مرۆڤ و بەهاکان

کامەران عەزیز
  2020-06-04     1921

بەشی دووەم

 

بەهای ئابوری پێوەری هەموو بەهاکانە:
هەر لە دەستەڵاتی مەزهەبەکانەوە تا دەگاتە دەستەڵاتی سەرمایەداری جیهانی ئەمڕۆ بەناوی (بەها)یەکەوە ویستویانە بگەن بە بەهای(دەستەڵات)و لێرەوە موڵکیەت‌و بەرژەوەندی تایبەتی ئابوری‌و خۆیان بپارێزن.
ئەگەر بە چۆنیەتی مێژووی دەستەڵاتەکاندا بگەڕێینەوە زۆربەیان  بەناوی بەهایەکەوە  هێڕشیان کردوەو جەنگیان خوڵقاندوە، هەر لە دەستەڵاتی ئیمبراتۆرەکان‌و تا دەستەڵاتە مۆدێرنەکانی ئەمڕۆ، هەریەکەیان هەڵگری جۆرێک لە (بەها)ی دەرۆزەن‌و ڕوکەشیانە بون. بۆ ئەرگومەنتی زیاتری ئەم بۆچونە، بە کورتی دەگەڕێنەوە بۆ ئەم دەستەڵاتداریەتیانەی خوارەوە :
دەستەڵاتداریەتی مەزهەبە جۆراو جۆرەکان‌و دەستەڵاتی خەلافەتەکانی ئیسلام‌و سوڵتانەکانی عوسمانی، هەریەکەیان بە ناوی پاراستنی(بەها)یەکەوە زۆرێک لە وڵاتانی ڕؤژهەڵاتی ناوەڕاست و بەشێک لە ئاسیاو ئەورپایان خستە ژێر هەیمەنەی مەزهەبی‌و ئایینی خۆیانەوە، هەریەکە لە قەشەو خەلیفەو سوڵتانەکان بەشی شێریان لەم موڵکدایەریەتی‌و سامانەبەردەکەوت...!
کۆڵۆنیالیستەکانی ئەوروپا بە ناوی جیاوازی (بەهای شارستانی)و بەهای جوانی و ناشیرینی ئایینی‌و کەلتوری جیاوازەوە، هێرشیان بەرەو گەلانی ئەفەریقاو ئاسیا و ئەمەریکاو ئوسترلایاوقوتبەکانی باکور و باشوری سەر ئەم زەویە دەستپێکرد...!
+دەستەڵاتدارە نازیەکانی ئەڵمانیا بەسەرۆکایەتی هیتلەر بە ناوی (بەهای ڕەگەزی)ەوە خوێناویترین جەنگیان دروستکرد بە مەهامی ئەوەی تەواوی جیهان داگیر بکەن..!
+یەکیەتی سۆڤیەتی جاران‌ بە ناوی شۆڕشی سۆسیالیستی‌یەوە لە سەردەمی (ستالین)دا، بە ناوی (بەهای یەکسانی‌و سۆسیالیستی)ەوە دەستی خستبوە نێو کاری سیاسی گەلانەوەو دەیوسیت بە ناوی ئەم بەهایەوە زۆرێک لە وڵاتان بخاتە ژیر هەیمەنی ئایدلۆژی و سیاسی و ئابوری خۆیەوە..!
+وڵاتە (یەکگرتوەکانی ئەمەریکا) لە دوای جەنگی دووەمی جیهانیەوە بە ناوی (بەهای مۆدێرنەو بەهای لیبڕالیەت و بەهای دیموکراتی‌و بەهای مافەکانی مرۆڤ)و جیاوازیشارستانیەکانەوە، زەبری سیاسی و سەربازی‌و کولتوری بەکارهێناو زۆربەی بەها ئینسانیەکانی پێشێل کرد تابگات بە سەرچاوە ئابوریەکانی وڵاتانی جیهان‌و لەم ڕێگایەوە دەیویست هەیمەنەی ئابوری و ساسی خۆی بەسەر دەوڵەتانی جیهاندا بسەپێنیت..!
