ئەكادیمیای كوردی درێژەپێدراوی (كۆری زانیاری كورد) بوو، كە لە ساڵی 1970 لە بەغدا دامەزرابو، پاشان لە هەولێر دامەزرایەوە لەژێر ناوی (كۆڕی زانیاری كوردستان)، جارێكی تر بە قانوونی ژمارە (12)ی ساڵی1997 دامەزرایەوە بەناوی (كۆڕی زانستی كوردی).
ماددەی (4)ی ئەو قانوونە ئامانجەكانی ئەكادیمیای كوردی دیاری كردووە كە:
ا - كار بۆ یەكگرتنەوەی زاراوەكانی زمانی كوردی دەكات، بەمەبەستی گەیشتن بە زمانێكی فەرمی یەكگرتوو.
ب - پارێزگاری كردنی زمانی كوردی و پاككردنەوە و بەرەوپێش بردنی.
ج - پەرەپێدان بە توێژینەوەی زانستی و زمانەوانی بۆ گەیشتن بە پێشكەوتنی زانستی و ڕۆشنبیری.
د - ژیاندنەوەی كەلەپووری كوردی و ئیسلامی لە زانستەكان و هونەر و ئەدەب و بەدیارخستنی رۆڵی زانایانی كورد.
ه - بایەخدان بە توێژینەوەی مێژووی كورد و كوردستان و شارستانیەكەی.
و - هاندان و پشتگیری كردنی دانان و وەرگێڕان لە زمانی كوردییەوە بۆ زمانانی دیكە، لە زمانانی دیكەوە بۆ كوردی.
ز - بەهێزكردنی پەیوەندیەكانی لەگەڵ ئەكادیمیاكانی زانستی و زانكۆكان و مەڵبەندەكانی توێژینەوەی زانستی، لەناوەوە و دەرەوەی هەرێمی كوردستان.
لە ماددەی پێێجەمی ئەو قانوونە شێوەی جێبەجێكردنی ئەو ئامانجانە دیاری كراون: 
ا - دانانی فەرهەنگ و ئەنسیكلۆپیدیای زانستی و زمانەوانی.
ب - دەركردنی گۆڤار و چاپكراو وبایەخدان بە لایەنی بڵاوكردنەوە.
ج - بڵاوكردنەوەی پەرتووك و بەڵگەنامە و لێكۆڵینەوە لە دەقە كۆنەكان.
د - بەستنی كۆنگرەی زانستی و زمانەوانی و كۆڕی ڕۆشنبیری و بەشداری كردن لەو كۆنفرانسانەی بۆ ئەو مەبەستانە لە دەرەوەی هەرێم سازدەكرێن.
ه - رێزلێنان لە زانایان و توێژەران و نووسەران و هونەرمەندان. 
ز - دامەزراندنی بنكەی لەخۆگرتن و پاراستنی دەستنووسەكان (مراكز حفڤ الوپائق).
(كوڕی زانیاری كورد) لەسەرەتای دامەزراندنیەوە سەرچاوەی سەرەكی بووە بۆ ئەو بابەتانەی پەیوەندییان بە زمانی كوردییەوە هەیە، بەڵام پاش هەمواركردنەوەی قانوونەكەی لە ساڵی 2012، بووە یەكێك لە سەرچاوەكان، بێ‌ ئەوەی ناوی ئەوانی دیكە دیاری بكرێن.  ئەنجومەنی ئەكادیمیای كوردی بە نووسراوی فەرمی ڕەخنەی لەو بڕیارەی پەرلەمانی هەرێم گرت و داوای پێداچوونەوەی لەو بڕیارە گرت، بەڵام سوودی نەبوو، دەستكاری نەكرا.  
ئەكادیمیا هەمیشە كاری كردووە بۆ یەكخستنەوەی زمانی كوردی، بۆ نموونە لە سالی 2012 كۆنفرانسێكی زانستی زمانەوانی ڕێكخست كە چەند كەسی پسپۆر و شارەزا لە ناوەوە و دەرەوەی كوردستان بەشدارییان تێداكرد، ئەندامانی كارای ئەكادیمیا وەكو چاودێر بەشدارییان لەو كۆنفرانسە كرد، بەڵام بەشداربووانی ئەو كۆنفرانسە نەگەیشتنە ئەنجامێكی دیاری كراو. 
