توركیا، هێرش یان ئاشتی؟

مەلا بەختیار
  2022-04-20     793

توركیا، لەساڵی (2019)وە، ئەمە چوارەمین هێرشی فراوانی ئاسمانی‌و زەمینییە، دەیكاتە سەر گەریلاكان. لە سێ‌ هێرشەكەی رابوردوودا، سەرنەكەوت، تاقیكردنەوەكانی مێژوو پێماندەڵێ‌: لەم هێرشەشدا سەرناكەوێ‌.

میدیای (p.k.k) باسی هاوكاری پارتیش لەم هێرشەدا دەكەن‌و هەر خۆیشیان دەڵێن: بەدوای بەڵگەی وردەوەین هاوكارییەكە بسەلمێنێ‌. بەردەوامیش ئەم باسە هەیە. بەندە، هیچ بەڵگەیەكم لەمبارەوە نییە. پارتیش تا ئێستا، بەرەسمی نە هەواڵەكەیان رەتكردۆتەوە، نە سەلماندوشیانە. بەڵام وەكو كوردێك، ئومێدەوارم نە پارتی‌و نە هیچ لایەكی كوردستانی، لەم جۆرە نەخشەیەدا، ناڕاستەوخۆو راستەوخۆ بەشداری نەكەن. چونكە بەشداریكردن، تاوانێكی نەتەوەیی گەورەیە.

وەكو تر.. ئەوەی بمناسێ‌، دەزانێ‌ لەساڵی (1989)وە، كتێبێكم بەناوی (شۆڕشی كوردستان‌و گۆڕانكاریەكانی سەردەم)وە نوسیووەو گوتومە: لەدوای تەواوبونی جەنگی ساردەوە، خەباتی چەكداری وەكو ستراتیژ (دەیڵێمەوە وەكو ستراتیژی رزگاری) كۆتایی هاتووە. دیارە لەگەڵ بڵاوەپێكردنی هێزی چەكداری گەلانیش، بەبێ‌ ئامانج‌و ئەنجام، نیم؛ بەڵام لای من، ستراتیژ، خەباتی پەرلەمانی-مەدەنییە لەناو شارەكاندا. هەدەپە، لە گەریلا زیاتر لەسەر رای گشتی توركیاو جیهان، لەناو پەرلەمان‌و توركیاو دونیادا، سەبارەت بە كێشەی دیموكراسی نەتەوەی كورد، كاریگەرترە. پەرلەمانی توركیایان كردۆتە سەكۆی بەرگری لە كوردستان.

مانگی رابوردوو، ئەندام پەرلەمانێكی مەهاباد لە رۆژهەڵاتی كوردستان، بەوپەڕی ئازایانە لە ئەنجومەنی شورای ئێراندا، بەرگری لە كوردەواری‌و مێژووی خەبات‌و سەربەرزی كورد لە شەهید پێشەواوە هەتا ئەمڕۆ كرد. ئەمە دەیسەلمێنێ‌، لەئێرانیشدا، شێوازی تری خەباتی سیاسی دەرەتانی هەیە. نەك تەنها خەباتی چەكداری.

وەكو تر.. هێرشەكەی توركیا، بێگومان خوێناوییە. رۆژی (1/2/2022) دوو دۆستی باكوری كوردستان (ئێستا نامەوێ‌ ناویان بەرم) هاتنە لام‌و رای منیان پرسی.. گوتم:

ئەگەر خەباتی دیموكراسی لە توركیادا تا هاوین پەرەنەسەنێ‌، توركیا ئەو شوێنانەی گەریلای لێیە، لەبەهارەوە بۆ هاوین دەكاتە گۆمی خوێن. پێشمگوت:

لەگەڵ پارتی تێكنەچن باشترە. رۆئاواش بیر لە چارەسەری سیاسی لەناو سوریادا بكات. ئەگینا مەترسیم لەسەر چارەنوسیان هەیە. گوتیشم:

لە كۆنگرەی ڤیەننا ئێران رێكەوتنی نوێ‌ ئیمزا بكات، دەبێتە میحوەری ئاشتەوایی ناوچەكە. دۆخەكە لە سەرانسەری ناوچەكەدا دەگۆڕێ‌!