ڕێکخراوی تیرۆریستی ئیسلامی (داعش) لەساڵی ٢٠١٤ دا بە ناوی گەڕانەوەی( بەهای ئایینی ئیسلام) حوکمی خەلافەتی ئیسلامی‌و پاراستنی ئەحکام‌و نەریت و کولتوری ئیسلام و لە ڕێگای بە حەرام و تەکفیرکردنی بەهای ( دیموکراتی و شارستانی ڕۆژئاوایی) هێرشی گەورەو خوێناوی کردە سەر دەوڵەتی سوریاو عێراق، وە هەر بە ناوی زیندوکردنەوەی ئەم (بەها وەهمیانە)وە، بەهای ئینسانی زۆرینەی مرۆڤەکانی ئەم ناوچەیەی پێشێل کردو خستیە ژێڕ تاکە شەریعەتی تاریک و ئاڵای ڕەشی خۆیەوە،..!
لە گەڕانەوە بە مێژووی ئەم دەستەڵاتداریەتیە جیاوازانە، ئەوەمان بۆ دەسەلمێت کە چۆن لە ڕێگای باوەڕو ئایدلۆژی و بەهای  وەهمیەوە بگەن بە (بەهای ئابوری) نێو ئەم دونیایەو هەموو شەرو ململانێکان لە پێناوی گەیشتن بوە  بەئامانجە مادی‌و دونیاییەکان، کە لە نێو سیستەمی دەستەڵاتداریەتیدا بەهای (موڵک‌و سامان‌و ئابوری) بەهایەکی ڕەها بوە، وە پێوەری هەموو بەهاکانیش بوە.
لەگەڵ دروستبونی ئەم جؤرە دەستەڵاتە پاوەنخوازانەدا، کۆمەڵگای مرۆڤایەتی تا ئاستێکی دیاریکراو توانیویەتی هەنگاو هەڵگرێت و قۆناغ بە قۆناغ چۆنیەتی هەندێک لە بەها بێسودەکانی وەک (بەها وەهمی‌و پیرۆزی‌و ڕەمزیەکان) بەجێبهێڵێت و بەرەو (بەهای ماف‌و ژیانیەکانی) هەنگاو هەڵگرێت‌و پێیبگات. بەڵام بەداخەوە مرۆڤایەتی نەیتوانیوە خۆی لە وەهمی (بەها ئابوری‌)ەکانی ئەم سیستەمە دەربازبکات‌و بکەوێتە سەر ڕەوتی (بەها ئینسانی‌و سروشتیەکان)!
وە لەسەردەمی پیشەسازی‌یەوە تا ئەم بازاڕە گەرمەو پڕ گەشەکردوەی ئەمڕۆ لە پێناو بەدەستهێنانی فراوانکردنی (بەهای دەستەڵاتی جوگرافی‌و ئابوری)، بەهای مرۆیی‌و بەهای سروشت‌و بەهای ئازادی‌و دادپەروەری‌و کەرامەت‌و مافی بەشێکی زۆری مرۆڤەکانیان پێشێلکردوە. وە لە دونیای ئەمڕۆدا (بەهای سروشت) وەک سەڕچاوەیەکی گەورەی سەرمایە بەهای گەورەی پەیداکردوە، نەک وەک (بەهایەکی ڕووتی سروشت)ی وەک سەرچاوەی بەردەوامی نەسڵی مرۆڤ و زیندەوەرو گیانداران و ژیانی هەموان.
واتا زۆرینەی بەهاکان لەگەڵ هاوکێشەی قازانجی ئابوری لێکدراوە بۆ ئەوەی لە ئەنجامدا هەر (بەهای ئابوری) بە دەستدبێنێتەوە. چونکە (بەهای باڵای ئابوری)ی پێوەری تەواوی بەهاکانەو بەهای مرۆڤی خستۆتە ژێر باڵی ڕەهای خۆیەوە..!
بەردەوامی و نەگۆڕینی ئەم هاوکێشەیە، هەرگیز ڕێگا نادات‌و  ناهێڵێت بەهایەکی تری کاریگەرو ئینسانی لە هزرو هوشیاری زۆرینەی کۆمەڵگای مرۆڤایەتی  دروستببێت، بۆ ئەوەی مرۆڤەکان لە بەهای هاوبەشی مرۆیی  نزیکببنەوە.

