لە کاتێکدا بێرۆکەی سەربەستی نەتەوایەتی لە نێو دڵی تاکی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستاندا بەرانبەر بە ڕابوردوویەکی سەدان ساڵەی جنیوسایدی کۆمەڵایەتی و کولتووری ڕژێمە یەک بەدوای یەکەکان لە ئێراندا تین دەستێنێ، دەرکەوتنی نهێنییەک لە مانگی ڕابوردوودا بوە جێگای سەرنج و گازندەی ڕۆشنبیران و تەنانەت کادیر و ئەندام و ڵایەنگرانی حیزبە کوردییەکانی ڕۆژهەڵات. بەر لە شەش مانگ لە پاریس چوار حیزبی کوردستانی ڕۆژهەڵات کە ئێستا دوو حیزبن واتا دیموکراتەکان و کۆمەڵەکان، بەیانێکیان واژۆ کرد کە لە لای خەڵکانێکی زۆر وەک خۆ بەستنەوە بە ناوەند و نیشاندانی کورد وەک کەمینەیەک، نەک نەتەوەیەک ،کە وەک دابەزاندنی ئاستی ویستە نەتەوەییەکانی خەڵکی رۆژهەڵات ئەژمار دەکرێ. 'بەیانی پاریس'هەڵەیەکی کوشندەی بەرپرسانی چوار حیزبی کوردی ڕۆژهەڵاتە بە نێوی 'ناوەندی هاوکاریی' کە هیچ چەشنە پاساوێک هەڵناگرێت، کە ئەگەر ئەندامانی کومیتەی ناوەندی ئەو حیزبانە ئەو کارەیان بکردایە، بێگومان ڕوبەڕوی سڕکردن، یان دەرکردن لە حیزبەکانیان دەبوونەوە. بەداخەوە لەو کاتەوەی حیزبەکانی ڕۆژهەڵات و هەندێ حیزبی کوردی پاشگری ناوی بەرپرسەکانییان هەڵگرتوە وەک کۆمەڵەی عەوڵای موهتەدی ، یان سەید براییم (جێگای باسە بەڕیز سەید براییم بەشداری ئامادەکاری’بەیانی پاریس‘ نەبووە)حیزبی دیموکراتی،مەلا عەوڵا و خالد عەزیزی، ئیدی بەرپرسەکان وەک خاوەنی حیزبەکان پێناسە کراون و یان هەڵسووکەوتیان کردووە. هەر لەو گۆشە نیگای خاوەندارێتییەی حیزبەوە، بەرپرسان لە هەر چەشنە لێپرسینەوەیەک پاڕێزراون، هەروەها لە کاتی ڕووبەڕوبونەوەی ڕەخنە لێیان لە لایەن کەسانی ڕەخنەگر و ڕیفۆرمخواز، ئەوان وەک خاوەن موڵک ماونەتەوە و (ئەڵبەت ئەم ڕەخنە گشتگیر نییە و بۆ نموونە حدکا بە ڕادەیەکی کەمتر ئەمەی تیادا بە دی دەکرێت و کومیتەی ناوەندی حیزب هەندێ جار لە بەرپرسانی دەکۆڵێتەوە) ڕەخنەگران بە گێرەشیوێن ناو براون و یان حیزبەکانیان بەجێهیشتووە، یان لەلایەن خاوەن حیزبەکانەوە وە دەرنراون. دەتوانین چەندین نموونەی بەرچاو لە کەسایەتی نیشتیمان پەروەر و ڕۆشنبیر و ئەدیب و ئاکادیمی دیاری ڕۆژهەڵات لە بەر ئەوەی حیزبەکانیان حازر بە هیچ ریفۆرمێک لە نێو خویاندا لە شێوازی بەڕێو بردن و ئامادەی نوێخوازی نەبوون، خۆیانیان خانەنشین کردووە. لە ئەوروپا و باکووری ئەمەریکا و ئوسترالیا بە دەیان کادیری لێهاتووی حیزبە کوردییەکان دەتوانین ناو بهێنین. لەکاتێکدا ئەم حیزبانە بانگەشەی ئەوە دەکەن کە لە سەر بنەمایەکی دیموکراتیک دامەرزاون، بەڵام جەوێکی ئەریستۆکراسی زۆرتر خۆی دەنوێنێ، واتا ناوی بەرپرس یان خاوەنی حیزب بازنەی دەسەڵاتەکەی فراوانترە و خواست و فرمانی ئەو لەپەیرەو و پرۆگرامی حیزبەکە بەهێزترە. ئەمە لە لەکاتێکدایە، کە هەر خودی ئەم حیزبانە دژبەرانی کورد بە نادیموکرات و سەرکردەکانیان بە دیکتاتۆر ناو دەبەن کە زیاتر لە ماوەی یاسایی لە سەر کورسی ماونەتەوە! ئەڵبەت جیا لە هەدەپە و پەیەدە لە ڕۆژئاوا نەبێ، تەنانەت پ. ک. ک وحیزبەکانی باشوور و حیزبەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە گشتی لەم ڕەخنەیە بەدەر نین. گومانی تێدا نییە قەتیس کردنی دەسەڵات لە سەرکردەکاندا ونەچەرخانی بەرپرسایەتی وزەی کادیرانی ناوەند بە فیڕۆ دەدات. زیاتر لەوەش دیموکراسی لە ئاکاردا دەسەلمێنرێت نەک لە گووتاردا و بڕیاری کۆدەنگی بە پێچەوانەی خۆسەپاندنی تاک هەردەم شانسی هەڵەی کەمترە.
