دیپلوماسی یا مەسرور بارزانی  لەبەردەم رێگایەكی دژورا

د. سەردار موسی شەریف
  2022-04-24     457

مەسرور بارزانی، وەكی بەھدینی یان گوتی، كورێ بابێ، ‎ ب وەرگرتنا پوستا سەرۆكاتی یا حكومەتا ھەرێما كوردستان (ح.ھ.ك) زور كەسان "ھیوایان لە سەر ھەلچنی"، ‎‎ ئەز ئێك ژ وان بوم، كو ‎متمانەیەك مەزن و باوەرپێكری ‎پێ ھەبو كە ‎دشێت و دڤێت ‎كارێ مەزن بكەت، ل پێناڤ گەشەكرن و بھێزكرنا ھەرێما كوردستانێ. پوستا راوێژكارێ ئەنجومەنێ ئاسایشا ھەرێمێ، ھەم تاقیكردن بو ھەم ژی قوتابخانەیا پەروەردەیا دیپلوماسی و سیاسی یا مەسرور بارزانی، كو ئەو ئاشنایی كاروبوارێ دیپلوماسی و سیاسی و دروستكرن و ھەروەھا ژی بھێزكرنا پەیوەندی یان كری یە. ل ڤی دەزگەھی، مەسرور بارزانی ب خوە ژی كادرێن داھاتیێن بەر دەستێ خوە پەروەردەكرینە.  ئیرو ژی ئەو بەشەك بھێز و سەرەكیین د حكومەت و دامەزراوێن ھەرێما كوردستانێ. مرۆڤ دشێت بێژیت ئەڤ حكومەت، پشكا پارتی، حكومەتا پاراستن و ئێكێتی قوتابیانە. ‎ ‎‎‎دویر ژ ڤێ یەكێ، ل سەر ئاستێ پەیوەندیێن جیھانی و ھەرێمایەتی، ئەو دەوڵەت بھێزن كو كاروبوارێن ناڤخویێن وان كێمترین كێشە و ئالوزی ھەبن، و سەقامگیری یەكا سیاسی، ئابوری و كولتوری تێدا بەردەوام بیت. ‎ھەر ناكوكی و ئالوزی یەك سیاسی، ئابوری و ئاسایشی دەستپێشخەری دروستددكەت ژ بوی دەستوەردانێن دەرەكی بێنە دروستكرن. ژ دەستدانا متمانەیا كومەڵایەتی و جەماوەری فاكتەرێ ژ دەستدانا ‎سەروەری یا ناڤخوی یا حكومەتێ تێتە پێناسەكرن. ‎ئەڤ ئێك ژی دبیتە ھوكارێ نەبونا متمانەیا وەبەرھێنەرێن جیھانی و ناڤخوی و رێكخوشكەر بو رەڤینا توانایێن ئابوری و مرۆڤایەتی ژ وەڵاتی. واتە، دروستبونا قەیرانا ئابوری ل ڤێ دەرێ دەست پێدكەت. 

 