 

بەکار‌هێنانی (بەهای نیشتمان) لە پێناوی بەهای دەستەڵاتدا:
نیشتمان وەک پارچە زەویەکی بچوک لەم زەوی‌یە گەورەیەی جیهاندا لە ئەنجامی شەڕو ململانێ‌ مێژووی‌یەکانی نێوان مرۆڤەکان دابەشکراوەو بە دەستهاتوە، ئێستا هەندێک لە میللەتان لە نێو نیشتمانی سەربەخۆی خۆیاندا دەژین، وە هەندێک لە میللەتانیش بۆ جاری دووەم و سێیەم نیشتمان و ژینگەیەکەیان لێ زەوتکراوەو تەنها دەتوانن وەک مرۆڤێکی (پلەدوو) بەبێ بڕیارو مافێکی  سیاسی‌ سەربەخۆ، لەسەر خاک و ژینگەکەیاندا بەژێردەستەیی بژین.
نوخبەی دەستەڵاتخوازان‌و حیزبە ئۆپۆزسیۆەنە باڵادەستەکانی ئەم میللەتە ستەملێکراوانە، بە ناوی (بەهای ڕزگاری نیشتمان)وە، دەستیان کردوە بە خەباتی سیاسی‌و چەکداری‌و دەیانەوێت بگەن بە (بەهای دەستەڵات) لە نێوخۆی وڵاتەکانی خۆیاندا.
واتا دەستەڵاتخوازەکانی نێو گەلە ژیردەستەکان و حیزبەکانی دەرەوەی دەستەڵات ‌و دەولەتی حازر، دەیانەوێت خواستی (بەهای مەعنەوی) ئەم میللەتە بێبەشە لەگەڵ (بەهای دەستەڵات و بەهای ئابوری) خۆیاندا تێکەڵ  بکەن‌و  لەم رێگایەوە بە (بەهای بەرژەوەندی) و مەهامە تایبەتیەکانی خۆیان بگەن..!
بەهای نیشتمان لە دیدی گشتی هاوڵاتیاندا ئەوەندەی (بەهایەکی مەعنەوی) هەیە کەمتر (بەهایەکی ئابوری)هەیە، وە هەر ئەم (بەها مەعنەویە)یە کە بوەتە پاڵنەری ئەم میللەتە بێبەش‌‌و ژێردەستەیە، کە چەندین ساڵە خۆی دەکاتە قوربانی ڕزگاری و سەربەخۆیی نیشتمانەکەی. چونکە لە نێو ئەم (بەها مەعنەویە)دا بەهای ئینسانی و ماف‌و کەرامەتی خۆی لەمس دەکات..!
سەرەتای بەهای نیشتمان لێرەوە دەستپێکردوە، بۆیە زۆرینەی میللەتان دەیپارێزن و شەڕی لە پێناودا دەکەن. کوردستانی ئێمەش وەک نیشتمانێک، وەک ژینگەیەک لەسەر ئەم زەویە بۆ چەندین ساڵە لەلایەن داگیرکارە سەرکوتگەرو مشەخۆرەکانەوە داگیرکراوە. بەڵام هەروەک چۆن سەرمایەداری جیهانی بە ناوی (بەهای شارستانی و دیموکراتی) دەیانەوێت (بەهای ئابوری وسەرمایە) و بەرژەوەندیە تایبەتی و مادیەکانی خۆیان بپارێزن..ئاواش نوخبەی دەستەڵاتخوازان‌و حیزبە دەستەڵاتدارەکان دەیانەوێت لە ڕێگای (بەهای نیشتمان)ەوە، بەهای دەستەڵاتی شەخسی‌و بنەماڵەیی‌و حیزبی‌و نیشتمانی‌و دەوڵەتی‌ ئابوری لە نێو سیستەمی ئەمڕۆدا بەدەستبهێنن.
واتا دەستەڵاتداران (بزووتنەوەی کوردایەتی) ویستویانەو دەیانەوێت خواستی (بەهای مەعنەوی) ئەم میللەتە بێبەشە لەگەڵ بەهای دەستەڵات و بەهای تموح‌و قازانجی ئابوری خۆیاندا تێکەڵ  بکەن‌و بە دەستەڵات و بەرژەوەندیە تایبەتیەکانی خۆیان بگەن [هەروەک چۆن ئێستا لە باشوری کوردستاندا لە ڕێگای گەندەڵیکردن و فرۆشتنی نەوتەوە پێیگەیشتون]..!
هەندێ لە بەها گشتی‌یەکان لە نێو ئەم سیستەمەدا بونەتە پێداویستیەکی باوی ڕؤژانە، مرۆڤەکان لە کەمی و نەبونی ئەو بەهایەنەدا هەست بەبێ بەها بونی خۆیان دەکەن، بۆ نمونە ئەگەر میللەتێک خاوەنی(نیشتمان و دەوڵەتێکی سەربەخۆ)نەبێت هاوڵاتیەکانیشی هەست بە (بەهای خودی‌و کەسیەتی) خۆیان ناکەن..!