ڕادەی خوێندەواریی و تێگەیشتنی کۆمەڵگای کوردی بە گشتی وبە تایبەتی لە بەشی رۆژهەلات بە بەراورد بەحیزبەکانی رۆژهەڵات لە ئاستێکی یەکجار بەرزتردایە. لە ڕاستیدا حیزبەکان بە گشتی هاوتەریب لە گەڵ پێشکەوتنی جەماوەری رۆژهەڵات و بە تایبەتی چینی ئیلیتی کۆمەڵگادا نین. هەر بۆیە چاکسازی نەکردن و نوێ نەبونەوەی سەرکردایەتی ئەم حیزبانەی رۆژهەلات و هاوتەریب نەبوونی لە گەڵ شەقامی کوردیدا، ئەم حیزبانە ڕووبەڕوی مەترسییەکی گەورە دەکاتەوە. مەترسی ئەوەی کە لە پڕدا خۆیان بە خاوەنی دۆزی نەتەوەیی و خاوەنی خەڵک دەربخەن، بەڵام نەتوانن وەڵامدەرەوەی سەرەکیترین داواکاری و ویستەکانی شەقامی رۆژهەڵات بن و چارەسەری گرفتی خەڵکیان پێ نەبێ، و لەدواجاردا هەمان سیستمی نادیموکراتیکی داگیرکەران بەسەر کورددا بسەپێنن.
بەیانی پاریس سەلمێنەری چەند ڕاستییەکە لە لاوازی و کرچ و کاڵی و ڕادەی زانیاری سیاسی و دیپلۆماسی و گرنگتر لە هەموو ڕاستگۆ نەبوونی سەرکردەی چوار حیزبی ناوبراوە، واتا پسپۆڕنەبوون بە پێگەی سیاسی و کۆمەڵایەتی گەلێک بە ناوی گەلی کورد لە ڕۆژهەلات، کە ئەو بەڕێزانە بانگی نوێنەرایەتی کردنی بە گوێ جیهان دا دەدەن، ئەوە لە حالێکدایە چەند کەسایەتی و لایەن و حیزبی دیاری دیکە لە رۆژهەڵاتی کوردستاندا بوونیان هەیە کە پێویستە ئەم حیزبانە بەهەند وەریانبگرن. ئێگوتیسمی ئەم بەرپرسانە و ئامادە نەبوون بە ئاڵۆگۆڕی بیروڕا لە گەڵ کەسانی شارەزای دەرەوە و نێو حیزبەکانیان و شەفاف نەبوون لە دەرخستنی بەیاننامەکە و تەنانەت وەرنەگێڕانی بە زمانی کوردی و یان فارسی و نەخستنە بەردەستی ئەندامانی حیزبەکان و ڕۆشنبیرانی ڕۆژهەڵات ئەم بەرپرسانە ڕووبەڕووی لێپرسراوێتی دادگای مێژوویی دەکاتەوە، چونکە لە دێرە نەبینراوەکانی ئەم بەیانە، خەباتی دەیان ساڵەی گەلانی خۆرهەڵات و تەنانەت خودی حیزبەکانیش خراونەتە ژێر پرسیارەوە.