هەر لەو ڕووەوە، لەپاش چەندین كۆڕ و كۆبوونەوە، ئەنجومەنی ئەكادیمیا ڕێنووسێكی یەكگرتووی بۆ زمانی كوردی ئامادەكردو ناردی بۆ  ئەنجومەنی وەزیران، تا بە ڕەسمی كاری پێ بكرێت. 
بەپێی دەستوری عێراق، زمانی عەرەبی و زمانی كوردی دوو زمانی فەرمین لە عێراق، ئەگەر لەبەشی عەرەبی عێراق زمانی عەرەبی زمانی فەرمی یەكەم بێت، لە هەرێمی كوردستان كوردی زمانی فەرمی یەكەمە، بۆیە پێویست بوو لە هەموو دامەزراوەو دەزگاكانی هەرێم زمانی كوردی بەكاربێنن.  لەپاش دەرچوونی قانوونی زمانە فەرمیەكان لە عێراق ژمارە (7)ی ساڵی 2014 و قانوونی زمانە فەرمیەكان لە هەرێمی كوردستان ژمارە (6) لە ساڵی 2014، كە هەردوكیان جارێكی دی زمانی عەرەبی و زمانی كوردیان كردوە بە زمانی فەرمی، جارێكی دی ئەو ڕاستیە دووپاتكرایەوە، بۆیە پێویست بوو لە هەموو دامەزراوە و وەزارەت و دەزگاكانی هەرێم زمانی كوردی زمانی سەرەكی بێت، بۆ پەیوەندی كردن بە دامەزراوەو وەزارەتەكانی ناوەند لە بەغدا و پارێزگاكانی دیكەی عێراق، دەزگاكانی هەرێم زمانی عەرەبی و كوردی، یان عەرەبی بەكاربێنن.  ئەگەر كورد لەو دەمەوە ئەو مافە دەستوورییەی خۆی بەكاربهێنابا، ئێستا بەكارهێنانی دەبووە كارێكی ئاسایی.  
سەبارەت بە زمانی فەرمی لە هەرێمی كوردستان، هەموو دەزانین قانوون و بڕیارەكانی پەرلەمان و فەرمانەكانی سەرۆكایەتی هەرێم كاریان پێ‌ ناكرێت تا لە گۆڤاری ڕەسمی: (وەقایعی ڕەسمی) بڵاونكرێنەوە.  لەسەرەتاوە ئەو گۆَّّڤارە بە شێوەزاری كرمانجی ناوەڕاست بڵاوكراوەتەوە، بۆیە (ئەنحومەنی ئەكادیمیای كوردی) ئەو شێوە زارەوەی بە زمانی فەرمی لە هەرێمی كوردستان داناوە.  بەڵام لەبارەی زمانی خوێندن، لەبەر ئەوەی لە ڕابوردوودا كێشەو ئاریشەی زۆری بۆ پەیداكراوە، ئەكادیمیا بڕیاری دا لەژێرچاودێری خۆی و بە هاوكاریی هەردوو وەزارەتی پەروەردە و خوێندنی باڵا، بە بەشداری كردنی كەسانی پسپۆر و شارەزا لە شێوەزاراوەكان لێكۆڵینەوەی زیاتری لەسەر بكرێت بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشەیە، لەگەڵ پابەندبوون بە بنەما سەرەكییەكانی ڕێكخراوی نێودەوڵەتیی (یونێسكۆ). 
