ئا: ئاوێنە

مەلا كرێكار ساڵانێکی زۆرە نەک هەر خەڵكی کوردستانی بەخۆیەوە سەرقاڵ کردوە، بگرە چەندین حکومەتی یەک لەدوای یەکی نەرویجیشی توشی سەرئێشە کردوە. ئەو هەر چەند ساڵ جارێک پۆلیس بەگیریی ئەهێنێ‌و دواتر کە ئازاد دەکرێ، بەو وڵاتە ئەسکەندنایڤییە پۆشتەو پەرداخە دڵڕفێنەی داڵدەی خۆی‌و خێزانەکەی داوە، دەڵێت "ئێرە  لەكۆریای باكور دەچێت".

مەلا كرێكار، كە ناوی راستە قینەی نەجمەدین فەرەج ئەحمەدەو تەمەنی ٦٣ ساڵە، یەكێكە لەكەسایەتییە ناودارەكانی بزاڤی ئیسلامی كوردستان‌و تەنانەت ناوچەكەو جیهانیش. 

ئە م پیاوە  كەتەو ریشنە كە جاروبار بەرگی مەلایەتی دەپۆشێ‌و هەندێكجاریش كەشخەترین چاكەت پانتۆڵ‌و جارجاریش شەرواڵێكی كورتی كوردانە یان ئە فغانی لەپێ  دەكات، لەهەڕەتی گەنجێتیدا بەهۆی سەرسامبونیەوە بەفكری چەپ نازناوی  "كرێكار"ی لەخۆی ناوە، بەڵام زۆری نەخایاندوە كە خولیای خوداپەرستی‌و ئیسلامدۆستی لەمێشكیدا چەكەرەی كردوەو تەنانەت لەو پێناوەشدا کار گەیشتوە بەوەی چەکی هەڵگرتوەو سەرسەختانە جەنگاوە .

لەهەشتاکانی سەدەی رابردودا کە رۆژگاری هە ڵكشانی گروپە جیهادییەكان بو، دەچێتە پاکستان‌و لەپیشاوەر لەنزیكەوە  سەركردەیەکی ناوداری جیهادیی دەناسێت كە ئەویش "عەبدوڵا عەزام"ە‌و هەرچی زیاتر بیری توندڕەوی لەلای تۆخ دەکاتەوە.

مەلا كرێكار ساڵی 1991 لەگەڵ خێزانەکەی پەنا دەباتە بەر ولاتی نەرویج‌و لەوێ  نیشتەجێ دەبن، بەڵام دوای دو ساڵ  مانەوە لەو وڵاتە، دەگەڕێتەوە بۆ كوردستان‌و هەر زو لەڕێگەی وتارە ئاگرینییەكانییەوە لەمزگەوتی جیهاد لەسلێمانی‌و لەبۆنەو کۆبونەوەکانی بزوتنە وە ی ئیسلامییدا وەک ئیسلامییەکی توندڕەو ناو دەردەكات، بەشێك لەشیعرو سرودەكانی ئەو سەردەمەی بزوتنەوەی ئیسلامی لەلایەن مەلا كرێكارەوە هۆنراونەتەوە.

لەسەرەتای دەیەی 1990دا بەشداری شەڕی نێوان بزوتنەوەی ئیسلامی‌و یەكێتی نیشتمانی كوردستان دە كات. ساڵی ٢٠٠٠ لەسەروەختی  جیابونەوەی کۆمەڵی ئیسلامی لەبزوتنەوە، لەگە ڵ توندڕەوترین هەوادارانی پێشوتری بزوتنەوەی ئیسلامی، رێكخراوی ئەنسار ئیسلام دادەمەزرێنێت‌و بۆ ماوەی سێ ساڵ ناوچەی هەورامان دە كاتە بنكەو بارەگای خۆی‌و مەیدانی شەڕو پێكهە ڵپژانی ئەنسارو یە كێتی نیشتمانی كوردستان.

مەلا كرێكار چە ند مانگێك بەر لەهێرشی ئەمەریكا بۆ سەر بنكەو بارەگاكانی ئە نسار ئیسلام لەبیارە، كە ئەوكات ئەمیریان بو، كوردستانی لەڕێگەی ئێرانەوە بەجێهێشت‌و لەئەیلولی ٢٠٠٢دا لەلایەن كۆماری ئیسلامی  ئێرانەوە بەدەستگیرکراوی رادەستی حكومەتی هۆڵەندا کرا. لەوێ لەسەر داوای حكومەتی ئەردەن خرایە زیندانەوە، دوای بەسەربردنی چەند مانگێك لەزیندان حكومەتی هۆڵەندا رادەستی نەرویجی کردەوە.

ساڵی 2007  لەلایەن دادگای نەرویجەوە بڕیاری دەركردنی لەو وڵاتەو گەڕاندنەوەی بۆ عێراق دەردەكرێت، بەڵام بڕیارەكە ناچێتە بواری جێبەجێكردنەوە لەبەرئەوەی عێراق ئەشكەنجەو حوكمی ئیعدامی تێدا پەیڕەو دەكرێت. 

بەرلەوەی بخرێتە زیندانەوە، چەند  كەسێكی  نەناسراو بەچەكی سوك هێرشیان كردە سەر ماڵی مەلا كرێكار لەئۆسلۆ، بەپێی راگەیاندنی  پۆلیسی نەرویج لەئەنجامی هێرشەكەدا زاوایەكی بریندار بوە.

ساڵی ٢٠١٢ بەهۆی هەڕەشەی كوشتنەوە دەرهەق بەژنە سیاسەتمەدارێكی نەرویجی‌و بەسێ  كوردی پەنابە ر، بەدو ساڵ‌و دە مانگ زیندانیکردن حوکم دەدرێت.