دویر ژ ڤێ یەكێ، سەرەدانا سەرۆكێ حكومەتێ بو بریتانیا، كومەك خواندنێن جیاواز ل سەر ئاستێ ناڤخوی ژ بوی وێ ھاتینە كرن، و پتر ژی بویە ئامرازێ پروپاگەندەیەك دژبەری ئێك د ناڤبەرا پارتی و ئێكێتی كو ھەلسوكەوتەك وەھا كارەساتە. ڤێ سەرەدانێ ئەگەر چی رەھەندێن جیاوازە ھەبون، ژ بوی ھەرێما كوردستانێ وەكی قەوارەیك سیاسی و جوغرافی، ‎گرینگە، چونكە دەوڵەت پەیوەندی یان ل سەر بنەمایێ حەژێكرن ژ كەسێن سیاسیێن تایبەت دروست ناكەن، بەلكو رەوانگەھا دەوڵەتان بو دروستكرنا پەیوەندی یان پتر گرێدایێ خواندنێن ستراتێژیكن. ‎بریتانیا وەكی دەوڵەتەك بھێز، خاوەن مافێ ڤیتو و پشتەڤانێ بریارا نەتەوەیێن ئێكگرتوو ژ بوی پاراستنا ھەرێما كوردستانێ ل دەستپێكا سالێن 1990ێ، و دەوڵەتەك كو مێژوی یەن ژی ھوكارێ دروستبونا كارەساتێن مەرگەساتبار بویە ژ بوی گەلێ كورد. ژ وان دابەشكرنا نەتەوەیا ‎ كوردستانێ ب سەر چەندین  دەوڵەتان، و شەرێ دژی شورەشا شێخ مەحمود و بكار ئینانا چەكێ كیمیاوی ل دژی گەلێ كورد بەرامبەر ھێزێن شێخ مەحمود، دڤێت ھەرێما كوردستانێ دروستكرنا پەیوەندیێن سیاسی و دیپلوماسی بكەت ب ئامرازێ وەرچەرخانەك دیروكی ژ بوی قەرەبوكرنا نەھامەتیێن كو بریتانیا بویە ھوكارێ وێ، و ئەڤ قەرەبوكرنە ژی ب مەجبوركرنا دەوڵەتا بریتانیا ژ بوی پشتەڤانی كرن ژ ھەرێما كوردستانێ، دشێت ببیتە جھێ رەزامەندی یا ھەردو لایەنان. ھەرێم نابیت شەرم ژ ھندێ بكەت كو ڤێ یەكێ ب دەنگێ بلند بێژیت، و ب دیتنا من ژی دەوڵەتا بریتانیا ھەست ب ڤێ غەدرا مێژوی دكەت، كو ئەو بویە ھوكارێ وێ. یا گرینگ توپ نوكە د ناڤ مەیدانا ھەرێما كوردستانێ دایە، كو بشێت وەبەرھێنان ل سەر ڤان پەیوەندی یان بكەت و بگەھینیتە ئاستەك بەرزتر. 

بەلێ پرس ئەوە ھەتا چەند دبوارێن دیلوماسی و دامەزراوەی كرنا پەیوەندی یان د ڤێ سەرەدانا سەرۆكێ حكومەتا ھەرێما كوردستانێ، ھەول بو ھاتییە داین؟ ‎پرسەك گرینگ و جەوھەری یە كو دڤێت نوكە مەسرور بارزانی و سەفین دزەیی بەرپرسێ فەرمانگەیێ پەیوەندیێن دەرڤە ڤێ یەكێ ژ خوە بكەن.‎د دیپلوماسی دا، ‎دروستكرنا پەیوەندیێن دومدرێژ و ستراتێژیك ب دیدارەكێ دروست نابن، بەلكو دیدارەك دیپلوماسی دەرفەتەكە ژ بوی دارشتن و ئاڤاكرنا بنەمایێ پەیوەندی یەك وەھا و ‎ب دامەزراوی بونا پەیوندی یان، كو ئەڤ ئێك دڤێت ستراتێژی یەتا سەرۆكێ حكومەتێ بیت. د ڤێ سەرەدانێ دا ئەگەر چی سەرۆكێ حكومەتێ د گەل بەشەك زور ژ وەزیرێن دەوڵەتا بریتانیا كومبو، بەلێ ئەڤ كومبون بێ كێماسی نەبون، ژ وان ژی ئەو وێنەیێن كو ژ كومبونان ھاتین بەلاڤ كرن، وێنەیەكێ ژ شاندا حكومەتا ھەرێمێ نیشان ددەت كو بێ ئامادەكاری و بێ ھەبونا روژەڤێ د گەل وەزیرێن جیاواز كومبون كرینە، بەرۆڤاژی، لایەنێ بریتانیا، ھەمی وەزیر و بەرپرسێن تایبەتمەند، ب مەلەف و پێنوسی ئامادەی كومبونێ بون د گەل شاندا ھەرێما كوردستانێ. ئەڤ ئێك وێنەیەكێ پێناسە دكەت كو وەكی قوتابی مرۆڤ بچیتە ئەزمونێ بەلێ ئامادەكاری بو ئەزمونێ نەكریبن. ھەروەھا ژی شاندا حكومەتا ھەرێمێ بو لایەنێ بەرامبەر، بریتانیا، ئەڤە ئێك دیاركر كو ئەڤان كومبونان ھیچ گرینگی یەك نینن، بەلكو چاڤپێكەفتنەك سەرپێی یە، كو نەدبو ئەڤ ئێك روبدەت. ھوكارەك ڤێ كێماسیێ ژی بو چەند فاكتەران دزڤریت، ئێكەم تیما پروتوكولی یا سەرۆكێ حكومەتێ و دوویەم، نیونەرایەتی یا ھەرێما كوردستانێ ل بریتانیا، و ھەر وەھا ژی فەرمانگەھا پەیوەندیێن دەرڤە یا ھەرێما كوردستانێ د گەل بەشێ پەیوەندیێن دەرڤە ل ئوفیسا سەرۆكێ حكومەتا ھەرێمێ، كو دیارە ھیچ تەنسیق ستراتێژی یەك د ڤێ ناڤبەرێ دا نەبویە. ئەڤە ژی خالەكا لاوازا دامەزراوی بونا پرسێن پەیوەندیێن دیپلوماسیێن ھەرێمێ یە.  ‎ڤێ سەرەدانێ تایبەتمەندی یەك دی ژی ھەبو، ‎ئەو ژی دیدار د گەل كەسایەتیێن خاوەن كاریگەری و ھاوسوز د گەل پرسا كوردی و ھەرێما كوردستانێ وەكی جون مێجەر،تونی بلێیەر، سەرۆك وەزیرێن پێشین كو ژ لایێ دیپلوماسی یا گشتی ڤە بو سەرۆكێ حكومەتێ گرینگ بویە، كو خاوەن نامەیەك تایبەتن.‎  