هەموو دەزانین كە (كۆڕی زانیاری كورد) لە ساڵی 1970 لە بەغدا بەپێی قانوونێكی عێراقی دامەزراوە و تاكە سەرچاوەی سەرەكی بووە بۆ هەموو ئەو بابەتانەی پەیوەندیان بە زمانی كوردییەوە هەبووە.  سەرۆكی یەكەمی ئەو دەزگا زانستییە مامۆستا ئیحسان شێرزاد بوو، دواتر  مامۆستا مەسعود مەحەمەد بووە سەرۆكی (بەشی كوردی) لە كۆڕی زانیاری عێراقی. لەسەرەتاوە ناكۆكی لەنێو بەشێك لە زمانزانایانی كورد لەسەر ناوەكەی هەبووە.  بۆ نموونە  مامۆستا تۆفیق وەهبی بەگ ڕەخنەی لە بەركارهێنانی وشەی (كۆڕ) دەگرت، دەیگوت وەرگێڕاوی وشەی (مجمع)ی عەرەبی یە.  بەبۆچوونی ئەو، وشەی ئەكادیمیا كە تێرمێكی جیهانییە گونجاوترە لەو وشەیە، كە دروستكراوە.  لەپاش دامەزراندنەوەی ئەو (كۆڕە) لە هەرێمی كوردستان، ناوەكەی بووە (كۆری زانیاری كوردستان)، ئەویش ڕاست نەبوو، چونكە ئەو دامەزراوەیە تایبەتە بە زمانی كوردی، نەك بە ناوچەێكی دیاری كراو، كە تێیدا زمانی توركمانی و سریانی وەكو دوو زمانی جیاوازی دیكە لە هەرێمی كوردستان هەیە.  ئەكادیمیای كوردی بە ڕەسمی پشتگیری لە دامەزراندنی ئەكادیمیای توركمانی و ئەكادیمیای سریانی كرد و ئاگاداریی سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی كردووە.   
لەو چەند ساڵەی سەرۆكی ئەكادیمیای كوردی بووم چەند جارێك پرسیارمان لێكرا لەبارەی بەكارهێنانی رێنووسی لاتینی بۆ زمانی كوردی.  لەسەر ئەم بابەتە بەدەیان كتێب و لێكۆڵینەوە بڵاوكراونەتەوە، بەڵام دابەشكردنی كوردستان لەنێو چەند دەوڵەتێكدا بووەتە هۆی بەكارهێنانی ئەلفبای لاتینی لە باكوور و رۆژئاوای كوردستان، لە باشوور و رۆژهەڵات هەر ئەلفبای ئارامی بەكارهاتووە.  لەو كۆنفرانسە زمانەوانییەی لە هەولێر لە مانگی ئەیلولی 2012 بەسترا، بەشداربوان نەگەیشتنە دەرئەنجامێكی دیاری كراو.  دەبێ‌ ئەوە لەبیر نەكرێت لە باشوور و رۆژهەڵاتی كوردستان زیاتر لە دوو سەد ساڵە بە هەزارەها كتێب و نووسراو و دۆكیمەنت بە ئەلفبای ئارامی نووسراون و چاپكراون و بڵاوكراونەتەوە، بۆیە ناكرێت دەستبەرداری ئەو بەرهەمە گەورەیە بین.
لەوباوەرەدام زمانەكەمان بەرەو مەترسی دەروات ئەگەر كاری جیددی نەكرێت بۆ یەكخستنەوەی لەسەر هەموو ئاستێك.  مەترسی هەر لەوەدا نییە، بەڵكو بەكارهێنانی وشەی بێگانە بەشێوەێكی نادروست و هەڵە، كە بەشی زۆریان پەیوەندییان بە زمانی كوردییەوە نییە، بووەتە دیاردەێكی مەترسیدار لەسەر زمان و كولتووری ڕەسەنی كوردی. 