بەداخەوە، ئەو لێكدانەوەیەم هاتەدی‌و سێ‌ رۆژە، لە سێ‌ هێرشەكەی ساڵانی رابوردوو، توركیا فراوانترو تۆكمەتر هێرش دەكات. بە دووری نازانم لە قۆناغی دوای هێرش بۆ سەر شاخی گاراو مەتین‌و ئەو دەڤەرو شاخانە، ئەگەر سەركەوتوو بێ‌، هێرش بۆ سەر قەندیل بخاتە هاوین. چونكە قەندیل هاوسنوری ئێران‌و دووریشە لە سنوری توركیا.

با بزانین روداوەكان دەگەنە كوێ‌. بەڵام بگاتە هەركوێیەك، نە توركیا (p.k.k) وەكو هێزی چەكدار، یان سیاسی‌و دیپلۆماسی لەناودەبات. نە(p.k.k)ش دەتوانێ‌ لەشاخەكانەوە بەهۆی خەباتی چەكدارییەوە ئەم حكومەتەو حكومەتی تری توركیاش بڕوخێنێ‌. هەردوولا، لە توركیادا چەندین حكومەت لەدوای سەرهەڵدانی (p.k.k)وە لەساڵی (1984)وە، لەڕێی هەڵبژاردنەوە گۆڕدران، (p.k.k) هیچ حكومەتێكی نەك نەگۆڕی، بەڵكو گوندێكیشی پێ رزگار نەكرا. ناچار بەشی زۆری گەریلاكانی خزاندونەتە شاخەكانی باشور. وەكو میوانیش هەڵسوكەوت ناكات، بەڵكو وەكو حاكمی ئەو ناوچانەی ژێر دەسەڵاتی، هەڵسوكەوت دەكات! توركیاش، بەدرێژیی (36) ساڵ نەیتوانیوووە گەریلا لەناوبەرێت. بەڵكو بەپێچەوانەوە، خەباتی مەدەنی لە توركیاو باكوردا پەرەی سەندو هەدەپەش سەریهەڵداو جەژنی ملیۆنەها نەورۆزیش گەواهیدەرە. ئەمە جگە لە چالاكی جەماوەری‌و دیپلۆماسی لە دەرەوەو پشتیوانیی ئەمریكاش بۆ رۆژئاوا. كەوابێ‌:

بازنەی شەڕی سیاسی-عەسكەری لەنێوان توركیاو (p.k.k) داخراوە. دەشبێ‌ ئەم بازنە خوێناوییە بە دانوستان بكرێتەوە. چونكە بە شەڕ و سوپاكێشی هاوكێشەكان ناگۆڕدرێ‌.

لەساڵی 1993وە، كە سەرۆك مام جەلال لە (بیقاع)ی لوبنانەوە، بۆ یەكەمینجار، یەكلایەنە شەڕی بە (p.k.k) راگرت. ئەگەر ئەوكاتە چارەسەری سیاسی نیوەچڵیش دابین كرابا، خوێنی هەزاران قوربانی نەدەڕژاو ملیارەها دۆلاریش مەسرەفی شەڕەكە نەدەبوو.

ئەم هێرشەش، ئەنجامەكەی دەردەكەوێ‌. دۆخەكە ئەگەر لەناو بازنەی داخراودا بمێنێتەوە، بێگومان زیان‌و قوربانی زۆرتر دەبن. لە دوائاكامیشدا، لە دۆخێكی سیاسی گونجاودا، هەر دەبێ‌ چارەسەری سیاسی بۆ كێشەی كورد، لە هەر سێ‌ بەشەكەی تری كوردستانیش بدۆزرێتەوە، تەنانەت ئەگەر یەك گەریلاو یەك پێشمەرگەش، لەو بەشانەی كوردستان نەمێنن. چونكە كێشەی كورد لەپێشەوەدا سیاسییە، نەك عەسكەری. خەباتی عەسكەری سەرەنجامی نەبونی چارەسەری سیاسی سەریهەڵداوە!

ئومێدەوارین، دەرسی عەسكەری ئەم هێرشە عەسكەرییەی بەهاری ئەمساڵ، ئەوەبێ‌، هەموولایەك تێبگەن.. كە لەناو بازنە داخراوەكە بێنە دەرەوەو چارەسەری سیاسی گونجاوی كێشەی كورد بدۆزنەوە!

ناشبێ‌ ئەوە لەبیر ببرێتەوە كە هەندێك جار، روداوەكان پێچەوانەی خواستی حكومەتەكان سەرهەڵدەدەن. عێراق‌و باشوری كوردستان، سوریاو رۆئاوای كوردستانیش، دوو نمونەی كۆتایی هەزارەی دووەم‌و سەرەتای هەزارەی سێهەمن!

وتاری زیاتر

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×