بەیانی پاریس لەو کاتە سڕەکەی دەرکەوت، کە کەسایەتی ئاکادیمی کورد د.کەمال سوڵەیمانی، لێکۆلەر و مامۆستای رۆژهەڵاتی ناوین و مامۆستای زانکۆ لە مکزیکۆسیتی، خوێندەنەوەی پسپوڕانەی بۆ بابەتەکە لە گەڵ قەندیل پرێس دا کردووە، کە جێگای تێڕامانە، کە ئاکامی دڵەڕاوکێی ناوبراو لە هەڵە و سەری بێ دەڵاک تاشینی بەرپرسانی ئەم حیزبانە بووە. جێگای باسە د. کەمال سولەیمانی یەکەم جار نییە کە ڕەخنە لە حیزبەکان دەگرێ و تەنانەت لە ڕابوردوودا ڕەخنەی لە ئەدا و بۆچوونەکانی پ. ک .ک گرتووە و ئالنگاری بۆچونەکانی بیرمەندی کورد بەڕێز ئوجەڵانی کردووە. د.سوڵەیمانی پەنجە دەخاتە سەر هەڵەی کوشندەی سەرکردەی حیزبەکان، کە خەونەکانی گەلی کورد وە چاڵ دەنێن و پێگەی خواستی کوردی ڕۆژهەڵات لاواز دەکەن و دەڵێ:''چوار ڕێبەری سیاسی هەڵدەستن لەسەر مافی نەتەوەیی کورد بڕیار دەدەن و بە پێی ئەو بڕیارەش، بە بێ دەوڵەتی کورد شەرعییەت دەدەن. کورد لە نەتەوە ڕا دادەبەزێنن بۆ قەبیلە و کەمینە و دەوڵەتی فارسیش دەکەن بە دەوڵەتێکی کێشەهەڵنەگر کە مافی سەروەری بەسەر کوردیشدا شتێک نییە، کە کێشە هەڵگر بێت. ماف بە فارس دەدەن کە بڕیار لەسەر چارەنووسی کورد بدات، و فارس هەڵسووکەوتی لەگەڵ کورد وەکوو کەمینە بێت. بێگومان هەر سیاسییەک کە ئەو کارە بکات ترسێکی زۆری دەبێ لە ئاشکرا بوونی بڕیارێکی ئاوا. وەکوو بیستومە کۆمیتەی مەرکەزی حدکا کێشەیەکی زۆری لەگەڵ ئەو دەقەدا هەبووە. بەڵام ئایا پێشمەرگە و ئەندامەکانی دیکەیان ئاگادار کراون؟ بە بێ شک نا "!
دوور بوون و ناشارەزا بوونی سەرکردەی حیزبەکان بە ڕۆحیەت و جیهانبینی خەڵکی ڕۆژهەڵات (کە لە شۆڕشی#ژینادا خۆی نواندووە)، لە واژۆ کردنی ئەم بەیانەی پاریس دا بە ڕوونی خۆ دیار دەخات، هەر چەندە ئەم بەیانە شەش مانگ پێش شۆڕشی # ژینا و بزوتنەوەی''ژن ، ژیان ، ئازادی'' واژۆ کراوە بەڵام هیچ لە دروستی ڕەخنەکە ناگۆڕێت، بۆیە د. سوڵەیمان دەڵێ کە: “جا ئەوە چەند شتی زۆر گرنگمان پێ دەڵێ: یەک، پێمان دەڵێ کە حزبەکانی کوردی، بە هیچ شێوەیەک باوەڕیان بە خەڵک و توانا و لیاقەتی خەڵک نییە کە لەبارەی داهاتووی خۆی بڕیار بدا''.
