چین یادی حەفتا ساڵەی کۆمارەکەی دەکاتەوە
ئەردەڵان عەبدوڵڵا
2019-10-05   941
رۆژی 30 ئۆکتۆبەری 1949
ماوتسیتونگ و هاورێکانی لە پاش مارشێکی درێژ و تاقەتپروکێن، لە مەیدانی تیانەمین
لە پکین، ئیعلانی کۆماری میللی چینیان کرد، بەمەش رۆژ و قۆناغێکی نوێ لە چین
دەستپێدەکات. لێرەوە چین کۆتایی بە جەنگی ناوخۆ، لە هەمووشی گرنگتر کۆتایی بە حوکمی
نەگریسی داگیرکەرانی بیانی لە چین هێنا، کە ماوەی چەندین ساڵ بوو، خاک و گەلی چینی
بە دڕندانەترین شێوە دەچەوساندەوە، بەتایبەتی داگیرکەری ژاپۆنی، تاوانی ئێجگار
گەورەی بەرامبەر بە خاک و گەلی چینی کرد.
لەگەڵ دەستپێکی ئەم
کۆمارەدا دەستکرا بە سیاسەتی " سۆسیالیزم کردنی وڵات" لەهەمانکاتیشدا بەردی بناغە بۆ بەهێزکردنی کەرتی " پێشەشازی، خوێندەواری،
رۆشنبیری،کشتوکاڵ، ئابووریی" وڵات دانرا. لە هەمووشی گرنگتر دووبارە دەستکرا
بە بونیاتنانی کەسایەتی چینی و گەڕانەوەی
شكۆو کەرامەت بۆی، چونکە پێشتر ماوەی
چەندین ساڵبوو، هێزە داگیرکەرەکانی چین، دەیانویست بەهەموو شێوەیەک شكۆ و کەرامەتی
مرۆڤی چینی لەناوبەرن.
چین لە سەردەمی سەرۆک
ماوتسیتونگدا، بە کۆمەڵێک قۆناغی جیاواز و
زەحمەتدا تێپەڕی سەرەتا لە سیاسەتی " هەنگاونان بۆ پێشەوە، سیاسەتی پێشەشازی
و ئاسن" دەستیپێکرد و بە سیاسەتی " شۆڕشی کولتووری" کۆتایی بە
قۆناغی ماویزم دێت و دەستدەکاتە ملی قۆناغێکی نوێ بە رابەرێتی سەرۆک دێنک
خیاوپینگ. لەگەڵ دەستبەکاربوونی سەرۆک دێنک خیاوپینگیش، قۆناغێکی تەواو جیاواز
دەستپێدەکات، لێرەوە خۆری ئایدۆلۆژیا ئاوا دەبێت و خۆری گەشەسەندنی ئابووری هەڵدێت
و هەتاوەکو ئێستاش ئەم خۆرە پرشنگی خۆی دەداتەوە.
لە وڵاتێکی پاشكەوتوو بۆ
زلهێزێکی ئابووریی جیهانی
چین لە سایەی سیاسەتی
ریفۆرم و کرانەوە، لە وڵاتێکی پاشکەوتوو، پەراوێزخراو، دوورە پەرێزەوە، دەبێتە
وڵاتێکی گەشەسەندوو، چالاک لە بواری سیاسەتی نێودەوڵەتی، دەوڵەتێک کە توانای هاوکاریکردنی وڵاتانی جیهانی هەیە لەسەروهەمووشیانەوە "
ئەفریقا، ئاسیا، ، ئەمریکایی لاتین" و دەبێتە زلهێزێکی ئابووری جیهانی .
چین لەسایەی شی جین پینگ
دا
هەموو چاودێرانی سیاسی و
چین ناسی لەو باوەڕەدان، چین لەسایەی حوکمی سەرۆک شی جین پینگدا، بەرەو قۆناغێکی نوێ هەنگاو دەنێت، لەم قۆناغەدا
چین گەیشتۆتە لووتکە و بۆتە زلهێزێکی ئابووری گەورەی جیهان، لەهەمانکاتیشدا
دەیەوێت پێگەی سیاسی خۆی لە مەیدانی نێودەوڵەتی هێندەی هێزی ئابووری بێت، بە
واتایەکی تر لێرەوە چین بەخەبەردێتەوە، ئەمەش ئەو ترسەیە کە سەدەیەک پێش ئێستا
یەکێک لە سەرکردە ناسراوەکانی ئەوروپا
" ناپۆلیۆن" هۆشداری دابوو
کاتێک ووتی: " واز لە چین بێن با بخەوێت، چونکە کاتێک بێداربوویەوە هەموو
جیهان دەهەژێنێت". بە بڕوای منیش ئێستا چین لەو قۆناغەدایە، کە دەیەوێت
جیهان بهەژێنێت، بەتایبەتی رۆژئاوا زۆر ترسی هەیە چونکە باش دەزانێت، بەهاتنە
پێشەوە چین، دەستکەوتەکانی لەدەستدەچێت و کۆتایی بە هەژموونی رۆژئاوا بەتایبەتی
ئەمریکا دەهێنرێت.
هیچ هێزێک نییە بتوانێت رووبەروی
چین بوەستێتەوە
لە وتەیەکیدا بۆ یادی
حەفتا ساڵەی کۆماری چین سەرۆک شی جین پینگ رایگەیاند: لە ئێستادا هیچ هێزێک نییە
بتوانێت رووبەروی چین بوەستێتەوە" لەمەشدا دیارە مەبەستی کێیە.
بە دڵنییایەوە لە ئێستادا
چین بەرەو قۆناغێکی نوی هەنگاو دەنێت، لە لایەکەوە ئەم دەوڵەتە بۆتە خاوەنی
سووپایەکی بەهێز و مۆدێرن کە هیچ هێزێکی بیانی ناتوانێت وەکو سەدەکانی پێشوو
زەفەری پێ بەرێت و خاکەکەی داگیربکات، لە لایەکی تریشەوە خاوەنی ئابوورییەکی بەهێز
وخورتە، کە دەتوانێت شەش یەکی دانیشتوانی جیهان بەشێوەیەکی باش بژێنێت و
هاوکاری گەلانی تریش بکات. بەڵام لەگەڵ
ئەوەشدا چین وەکو هەموو وڵاتێکی تری جیهان، کۆمەڵێک کێشەی ناوخۆیی و دەرەکی هەیە،
کە پێویستیان بە رێگاچارەی باش هەیە، گەر ئەو کێشانە چارەسەر نەکرێن، خۆری
پرشنگداری نامێنێت، بەڵام چین خاوەنی سەرکردایەتییەکی حەکیمە، زۆر بەهێمنی هەوڵ
چارەسەرکردنی ئەو کێشانە دەدات، ئەمەش یەکێکە لە خاڵە بەهێزەکانی ئەم وڵاتە.