 

ل دوماھیكێ، سەرەدان ب پێشكێشكرنا سمینارەكێ ل ناڤەندا چەتام ھاوس كوتایی پێھات، كو ‎دەستپێشخەرییەك گرینگ یا دیپلوماسی یا گشتی بویە بو سەرۆكێ حكومەتا ھەرێمێ، تایبەتی ژی دانوستاندن و خستنەرویا بیروبوچونێن خوە بو پەیوەندیێن د گەل حكومەتا عێراقێ و ھیوایەتێن ھەرێمێ. سەرۆكێ حكومەتێ ئاماژە ب پرسەك گرینگ دا، ئەو ژی رەوانگەھا ھەرێمێ تایبەت ب پرسا ‎دەسەڵاتێن بغداد، و د ھەمان دەم ژی تەكز كرن ل سەر ھندێ ‎ " ئەو (ھەرێم) ھەول نادەت (And nor does it mean breaking down national borders)" كو سنورێن دەوڵەتا عێراقێ ژێك ڤەچرینیت.  واتە، پرسا سەربەخوی یا ھەرێما كوردستانێ، كو پرسەك گرینگ یا گشتپرسی بو، و ژ بەر ھوكارێن ناكوكیێن سیاسی د گەل لایەنێن ھەرێما كوردستانێ، بەشەك مەزن ژ خاكا ھەرێما كوردستانێ دوبارە كەفتی یە دەستێ دەوڵەتا عێراقێ ب بویەرا 16ی ئوكتورە، نوكە جیھان دڤێت گوھداری ستراتێژی یەكێ نوی یا ھەرێم بیت كو ئارمانجا وێ یە و ‎دویرە ژ یا سەردەمێ گشتپرسی. 

 

