ئەڵتەرناتیڤی خوێن ڕشتن
ئەیاد ئیبراهیم کەریم
2019-11-01   1125
لە چەند ڕۆژی ڕابردوو تا ئێستا لە زۆربەی شارەكانی باشووری عێراق خۆپیشاندان و دەنگی ناڕەزایی سەری هەڵداوە هاووڵاتیان ڕژاونەتە سەر شەقامەكان دژی دەسەڵاتدارانی حكومەتی عێراق. لەسەرەتای خۆپیشاندانەكانەوە تا ئێستا بەپێی ئامارەكانی كۆمسیۆنی مافی مرۆڤی عێراق زیاتر لە 250 كەس كوژراون و زیاتر لە 1350 كەس برینداربوون، لەماوەی 16 ساڵی ڕابردوو دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس لە ساڵی (2003) زۆر كەم بووە ڕۆژێك تێپەڕێت هاووڵاتیەكی عێراقی نەكوژرابێت نەبوونی خزمەتگوزاری و گەندەڵی گەورە بێكاری گەنجانی عێراق بەڕێژەی لەسەدا 40 گەنجان بێكارن، لەبەرامبەردا نوخبەی سیاسی و دەسەڵاتداران لەژیانێكی پڕ ڕەفاهیەت و خاوەن كۆشك و تەلار و ملیارەها دۆلارن.
هەموو ئەمانە بوونە هۆی ناڕەزایی و خۆپیشاندانی گەورە لە عێراقدا. دەسەڵاتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق دوای ڕژێمی بەعس هەموو دەزگاكانی دەوڵەت بۆ بەرژەوەندی خۆیان و خێزان و كەسە نزیكەكانیان بەكارهێناوە، سامان و داهاتی ووڵات بەموڵكی خۆیان زانیوە، هیچ كات نەیان ویستووە و نەیان توانیوە حكومەتی هاووڵاتی و كۆمەڵگەیەكی تەندروست بەرهەم بهێنن.
دەسەڵاتداران هەموو ڕێگایەكیان بەكارهێناوە بۆ كۆتایی پێهێنانی خۆپیشاندان وەك بڕینی هێڵی ئینتەرنێت و قەدەغەی هاتووچۆ ڕاگەیاندنی بەرنامەی چاكسازی لەلایەن سەرۆك وەزیرانەوە و بەكارهێنانی هێزی سەربازی دژی خۆپیشاندەران بەڵام هەموو ئەمانە كۆتایی بە خۆپیشاندان نەهێنا بگرە ڕۆژ دوای ڕۆژ زیاتر خەڵكی دەڕژانە سەر شەقامەكان، سوربوون و بەردەوامی خۆپیشاندان پەرلەمانی عێراقی ناچاركرد دانیشتنی نائاسایی بكات و چەند بڕیارێكی بۆ چاكسازی دەركرد بەڵام هێشتا وەڵام و ویستی داواكاری هاووڵاتیان نەبوو. دوا داواكاری خۆپیشاندەران هەڵوەشاندنەوەی هەرسێ سەرۆكایەتیەكە و هەڵبژاردنی پێشوەختە ڕەنگە جێبەجێكردنی ئەم داواكاریانەش نەبێتە هۆی سەقامگیری سیاسی و خۆشگوزەرانی بۆ گەلی عێراق چوون ئەوانەی حكومەتێكی دیكەیان پێ دەسپێردرێت هەمان ئەو نوخبە سیاسیانەن كە تێوەگلاون لە گەندەڵی
. ئەوەی جێگەی سەرنجە ڕاوەستەی لەسەر بكەیت لەپاڵا داواكاری ڕەوای خۆپیشاندەران هەندێ حزب بەهۆی
ململانێی سیاسی و بەرژەوەندی شەخصی تێكەڵی خۆپیشاندان بوون هەندێ جار ئاڕاستەی خۆپیشاندان دەگۆڕن بەتایبەتی بۆ هەڵكوتانە سەر بارەگای حزبی و تەقەكردن لە دەزگا ئەمنیەكان، دوورنیە ئەم ڕووداوانەش ببێتە هۆی شەڕی ناوخۆ لەئەنجامدا عێراق تووشی كاولكاری و خوێن ڕشتن و تەنانەت دابەشبونیش بكاتەوە.
گرنگە بۆ ڕێگریكردن لە خوێن ڕشتنی هاونیشتمانیان و دەنگی ناڕەزای ئەم خۆپیشاندانانە بەشێوازێكی هێمنانە و دوور لە توندوتیژی بەردەوام بێت تا دەسەڵات داران دەست لەكار دەكێشنەوە و ڕاپێچی دادگایان دەكەن بەشێوازێكی شەفاف و دادپەروەرانە دادگایی دەكرێن و ڕاپێچی زیندان دەكرێن واتە عێراق كاتێك سەقامگیر دەبێت و دادپەروەری لە داهات بەدی دێت لێپرسینەوە لەگەڵا هەموو ئەو سەركردانەدا بكرێت تێوەگلاون بە گەندەڵی، هەموو ئەو كەسانە دوربخرێنەوە و سزا بدرێن كە تەقەیان لە خۆپیشاندەران كرد تا هیچ سەركردەیەك و هێزێك نەتوانێت جارێكی تر شەقام خەڵتانی خوێن بكات.