هەفتەی ڕابردوو، لیژنە هاوبەشەکانی قایمقامییەتی سلێمانی، ژوورێکیان لەنێو ئوتێلێکی ناوشاردا ئاشکرا کرد، کە تیایدا چەندکەسێک، لەبری (هەنگ) هەنگوینیان بەرهەم دەهێنا. لەژوورەکەدا دەست بەسەر 250 کیلۆگرام هەنگوینی ساختەدا گیرا و دواتر لەناوبران. هەوڵی لیژنەکان جێی دەستخۆشیی و هەواڵی هەنگوینە ساختەکە جێی نیگەرانییە.

ساڵانێکە هاوار دەکەین، هەنگوینی خراپ و ساختە و شەکر و ژەهری وڵاتان، تەنگیان بەهەنگوینی ناوخۆیی هەڵچنیوە و بازاڕیان ئاخنیوه. بەڵام ئێستا شەڕەکەیان هێناوەتە ماڵ خۆمانەوە، بۆیە ئەگەر جاران، تەنها هەنگوینی شاخ و دەشت و نزیک ئاوەدانی هەبووبن، ئەوا ئێستا هەنگوینی ئوتێلیش هەیە.

بەپێی ڕێکخراوە جیهانییەکانی بواری خواردەمەنی، هەنگوین یەکێکە لەو سێ خۆراکە سەرەکییەی لەجیهاندا، زۆرترین ساختەکاریی تێدا دەکرێ. داتابەیسی خۆراکی ساختەی جیهانی (food fraud database) دەڵێت، لەدوای شیر و زەیتی زەیتون، زۆرترین هەنگوینی ساختە، لە بازاڕەکانی جیهاندا بوونی هەیە. ئەمریکایش لە ڕیزی پێشەوەی ئەو وڵاتانەیە کە بەدەست هەنگوینی فێڵاوییەوە دەناڵێنن.

لە پێکهاتەی ئەفسانەیی هەنگویندا، جۆرەهای ڤیتامین و دژەئۆکسان هەن کە هەندێکیان جگە لەهەنگوین، لە خواردنی هیچی تردا دەست ناکەون. ئەگەر دەست بدەینە ژماردنی سوودەکانی هەنگوین ئەوە دەگەینە (سەدان) و ئەم نوسینە تا ئاستی بێزارکردنی خوێنەر، درێژ دەبێتەوە. سەرچاوە جیهانییەکان، هێندەیان سوودی جۆراوجۆری هەنگوین ڕیز کردووە، مرۆڤ وای لێدێت بڵێ  "هەر بەڕاست هەنگوین سوودی بۆ چ نەخۆشییەک نیە؟". یانی جگە لە (مناڵی خوار یەک ساڵ و نەخۆشی توندی شەکرە و جۆرە هەستیارییەکی تایبەت) و چەند حاڵەتێکی کەمی تر، هەمووان ڕێنمایی ئەوە دەکرێن دەست بدەنە هەنگوینخواردن. ئەوەتا خودایش لەقورئاندا دەفەرمووێ (لە هەنگویندا شیفا و چارە هەیە بۆ خەڵک) النحل 69ٚ.

توێژینەوە پزیشکییەکان دەڵێن هەنگوین بەکاردێت بۆ: مێشک و دەمارەکان، زراو، دواخستنی پیری، هەوکردن، برینی گەدە، سوتان و هەستیاری (حەساسیەت)، پڕۆستات و میزەڕۆ، ڕۆماتیزم و ئازاری جوگمە، زەردیی ڕوخسار و زیپکەی گەنجی، سوبونەوەی دەموچاو، ئاوکردنی چاو، کڕێش و و گەشەی مووی سەر و نەخۆشییەکانی بیرۆ و سەدەفی و وشکی، هەوکردنی لوت، ڕیخۆڵەکان و مایسیری و کۆلۆن، با-کردن و ترشی گەدە، کەمخوێنی، کۆکە، سیل، ڕەبۆ و بەڵغەم، فشاری خوێن، تەشەنوج، ڕێکخستنی سوڕی مانگانەی ئافرەتان، زیادکردنی تۆوی پیاو، توانای جووت بوون بۆ هەردوو ڕەگەز و .... بۆ سەدان مەبەستی تر، بەڕێگای جیاواز و ڕێنمایی پزیشک، بەکاردەهێنرێ.

جا ئەگەر تێگەیشتنە پێچەوانەکە وەربگرین و، گریمان هەنگوین بە دەرمانێکی پزیشکی دابنێین، کە سوودی بۆ ئەو حەمکە نەخۆشینە هەبێ. خۆ ئەگەر ئەودەرمانە بەهەڵە بەکاربێت، یان ساختەکراو بێ و ئەسڵەن دەرمان نەبێ! ئەوا بەدڵنیاییەوە لە ئەنجامی خواردن و بەکارهێنانی، کارەساتی تەندروستی ڕوودەدات.

هەربۆیە گرنگە، لایەنی فەرمی لەهەرێم، بەجددی بێنە سەرهێڵ و نەهێڵن ژیانی هاووڵاتیان بەمجۆرە قوماری پێوە بکرێت.

ئێستا بازاڕەکانی هەرێم، تەژیین لەهەنگوینی ساختە، لەبازاڕدا هەنگوین هەیە، بە شێوەی (تاک) کیلۆی بە چوار هەزار دینار دەفرۆشرێت (دەبێ جوملەکەی بەچەندبێت!)، لەکاتێکدا بەپێی هەندێک هەژمارکردنی هەنگەوانانی هاوڕێم، کیلۆیەک هەنگوین لەساڵێکی ئاساییدا لەسەروو 25 هەزار دینارەوە لەسەر هەنگەوانی پیشەیی دەکەوێت. ئیدی هەنگوینێک، هەنگوین بێ، چۆن دەدرێتە چوار هەزار؟

هەنگەوانانی هەرێمی کوردستان، خاوەنی زیاتر، لە 700 هەزار پورەی هەنگن و ساڵانە زیاتر لە 500 تۆن هەنگوین بەرهەمدەهێنن، بەڵام بڕی ئەو هەنگوین و شیلە و ڕاوەی لە هەرێم ساغ دەبێتەوە، زیاترە لە دوو هێندەی ئەوبڕە (1200 تۆن)، هەربۆیە هەنگوینی هاوردەکراو زیاتر بوونی هەیە لەبازاڕەکان، کە،هەندێک لەشارەزایان دەڵێن، هەندێ هەنگوینی هاوردە،،تێزاب و ماددەی پاککەرەوەی تێدەکرێت. ئەم ڕووداوەش زیاتر ئەمەی ڕوونکردەوە.

لەمەودوا نابێ پرسیاری هاووڵاتیان ئەوەبێ  (هەنگەکە شەکری پێدراوە یان نا؟) بەڵکو دەبێ بڵێن:

ئەم هەنگوینە، هەنگی بینیوە؟

 هەنگوینی شاخە؟ یان هی ئوتێل؟

٭نوسەری ئەم بابەتە هەنگەوان و ئەندازیاری کشوکاڵی