سەرەدان ژ بوی گازێ

پرسا دابینكرنا گازا سروشتی ژ بوی ئوروپا ئێك ژ تەوەرێن سەرەكی و گرینگێن ڤێ سەرەدانێ بویە، و ل گورەی ئاژانسا ھەوالێ جیھانی رویترز (Reuters)  ودەقێ بەیانا راگەیاندنا سەرۆك وەزیرێ بریتانیا بوریس جونسون، ھەرێم خواستا ب‎ بون ب سەرەچاوەیەكا دابینكرنا گازی سروشتی یا ھەرێمێ‎ وەكو جێگیرەوەیا گازا روسیا ‎نەڤەشارتی یە. ھەلبژارتنا زمانەك وەھا نەدیپلوماسی یە، و روسیا بێ ھەلوێست نامینیت بەرامبەر ستراتێژی یا ھەولێرێ كو ئارمانج ژی لێدانە ل بەرژەوەندیێن ئابوریێن روسیا و كێمكرنا سەرەچاوەیا داھاتێ روسیا. ‎چالاكیێن چەند ھەیڤێن بورین یێن سەرۆكێ حكومەتا ھەرێما كوردستانێ د ناڤبەرا توركیا، قەتەر و ئیمارات و نوكە ژی ئوروپا ژی بو ھندێ یە كو تەكانەك بھێز ل پروسەیا پێشخستن و دەرھێنان و بازاركرنا گازا سروشتی یا ھەرێما كوردستانێ بدەت‎. شك دڤێ دا نینن كو ھەمی خەلكێ كوردستانێ ئاواتە خوازن بو سەركەفتنەك وەھا، بەلێ، بەری ھەر پێنگاڤەكێ پراكتیكی، راكرنا " ئەلغامێن" د رێكا ھەرێما كوردستانێ بۆ سەرۆكێ حكومەتا ھەرێما كوردستانێ گەلەك گرینگ تێنە دیتن.‎‎ پروسەیەك كو ھندە ئاسان ژی نینن. ترسا سەرەكی ‎ئەوە كو ھەرێم بكەڤیت" ‎ناڤ داڤا نێچیرا توركیا و ئەردوغان"ە‎ كو ئەز ب خوە ھاوشێوەی گشتپرسی، ڤێ یەكێ بو ھەرێمێ ب خێر نابینم. چما؟ 

 

ئێكەم، رەوشا سیاسی یا ناڤخوی یا ھەرێما كوردستانێ د ناڤبەرا پارتی و ئێكێتی گەلەك دژوارە و كاریگەری كری یە ل سەر ھەمی سێكتەرێن ژیان و دامەزراوێن حكومەتا ھەرێمێ. ئەگەر چی بەشەك مەزن ژ خەلكێ ڤێ یەكێ وەكی شەرەكێ بازرگانی ناڤبەرا ئێكێتی و پارتی دزانن ژ بەر لاوازبونا پێگەھا جەماوەری یا وان د ھەلبژارتنێن بورین دا، و باشترین ستراتێژی ژ بوی ھەردو ئالی یان ئەو بویە كو ل سەر كومەك پرسان بكەڤن شەرەك راگەیاندنێ ژ بوی بھێزكرنا پێگەھا خوە. پارتی وەكی حزبەك نەتەوەپەرەست و خاوەن پروژێن نەتەوەی، و ئێكێتی وەكی حزبەك كو ژیانا ھاوڵاتی یان بو وێ گرینگترە ژ ھەر پێنگاڤەك دی، بەرچاڤێ رایا گشتی پێناسەبكەن. دوویەم، پروژەیا نابوكو دڤێت ل بەرچاڤێ بەرپرسێن حكومەتا ھەرێمێ بیت، و پرس بێتە كرن ‎چما رەغمەن پشتەڤانی یەكا مەزن یا ئوروپا و ئەمریكا ب مردووی ژ دایك بو و توشی شكەستێ بو.‎ ئازەربایجان ئامادە نەبو كو یاری ب ھەستێن ھرچا ( روسیا) بكەت. ‎نوكە ژی ئامادە نینن، چونكە دزانیت بازارێ ئوروپا ھەتا چەند سالێن دی ژی بو روسیا گرینگە كو نابیت ركابەر ھەبن. ھەر جولەیەكا ئازەربایجانێ د ڤی بواری ‎كومەك ئالوزیێن جیوسیاسی و جیوستراتێژیك بو ئازەربایجان دروست دكرن، كو ئازەربایجان ئامادە نەبو، وێ باجێ بدەت. سێیەم، شەرێ ئوكراینا و روسیا، ‎پرسا ئابلوقەیێن ھەمەجور ل سەر روسیا بویە ئەجێندایا وەڵاتێن روژئاڤا و ئەمریكا.‎بەلێ ل ڤێ ناڤبەرێ دا كێم كەسان ئەڤ پرسە ژ خوەكری یە، ئەرێ ئوكراینا بوچی بوریا گازا روسیا كو د ناڤ خاكا وێ دا بو ئوروپا دچیت ناگریت؟ زور رونە! ب دیتنا من وەڵاتێن ئوروپا وەكی ئەلمانیا، فرانسا، ئیتالیا، و نەمسا و ھتد كو ئابوریێن بھێزێن ئوروپا نە ب ئەشكەرە بو بەپرسێن ئوكراینا گوتینە كو نابیت پێنگاڤەك وەھا بێتە ئاڤێتن ھەتا سەرەچاوەیەك نوی و بەردەوام ژ بوی ئوروپا پەیدا نەبیت‎. ھوكار ژی چنە؟ دبیت كو ئوكراینا ھەر پێنگاڤەك كو د ڤی بواری دا باڤێت بێ كاریگەری ل سەر ئابوری یا ئوروپا نابیت، بێ تەنسیق د گەل وەڵاێن ئوروپا باجا وێ دێ ئوكراینا بدەت، كو ئەو ژی پێشكێش نەكرنا چەك و تەقەمەنی و پشتەڤانی یا دیپلوماسی یە بەرامبەری روسیا. لەورا، ئوكراینا مەجبورە د ناڤبەرا " نال و بزمارێ" روسیا و ئوروپا ھەول بدەت كو زیندو بمینیت ب شەرەك نابەرامبەر. 