وەكو قانووناسێك، لە ساڵی 2010 پێشنیازی هەمواركردنەوەی قانونی ئەكادیمیای كوردیم كرد بۆ ئەنجومەنی ئەكادیمیا، پێشنیازم كرد دەسەڵاتی دارایی و كارگێڕی بدرێتە ئەكادیمیا بۆ چارەسەركردنی دواكەوتنی كارەكانی، كە بە هۆی رۆتینەوە زۆر جاران ڕوویاندەدا.  سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران زۆر جار بە درەنگەوە وەڵامی بەشێك لە نووسراوەكانی ئەكادیمیای دەدایەوە، یان هەر وەڵامیانی نەداوەتەوە.  ئەو پرۆژە قانوونەی ئەكادیمیا، ئەنجومەنی وەزیران پەسەندی كرد و ڕەوانە پەرلەمانی كرد، پاش خوێندنەوەی یەكەمی پرۆژەكە لەلایەن هەردوو لیژنەی ڕۆشنبیری و قانوونییەوە، ڕاپۆرتی خۆیان لەسەر پرۆژەكە پێشكەش بە دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان كرد لە خولی سێیەمی پەرلەمان، بەڵام بۆ ماوەێكی زۆر نەخرایە سەر بەرنامەی كاری پەرلەمان، نزیكەی یەك ساڵ بەوجۆرە مایەوە.  بەداخەوە كاتێ‌ خرایە بەردەم پەرلەمان، دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان، بە پاساوێكی ناقانوونی ڕێگەی لە سەرۆكی ئەكادیمیا گرت ئامادەی كۆبوونەوەكانی پەرلەمان بێت.  سەیر لەوەدابوو سەرۆكایەتی پەرلەمان داوایان لە وەزیری ڕۆشنبیری كردبوو ئامادەی كۆبوونەوەكان بێت لەجیاتی سەرۆكی ئەكادیمیا! لەبەر ئەوەی ناوبراو ئاگاداری ناوەرۆكی پرۆژەكە نەبوو و بەشی زۆری پەرلەمانتاران زانیارییان لەسەر كار و ئەركەكانی ئەكادیمیا نەبوو، پرۆژەكە بە سەقەتی و ناتەواویی پەسندكرابوو.  
لەكاتی تەماشاكردنی پرۆژەی قانوونی زمانە فەرمیەكان لە هەرێمی كوردستان، سەرۆكایەتی پەرلەمان لە خولی سێیەمی داوەتنامەی بۆ سەرۆكی ئەكادیمیا ناردبوو بۆ ئامادەبوونی كۆبوونەوەكانی پەرلەمان لە كاتی گوفتوگۆكردن لەسەر ئەو پرۆژە قانوونە.  پرسیارم كرد بۆ لە كاتی تەماشاكردنی پرۆژە قانوونی ئەكادیمیا، ئەو مافە قانوونییە بە سەرۆكی ئەكادیمیا نەدرا، بەڵام لە كاتی تاوتوێ‌ كردنی پرۆژە قانوونی زمانە فەرمییەكان، كە پەیوەندی كەمتری بە ئەكادیمیاوە هەبوو، داوای لێكرابوو ئامادەی كۆبوونەوەكانی پەرلەمان بێت؟ ئەوە ئەو ڕاستییە دەسەلمێنێ‌ لە وڵاتی ئێمەدا جاروبار میزاجی شەخسی سەروەرە، نەك حوكمی قانوون.  لە پێش ئامادەبوونی سەرۆكی ئەكادیمیا بۆ كۆبوونەوەكانی پەرلەمان بۆ تاوتوێ‌ كردنی پرۆژەی قانوونی زمانە فەرمییەكان، (ئێستا بووەتە قانوونی ژمارە 6 ی ساڵی 2014)، پرسیارم لە سەرۆكی خولی سێی پەرلەمان كرد: بۆ لە خولی دوومی پەرلەمان ڕێگایان پێ‌ نەدم ئامادەی كۆبوونەوەكانی پەرلەمان بم، بەڵام لەو خولە سەرۆكی ئەكادیمیای كوردی بە نووسراوی ڕەسمی بانگهێشتی  كردوم بۆ ئامادەبوونی كۆبوونەوەكانی پەرلەمان، بەمەبەستی ڕوونكردنەوە و وەڵامدانەوەی پرسیارەكانی پەرلەمانتاران؟ یەكێ لەو دوو بۆچوونانە ڕاستە! وەڵامی سەرۆكی پەرلەمان ئەوەبوو، كە بانگكردنی سەرۆكی ئەكادیمیا، بە پلەی وەزیرە، بۆ كۆبوونەوەكانی پەرلەمان كارێكی قانوونییە، كورد وتەنی: "بانێك و دوو هەوا"!.