بەرپرسانی ئەم چوار حیزبەش وێرای هەبوونی دەیان کوردی یاساناس و ئاکادیمیی شارەزا بە خەبات و مافی کورد کەچی پەنا بۆ ئەمریکەیەک دەبەن، کە لە سەر شێوازی سیستم و هەڵسوکەوتی وڵاتە کۆڵۆنایزەرەکانی باکووری ئەمەریکا دژ بە خەڵکە ڕەسەنەکانی باکووری ئەمەریکا، کە لێوانڵێوە لە هەڵاواردن و بۆ خۆیان داگیرکەرن. بۆیە د. سوڵەیمانی لە درێژەی باسەکەیدا دەڵێ:''بە هێنانی ئەمریکایەک و دانی ڕۆڵی نووسینی مەتنێکی ئاوا ، ئەوە دیاری دەکات کە چۆن لەبارەی چارەنووسی نەتەوەی کورد بڕیار بدەن. دەیڤید فلیپس کە کەسێکی ئەمریکاییە هیچ پەیوەندییەکی لەگەڵ دەرد و مەینەتی کورد نییە، ڕوڵی گرنگی بۆ کاریگەری لەسەر داهاتووی کورد پێ دەدەن. نووسینێکی ئاوا خەتێکی لە سیڤی ئەو زیاد دەکات و نە خۆی و نە نەتەوەکەشی شتێک لە دەست نادەن."
چوار حیزبی کوردی و نزیک بە سەدەیەک خەبات و تەنانەت کەڵک وەرنەگرتنی پێویست لە هەندێ ئەزمونی بە سوود لە دەستکەوتی یاسایی لە باشوور لەوە دەچێ بێ خوێندنەوە ئەم بەیانەیان واژۆ کرد بێت.هەرچەندە خۆشبەختانە ئەو چوار حیزبە ئێستا بوونەتە دووحیزب و بەیانی پاریس هیچ بایەخێکی یاسایی و كار ڕاپەڕاندنی نییە، بەڵام دژبەرانی کورد دەتوانن وەک بەڵگەیەک دژ بە کورد بە کاری بهێنن. جێگای باسە چوارکەسێ کە واژۆی بەیاننامەکەیان کردووە لە دوای یەکبوونیشیان هێشتا بەرپرسایەتییان هەیە (شایانی باسە ڕێکەوتنی کۆمەڵەکان بە تەواوی رەنگ و بۆی بریاری تاکە کەسی بەرپرسانی ئەو دو حیزبەی پێوە دیارە و بە پێچەوانەی یاسا و ڕێساکانی ئەو حیزبانە رێکەوتنەکە کراوە). لاوازی بەرچاو لە هەڵسووکەوتی دیپلۆماسی و دەربڕینەکانیان ناوەندی هاوکاری بە دی دەکرێت.،بە تایبەتی لە هەڵسوکەوت لە گەڵ ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی بە تایبەت سەلتەنەت خوازەکان کە دیدێکی فاشیستییان بەرانبەر بە ویستەکانی گەلانی ئیران وگەلی کورد بە تایبەتی هەیە. لە دیمانە میدیایەکانی 'ئیران ئنترناشنال' بەڕێزان خالد عەزیزی و عەوڵای مەهتەدی زۆر لاواز دەرکەوتوون. هەڵەکانی خالد عەزیزی کە خەتی سووری نەتەوەیی بەرجەستە ناکاتەوە بە ڕئاکسیۆنی کومیتەی مەرکەزی حدکا لە ڕۆژنامەی کوردستانی ئەو حیزبەدا ڕاست دەکرێتەوە و هێڵی سووری نەتەویی بەرجەستە و زەق دەکرێت. هاوکات دیمانەی ئاکادیمیستی ناوداری کورد بەڕێز عەباسی وەلی کە لە لە گەڵ هەمان کەناڵدا کە توانیویەتی ڕاستگۆیانە ویستی نەتەوەیی گەلی ڕۆژهەڵات بەرجەستە بکاتەوە، و لەوێدا پەیامێکی ڕوون بۆ حیزبە کوردییەکان ولایەنە ئیرانییەکان ناردوە. بۆچوون و هەڵسووکەوتەکانی بەڕێز عەولای موهتەدی خەڵکی رۆژهەڵات و تەنانەت لایەنگرانی کۆمەڵەشی تووشی دڵەڕاوکێ و نائۆمیدی کردووە. بە پێی دەربڕینی ڕۆشنبیران و ئەندام ڵایەنگرانی کۆمەڵەش بە زەقی سندرۆمی ئۆستۆکهۆلم لە گووتار و کرداری عەوڵا موهتەدی لە گەڵ سەلتەنەت تەلەبەکان وسلیبریتییەکان بە دی دەکرێت وهەروەها لە سۆشیال میدیادا “دووبارە کردنەوەی ''مەنسور حیکمەتێکی تر''(کمونیستی کرێکاری) بە نموونە هێنراوەتەوە. هەروەها، لە سۆشیال میدیادا مامۆستایەکی زانکۆ لە ناوخۆ بە ناوی د. ش گازندەی لە حیزبەکان دەکات و دەڵێ:''حیزبەکان ڕێزی خوێنی شەهیدانی شۆڕشی # ژینایان نەگرتووە و بە بارتەقای شەقامی ڕۆژهەڵات دەرنەکەوتن وخۆیانیان شەرمەزاری خوێنی شەهیدانی ئەو راپەرینە کردووە''. کاتێکیش ڕەخنە لە ئەدا و هەڵسوکەوتی ناوەندی هاوکاری دەگیری، کادیرانی حدکا رەخنە لە عەوڵای موهتەدی دەگرن کە مەیلی بەرەو کوڕی شا هەیە. ڕۆشنبیرانی سەربەخۆش پییان وایە، بەرفەراوان کردنی ناوەندی هاوکاری دەتوانێ ڕێگر بێ لە بڕیاری خۆسەپێنی لایەنێک و یەکگرتووی نەتەوەیی لە ناوخۆ و دەرەوەی ڕۆژهەڵاتدا بە هێزتر دەکات.