بە کورتی هەروەک چۆن دەوڵەتە زلهێزو داگیرکارو سەرمایادارە چاوچنۆکەکانی نێو ئەم سیستەمە زۆرینەی بەها ئینسانیەکانیان کردۆتە فیدای بەهای ڕووتی ئابوری‌..هەر وەک چۆن سەرمایەداری جیهانی ئەم سروشتەی لە پێناوی  بەهای قازانجدا تێکداوە، ئەوا دەستەڵاتدارە خێڵەکیەکان‌و حیزبە بیروکرات‌و گەندەڵ‌و مشەخۆرە ناوچەییەکانیش ژینگەو نیشتمانی هەندێ لە وڵاتەکانیان کون کون کردوە بۆ دەرهێنانی کانزاو کەرەسە خاوەکانی وەک(نەوت‌و گاز)، تا بتوانن (بەهای ئابوری) خۆیانی پێ بەهێز بکەن و سەرمایەی تایبەتی خۆیانی پێ زیاتر بکەن.
ئیستا نمونەیەکی زیندومان هەیە: لە دیدی دەستەڵاتدارانی ئێستای باشوری کوردستاندا بەهای (نەوت و پارە) لە بەهای نیشتمان و هاوڵاتیبون بە بەهاترە، واتا بەهای(نەوت‌) بەهای (ئازادی‌و سەربەخۆیی‌و‌ هاوڵاتیبونی) سوتاندوە..!
لە کۆتاییدا دەڵێم هەتا هاوکێشەی ململانێ‌ی مرۆڤایەتی‌و ململانێ‌ی نێوان دەستەڵاتدارانی ئەمڕؤ لە بەهای (سەرمایە)وە نەگۆڕێت بە بەهای (سروشت‌و ژینگە)..هەتا ترسی کەمی (پارەو سەرمایە) نەگۆڕێت بە ترس لە کۆتایی زیندویی(سروشت‌‌‌و مرۆڤ)، تا ئەم هاوکێشەیە بە تەواوی پێچەوانە نەبێتەوەو (بەهای مرۆڤ‌و بەهای سروشت) نەبنە بەهایەکی باڵاو پێوەری هەموو بەها دونیایی و ئابوریەکان، ئەوا مرۆڤ (بەهای ڕوت‌و سروشتی) خۆی بۆ ناگەڕێتەوە..!!

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×