 

ئوروپا ب سەرەچاوەیێن گازا سروشتی دەورەدراوە، ژ باكور ڤە نەروێژ، ژ روژھەلات ڤە روسیا، ل باشور ژی وەڵاتێن وەكی لیبیا و ئەلجەزائێر و دەریایێ ‎ناڤەراست. شك دڤێ دا نینن ل داھاتو سەرەچاوەیا سەرەكی یا دابینكرنا گازا سروشتی بو ئوروپا دێ وەڵاتێ نەروێژ، و حەوزەیا دەریایێ ناڤەراست بیت تایبەتی ژی كو بەشەك ژ وەڵاتێن ئوروپا وەكی قبرس و یونان و ئیسرائیل ل سەر حەوزا گازا سروشتی یا دەریایێ ناڤەراستن، و ھەم وەكی ئەندامێ ئێكێتی ئوروپا و ھەم ژی وەكی ھاوپەیمانێن ستراتێژیك، ئوروپا ڤێ یەكێ ب بژاردەیەك باشتر دبینیت ژ بوی سەقامگیری یا ئابوری. ‎نوكە ‎كێبەركێ یا ھنارتنا گازێ بو ئوروپا نەدویرە بوھایێ گازا سروشتی ھندە كێم بكەت، كو بەشەك مەزن ژ وان دەوڵەتان، و بگرە ھەرێم ژی، كو وەبەرھێنان ل سەر پروژێن مەزنێن گازا سروشتی دكەن ‎بو بازارێ جیھانێ تایبەتی ژی ئوروپا، توانایێ پێدنا قەرزێن پروژێن خوە یێن گازا سروشتی نەبن ‎. ‎ لەورا، پرسیارەك لوژیكی ئەوە، چ ستراتێژی یەك ژ بوی ھەرێمێ سەقامگیرتر ە د پرسا گازا سروشتی یا ھەرێمێ؟

 

پەیوەندیێن ھەرێمایەتی

د پرسا پەیوەندیێن ھەرێمایەتی و نێڤ دەوڵەتی، ھەرێم پێویستی ب ستراتێژی یەك خاوەن "لێكتێگەھیشتنەك سیاسی" ھەیە د ناڤبەرا ھەمی لایەنێن سیاسی ل ھەرێما كوردستانێ دا ھەیە. واتە، بنەما و بناغەیەك بێتە دارشتن كو ھاوسەنگی د سروشتێ پەیوەندی یان بێتە دروستكرن و ژ لایێ ھەرێمێ ڤە بێتە جێبجێ كرن ل سەر ئاستێ ‎دەوڵەتێن روژھەلاتا ناڤین،‎ تایبەتی ژی جیرانان. ئەڤ ئێك گرینگە كو ھەول بێتە داین بكەڤیت سەر رێچكەیەك ‎سروشتی. ‎بەرپرسێن پارتی و ئێكێتی و ھەم ژی راگەیاندنێن وان دڤێت دەست ژ كولتورێ تەخوینكرن و تومەتباركرنا ئێك ب ‎"كرێگیراو بون" دەوڵەتێن توركیا و ئیرانێ بەردەن‎. ‎‎ژ ھەرە مەزنترین ئەركێن حكومەتا ھەرێما كوردستانێ خواندنا كاریگەری یا دەوڵەتێن جیران و ھەرێمایەتی یە ل سەر كاروبوارێن سیاسیێ عێراق و ھەرێمێ. ھەروەھا ژی پەیوەندیێن ڤان وەڵاتان د گەل دەوڵەتێن زلھێز، كو گەلەك جاران كورد بوینە و دبنە قوربانیێ گەمەیێن سیاسی و جیوپولتیكی. ژ بوی كو ئاستێ كاریگەری یا ناتەندروستێ پەیوەندیێن دەوڵەتێن جیران و ھەرێمایەتی ل سەر ھەرێمێ كێم بكەین، دەستنیشانكرنا مێتود و كودێن جیوپولتیكی بو ھەرێمێ گرینگن. نەبونا خواندنەك وەھا، ھەرێمێ دێ بێخیتە ناڤ گێژاوەك مەزن، كو دەركەڤتن ژێ ڤێ گێژاوێ، پێویستی ب قوربانی دانەك مەزن و مەترسی یا ژ ناڤ چونا ھەرێما كوردستانێ ژی ل گورێ یە. 