سەرەتای ساڵی ٢٠١٥ کە مەلا كرێكار ئازاد كرا، لەكاتی هاتنە دەرەوەی لەزیندان بەرماڵێكی  بەدەستەوە بو، لەدوای  سوجدەبردنی  لەسەر بەفری بەردەم زیندانەكە، بەسەربردنی دو ساڵ‌و دە مانگی زیندانییەكەی بە"ژیان بەسەربردن لەكۆریای  باكور" وەسف کردو پاشان لەگەڵ خێزان‌‌و براو زاواو كەسوكارەی کە بەشەش ئوتومبێلەوە لەچاوەڕوانیدا بون، گەڕایەوە ماڵ. 

بەڵام نەک دەستبەرداری بۆچونەکانی پێشوی نەبو، بەلكو توندتر لەسەر هەمان ریتم بەردەوام بو، ئەو ستایشی ئەو ئیسلامییە توندڕەوانەی کرد کە بەچەک هێرشیان کردە سەر بینای گۆڤاری شارل ئەبدۆ لەپاریس‌و فەتوای کوشتنی ئەو وێنەکێشەی دا کە کاریکاتێرەکانی پێغەمبەری کێشا بو.

دیارییەکی دانا بۆ خەڵاتکردنی ئەو کەسەی "هەڵمەت گۆران" بکوژێ، لەسەر ئەوەی قورعانی سوتاندوە. 

سەرەتای ئەم هەفتەیە دادگایەكی ئیتالیا سزای زیندانیكردنی 12 ساڵی بۆ مەلا كرێكار، ئەمیری پێشوی ئەنسارولئیسلام دەركرد، بەتۆمەتی هەوڵدان بۆ ئەنجامدانی "هێرشی تیرۆریستی" لە ئەوروپا‌و سەرپەرشتی كردنی رەوتێكی جیهادی بەناوی "رەوتی شێخ" كە گومان دەكرێ‌ لقی ئەوروپای داعش بێت.

میدیاكانی ئیتاڵیا ئاماژە بەوە دەكەن مەلا كرێكاری تەمەن 63 ساڵ‌و لەدایكبونی كوردستانی عێراق، كە ئێستا لە نەرویج بەجۆرێك لەئازدی دەژی، ئامادەیی دادگاییكردنەكە نەبوە كە بە 12 ساڵ زیندانی سزادراوە.

پارێزەرە نەرویجییەکەی مەلا کرێکار، برینجار میلینج کە چەند ساڵێکە بەرگری لێدەکات، ئەم بڕیارەی ئیتاڵیا بە"پیلانگێڕیی سیاسی" ناودەبات، کە لەلایەن عکومەتەکانی ئیتالیاو نەرویجەوە بەرامبەر بەمەلا کرێکار دەکرێت.

میدیاکانی نەرویج ئاماژە بەوە ئەدەن کە مەلا کرێکار سەرئێشەیەکە لە ١٩٩١ەوە لەکۆڵ حکومەتەکەیان نابێتەوە، حزبە راستڕەوەکانی ئەو وڵاتە وەک هەڕەشە لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی خۆیان ناویدەبەن.

دەسەڵاتدارانی نەرویج لەساڵی ٢٠٠٣ەوە بڕیاریان داوە دەریبکەن لەو وڵاتە، بەڵام بەهۆی کارکردنی عێراق بەحوکمی ئیعدام، ناتوانن بڕیارەکەیان بخەنە بواری جێبەجێ کردنەوە.

مەلا كرێكار سەڕەرای ئەوەی ساڵانێكی زۆرە كوردستانی جێهێشتوەو لەوڵاتێكی ئارام‌و خۆشگوزەراندا دەژی، خۆی‌و خێزان‌و چوار منداڵەكەشی رەگەزنامەی نەرویجییان هەیە، بەڵام لەهەڵوێست‌و لێدوانە توندەكانی ناكەوێت، لەرێگەی ئینتەرنێتەوە بەردەوام هەڵوێستی خۆی بەرامبەر بەروداوو کەسایەتیەکانی کوردستان دەردەبڕێ.

مەلا کرێکار پێشتر لەچەند  گفتوگۆیەکیدا لەگەڵ ئاوێنە، ستایشی ئوسامە بن لادن-ی سەرکردەی قاعیدەی کردوەو بە"تاجی سەری ئومەتی ئیسلامی" ناوبردوە. دەربارەی ئەبو مەسعەبی زەرقاویی رایگەیاند "سە ربەرزم بەبونی، بەدەستوەشاندنی، بەشەهیدبونی".

لەكاتێكیشیدا كە "یەكگرتوی ئیسلامی بەكۆمەڵێك بیجامە لەپێی بێ جورئەت‌و بێ دەسەڵات"و پارتیش بەحیزبێكی "خۆسەپێن‌و دیكتاتۆر" ناودەباو لەسەروەختی كشانەوەی هێزەكانی ئەمەریكاش لەعێراق، رایگەیاند "باوەڕ ناكەم  ئێران پشتیوانی لەسەرهەڵدانەوەی (حاڵە تی جیهادیی) بکات لەكوردستان، چونكە دو رەقەمی گەورەی دەستكەوتوە لەكوردستان: یە كەم، لەئیسلامیەکاندا کۆمەڵ. دوەم، لەعەلمانییەكاندا یەكێتی، ئێران ئەم حاڵەتە لەخۆی ناشێوێنێ".

مەلا کرێکارو پاریزەرەکەی

مەلا کرێکارو خێزانەکەی