ئەرشیف

دلاوەر عەلی سۆفی کەریم
  2023-02-03     553

بناوانی وشەی ئەرشیف لەوشەیەکی لاتینیەوە (ئەرشیفۆم) سەرچاوەی گرتوە کە ئەویش لە Archeion))  ئارخیۆنی  یۆنانیەوە هەڵیهێنجاوە، هەندێجار مەبەست لێی ئەو سندوقانە بوە کە دۆکۆمێنتەکانی تیادا ئەپارێزرا، مەبەستی سەرەکیش پاراستنی دۆکۆمێنت بوە، ئیتر ئەو دۆکۆمێنتانە کەسی بوبن یان سەر بەدامەزراوەیەک بن یاخود هەر جۆرێک بن، کە ئەگەر پۆڵین بکرێن ئەوا بەم جۆرە خاڵبەند ئەکرێت:

١- ئەرشیفی مێژوویی

٢- ئەرشیفی دادوەری

٣- ئەرشیفی ئەدەب وهونەر

٤- ئەرشیفی سیاسی 

٥- ئەرشیفی کارگێڕی

٦- ئەرشیفی سەربازی

٧- ئەرشیفی نهێنی

٨- ئەرشیفی نەخشەو جوگرافیا

گرنگی ئەرشیف لەوەدایە جگە لەوەی سەرچاوەی لێکۆڵینەوەو ڕاستیەکانە ڕۆشنکەرەوەی مێژووشە، سودمەندە بۆ دەیان بواری خۆێندن‌و پسپۆری هەروەها بەسامانێکی نەتەوەیی گەلان دائەنرێ ئەرکی دەسەڵات‌و هەمو دامەزراوەیەک‌و تاک بەتاکی کۆمەڵە کە بیپارێزێت لەهەر بوارێکدا بێت.

ئێمەی کورد لەبەرئەوەی دوژمنەکانمان هەرگیز نەیانویستوە مێژوویەکی ڕۆشن‌و دیارمان هەبێت، نەک پاکتاوی جەستەیی‌و بەسوتماک کردنی نیشتمانەکەمان، بەڵکو هەوڵیانداوە مێژوو ئەرشیفەکەشمان بسڕنەوە. سوتاندنی گوندەکانی کوردستان بەشێک بو لەو پاکتاوە مێژووییە، لەکاتێکدا لەو گوندانەداو لەتاقی مزگەوتەکانیدا هەزاران دۆکۆمێنت‌و دەسنوسی شاعیران‌و گەورە پیاوانی تیا پارێزرابو، کە زۆرێک لەو سامانە نەتەوەییە کەوتە بەر باهۆزی زەردی عەفلەقیەکان، بەپشتبەستن بەقورئان‌و سورەتی ئەنفال سەرەونگون کران.

من لێرەوە ئەڵێم مۆرانەکانی ناوخۆ لەدیکتاتۆرەکەی بەغدا کەمتریان نەکرد، بەڵکو تاوانی ئەوان گەورەترو قێزەونترە، کاتێک چەندین دەستنوس‌و دۆکۆمێنت کە بەپارەو زێڕ ناخەمڵێنرێ، دەستی ڕەشیان گەیشتە کتێبخانە گشتیەکان‌و تاڵانیان کرد، لەبەرامبەر چنگێ دۆلاری چڵکندا ڕادەستی دوژمنی سەرسەختی ئەم گەلەیان کرد. ئەم حاڵەتە ئەگەر کەم تەرخەمی دەسەڵات نیە ناوی چیە؟

لێرەدا بەناچاری نمونەیەک ئەهێنمەوە بۆ گەڕان بەدوای بەراییەکانی تۆمارکردنم لەقوتابخانەی گۆیژەی کچان، کە لەئێستادا ناوی سورکێویان لێناوە، بەنیازن بیکەنە مۆزەخانەی پەروەردە. وێڕای تێبینیم لەسەر دیاردەی ناوگۆڕینی قوتابخانەو شوێنە گشتیەکان کە لێرەدا بوار نیە باس لەو دیاردەیە بکەین، بۆ ئەبێت کەس نەزانێ ئەو ئەرشیفە دەوڵەمەندە کەوتۆتە کوێوە؟ لەکوێدا فەوتاوە؟ کە زۆرێک لەکوڕانی ئەم شارەو کچان‌و خانمان، بەرایی‌و پەراوەکانیان لەو قوتابخانەیەدا بوە، یەکەم پیت لەژوورەکانی ئەو قوتابخانەیەدا فێربون، زۆریان گەشتونەتە پلەو پایەی بەرز لەدادوەرو پزیشک‌و ئەندازیارو.. هتد.

 ئێستاش کە تەکنەۆلۆژیاو پێشکەوتنی کۆمپیوتەرو دیجیتاڵ وایکردوە زۆرێک لەدۆکۆمێنتەکان بەئەلەکترۆنی بکرێن‌و بپارێزرێن، بۆیە من لای خۆمەوە فەوتاندنی هەمو دوکۆمێنت‌و لاپەڕەیەک یان دێڕێک‌و بگرە وشەیەکیش لەئەرشیفی ئەم گەلە، نوسراوی سەرکاغەز بێت یان ئەلەکترۆنی بەتاوانی گەورە لەقەڵەم ئەدەم، هەرچەندە بەندە کۆڵم لەوە داوە ڕوبکەمە ئەوەی پێیئەڵێن پەرلەمان یان دەسەڵات، داوا بکەم پاراستنی ئەرشیف‌و دۆکۆمێنتەکان پێویستی بەوەیە بخرێتە ئەستۆی (.....................) تا مێژوو ئەرشیفەکەشمان بەدەردی سامانەکەمان نەچێت، بە تاڵانی‌و بەقاچاغ نەبرێت‌و ئاودیو نەکرێت.

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×