 

ھەرێما كوردستانێ، د پرسا پەیوەندیێن دیپلوماسی تایبەتی غەدرەك مەزن ل خوە و جیرانەكێ گرینگێ ھەرێمێ ژی كری یە. بێ شك، تەحەفوزاتێن ھەرێمێ بەلكو د جھێ خوە دابن، و سروشتی یە و پێویستی ب دانوستاندن كرن ھەیە ل سەر ڤان تەحەفوزاتان د گەل دەوڵەتێن جیران. ‎پرسا پەیوەندیێن دیپلوماسیێن ھەرێما كوردستانێ، د ھەمی حكومەتێن ھەرێما كوردستانێ د دەستێ پارتی دا بویە، و ‎ب ڤی رەنگی سەرپەرەشتی یا پەیوەندیێن دیپلوماسیێن ھەرێمێ كری یە و دكەت ژی. بو پارتی ئەڤ ئێك ‎مەلەفەك تایبەتە، ‎خاوەن گرینی یەك ھێژایە ل دەڤ پارتی  كو دوو ھوكارێن گرینگ پالنەرن پارتی ڤێ مەلەفێ، ھاوشێوەی مەلەفێن دی د دەستێ خوەدا بھێلیت. ئێكەم، ل سەر ئاستێ دەرەكی، ‎پارتی دڤێت خوە وەكی بەردەڤكێ پرسێن نەتەوەیێن ھەرێما كوردستانێ پێناسە بكەت، ‎ل سەر ئاستێ ناڤخوی، ‎پارتی باش دزانیت دبیتە ھوكارێ بھێزی یا پێگەھا جەماوەری. مێژوی یا پەیوەندیێن ئیران و ‎پارتی ( ھەم وەكی بنەمالا بارزانی و ھەم ژی پارتی وەكی رێكخراو) بو ھەر كەسەكێ رون و ئاشكران و پێویستی ب شرۆڤەكرنەك زێدەتر ناكەت. ئیران ئێكە ژ وان دەوڵەتێن جیرانە كو ب دیتنا من ھەرێما كوردستانێ د پرسا پەیوەندی یان كێمتەرخەم بویە و نەشیایە بالانسەكێ د ڤی بواری دا رابگریت. ‎ئیران ھەست ب مەغدوری دكەت د ڤێ پرسێ دا دەما پێڤاژوی یا مێژوی یا پەیوندیێن لایەنێن سیاسیێن ھەرێم و دەوڵەتا ئیرانێ تێنە وێنە كرن. سەرەدانێن بەردەوامێن بەرپرسێن پلەبەرزێن ھەرێما كوردستانێ بو دەوڵەتێن وەكی توركیا و دەوڵەتێن خەلیجی،  و ژ بیر كرنا ئیرانێ، نە د بەرژەوەندی یا ھەرێمێ دانە. ‎ ‎پێگەھا ئیرانێ ل سیاسەتا روژھەڵاتا ناڤین نابیت ژ بیر بێتە كرن. ژ بوی ھەرێما كوردستانێ تەھران دڤێت ئێك بیت ژ پایتەختێن كو عومقێ جیوسیاسی و جیوپولیتیكێ ھەرێما كوردستانێ بێتە ھەژماركرن.‎‎ گرینگی دان ب ڤێ پرسێ دڤێت ئێك ژ ستراتێژیێن ھەرە گرینگ و پێشینەیێن بەرپرسێن ھەرێما كورستانێ بیت. ھەرێم وەكی قەوارەیەك دەستوری و جوغرافی دڤێت ھەبونا پەیوندیێن باش و دیدارێن بەردەوام د گەل بەرپرسێن ئیرانێ ب دەرفەت بزانیت كو فاكتەرێ بھێزكرنا پێگەھا وێ یە ل سەر ئاستێ عێراقێ، روژھەلاتا ناڤین و بگرە ژی ل دەڤ ھاوپەیمانێن روژئاڤایێ ھەرێمێ. ‎ئەڤ ئێك پرسەكە كو ‎دڤێت كاك مسرور و بەرپرسێن ھەرێمێ ب باشی بخوینن و ناكوكی یان بكەن دەرفەت ژ بوی پەیداكرنا رەوانگەھەك ھاوبەش بو چارەسەركرن و پێكڤە كاركرنەكا ستراتێژیك ژ بوی بەرژەوەندین ھاوبەش و تایبەت. 