لەپایاندا، گەلی ڕۆژهەڵات بە ڕیبەرایەتی کردنی خۆی لە شۆڕشی# ژینا بە خوێنی شەهیدە سەربەرزەکانی لە ئابدانان و جوانڕۆ تا دەگاتە شنۆ و سەقز و بۆکان و شارەکانیتر پێگە و متمانەی گەورەی بۆ سەرجەم حیزبەکانی ڕۆژهەڵات بەرهەم هێنا کە هیچکات لە ئەنجامی خەباتی دەیان ساڵەی ئەو حیزبانەدا بە دی نەدەهات. شۆڕشی #ژینا سەلماندوویەتی ڕوخانی ڕژێمی ئێران لە ئان و ساتدایە و خەڵکی ڕۆژهەڵاتیش رابەرایەتی بزوتنەوەی 'ژن،ژیان،ئازادی' دەکەن. بچووک کردنەوەی ویست و ئیرادەی سەربەستی خوازی گەلی رۆژهەڵات و نکۆڵی کردن لە مافە نەتەوایەتییەکانی گەلی کورد بێگومان نوینەرایەتی خەڵکی رۆژهەڵات ناکات. ئۆپۆزسیونی ئێرانیش تەنیا موجاهدینی خەلقە، هەرچەندە کە لە نێو ئێراندا چالاکە، بەڵام هێزی جەماوەری جارانی نەماوە، چەپە سوننەتیەکانیش زۆر لاوازن، و شاپەرەستەکانیس کە ڕێکخراویان نییە و حیزبی 'ئیرانی نەوینی'ش تەنیا پرۆپاگەندەیە و لەناوخۆی ئیرانیشدا هیج کاریگەرییان نییە. هەر بۆیە حیزبەکانی ڕۆژهەلات بە گشتی دەبێ وەڵامدەری شەقامی ڕۆژهەڵات و ئاوێنەی باڵانوێنی ئەو خەڵکە سەربەرزە بن، و لە باتی بەژن نواندن بۆ نوریزادەو کوڕی شا، با پەیوەندییان لە گەڵ گەلانیتری نێو ئێران کە بڕوایان بە دیموکراسی و مافی گەلانی بندەس هەیە بە هێزتر بکرێت. خۆسەپاندنی تاک لە نێو حیزبەکاندا وە لا بنرێت، و ڕێگیری بکرێت لە هەرهەڵس و کەوتێ بۆ بەرژەوەندی تاک،و بە بنەمالەیی کردنی حیزبەکان کە بەرهەمی خوێنی شەهیدانن. مەبەستی سەرەکی لە ڕەخنەگرتن لە حیزبە کوردییەکانی رۆژهەڵات لەم کاتەدا بۆ بەهێزکردنی پێگەی کوردە لە شۆڕشی ژینادا و ڕێگریکردنە لەو حیزبانە لە خراپ بەکارهێنانی خەبات و قوربانیانی ئەو شۆڕشە لە پیناو بەرژەوەندی کەسانێک وەک ئەوەی لە باشوردا ئەزمونکراوە.