 

ئەگەر چی ھەرێما كوردستانێ رەوشەك تایبەت ھەیە، كومەك قەیرانێن مەزن قتكا ھەرێمێ گرتی نە، كو ب دیتنا من سەركردایەتی یا سیاسی و حكومەت د پرسا چارەسەركرنا وان، خودان دەستنگی و قەلسی یەك مەزنە. د پرسا چارەنڤیس و داھاتوی یا ھەرێما كوردستانێ، ‎ھیچ كوردەك دژی ھەرێما كوردستانێ نین، ب باوەری یا من ‎ھەمی كوردێن جیھانێ وەكی چاڤێن خوە ھەژ ژ ھەرێما كوردستانێ دكەن، سەر ب ھەر لایەنكێ بن. ‎ھیچ كەس و لایەنەك ژی منەتێ ب سەر كەس و لایەنەكێ ناكەت، ئەگەر خاكا خوە و نەتەوەیا خوە ژ ھەر ئێكێ دی خوشتر بڤێت.

وتاری زیاتر

زۆرترین بینراو
سیستمی بەرگری مووشەکی لە هەرێمی کوردستان جێگیردەکرێت
لێدوانی‌ سەرۆكی دادگای فیدڕاڵی‌ لەبارەی موچەی موچەخۆران‌و یاسای هەڵبژاردنی هەرێمی كوردستان
زانا مه‌لا خالد: هه‌ڵبژاردن كۆنفرانسی ناوخۆیی مه‌ڵبه‌ندو كۆمیته‌كان نیه‌ تا به‌ تاكلایه‌نه‌ به‌ڕێوه‌ی ببه‌ن
هه‌نگاوه‌كانی‌ پرۆسه‌ی‌ به‌بانكیكردنی‌ موچه‌ی‌ موچه‌خۆران لەبانکه‌كانی ڕەشیدو ڕافیدەین بڵاوكرایه‌وه‌
راگەیەندراوی‌ ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتی لەبارەی هەڵبژاردنه‌وه‌
وەزارەتی دارایی ھەرێم: جێبه‌جێكردنی‌ پرۆژه‌ی‌ ھەژماری من پێویستی‌ به‌بڕیاری‌ دادگای‌ فیدراڵییه‌
ئامادەکردنی لیستی موچەی مانگی پێنج بەپلەبەرزکردنەوەوە بەردەوامە
کۆمسیۆن وادەى دەستپێکردنى بانگەشەى هەڵبژاردنى پەرلەمانی هەرێمی دیاری کرد
به‌رپرسێكى ئه‌مریكی نوێترین زانیاریى له‌باره‌ى هێرشى ئیسرائیل بۆسه‌ر ئێران ئاشكراده‌كات
ناوى ئه‌و كۆمپانیا ئه‌مریكیانه‌ ئاشكراده‌كرێت كه‌ عێراق گرێبه‌ستى له‌گه‌ڵ كردون
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×