پێکهاتە ئیتنی و ئاینی‌یەکانی کوردستان لە ویژدانی سەرۆکی پارتیا

مەحمو رەزا ئەمین
  2020-05-14     1316

ناونیشانی ئەم وتارەم لە زنجیرە سیمینارێک وەر گرتوە کە ساڵی ١٩٨٨ ئەمینداری گشتی‌ی رۆشنبیری‌ و لاوانی ناوچەی حوکمی زاتی لە هەولێر رێکی خستوە.
سپای داگیرکەری بەعس لە ٢٢ی شوباتی ١٩٨٨ دا هێرشەکانی ئەنفالی یەکی بۆسەر حەوزی ماوەت- سەرگەڵو و بەرگەڵو- دوکان- مەرگە و زنجیرە چیای ئاسۆس دەس پێ کرد.
مەبەست لە شاڵاوەکانی ئەنفال کە بە ٨ قۆناخ جێبەجێ کران، قڕکردنی بەشێک لە خەڵکی کوردستان بو. کەچی لە رۆژانی ١١- ١٣ی ئازاری هەمان ساڵا، کوردە خۆفرۆشەکانی سەر بە دەزگاکانی ناوچەی حوکمی زاتی زنجیرەیەک سیمیناریان رێک خست بە ناونیشانی: " گەلی کورد لە ویژدانی سەرۆک سەدام حسێن دا".
نازانم بۆچی هەڵوێستی ئەندامانی کۆتاکان لە پارلەمانی کوردستان، لە کۆبونەوەکەی ٧ی ئەم مانگە دا و پەیامەکەی سەرۆکی پارتی لە ١٠ی مانگا، ناونیشانی ئەو زنجیرە سیمینارەی ساڵی ١٩٨٨ و رۆڵی کوردە خۆفرۆشەکانی بیر خستمەوە!


رەنگە هۆیەکە ئەوە بێ کە، لە هەردو روداوەکەدا لێکچونێکی دولایەنە هەیە لە نێوان جەلاد و قوربانی‌دا:


ئەوەی ساڵی ١٩٨٨:
سەدام، لە لایەک فەرمانی قڕکردنی کوردی دابو بە ئامۆزاکەی و قۆناغی یەکەمی شاڵاوەکانی ئەنفال ٢ هەفتە زیاتر بو دەسیان پێ کرد بو، لە لایەکی تریشەوە رژێمەکەی بە ئەنجامدانی زنجیرە سیمینارێک بەو ناونیشانە، ویستویەتی بە خەڵکی کوردستان بڵێ: "ئێوە لە ویژدانی منان!". ئەمە دەلالەت لە هەر شتێ بکا، لەوەی ئەکا کە سەدام کەسێکی دوفاق و مونافیق بوە.
لە لایەکی ترەوە، ئەوانەی سیناریۆی شانۆگەری‌ی زنجیرە سیمینارەکەیان ئامادە کرد بو، ژمارەیەک کوردی بەعسی‌ی خۆفرۆش و ویژدانفرۆش بون. لەو زنجیرە سیمینارەدا دەسخۆشیان لە "سەرۆک سەدام!" کردوە کەوا "کوردە خائین و خۆفرۆشەکان!" لەناو ئەبا. کوردە خۆفرۆشەکانی ئەو کاتە بەشێک بون لە قوربانی‌یەکانی رژێمی بەعس، کەچی شانازی‌یان بە بەعسی بونەوە کردوە و بونەتە کلکی ئەو تەورەی سەدام حسێن و رژێمەکەی ناوقەدی کوردی پێ ئەبڕیەوە.


ئەوەی مانگی مایسی ئەمساڵ:
سەرۆکی پارتی، لە لایەک لە رێگەی میدیاوە خۆی وەکو پارێزەر و فریادڕەسی پێکهاتەکانی کوردستان نمایش ئەکا. ئەمە بە رۆشنی لە پەیامەکەی ١٠ی ئەم مانگەی سەرۆکی پارتیا رەنگی داوەتەوە. لە لایەکی تریشەوە، لە رێگەی حیزبەکەیەوە سیستماتیک هەوڵی پەی دەر پەی ئەدا تا تەواوی گەلی پێکهاتەکان بکا بە پاشکۆ و نۆکەری خۆی و حیزبەکەی.
لەولای تریشەوە، ئەوانەی کەوتونەتە داوی پیلانەکانی حیزبەکەی بەرزانی‌یەوە و بەناوی "نوێنەری پێکهاتەکانەوە!" بونەتە پارلەمانتار و وەزیر و گزیر و بە کردەوە لەبەرژەوەندی پارتی هەڵەسوڕێن، دڵیان بەم وەزعە خۆشە و نازانن یان ئەزانن و بەرژەوەندی‌یان لەم شانۆگەریا هەیە، بونەتە کلکی تەورەکە بۆ بڕینەوەی ناوقەدی پێکهاتە نەتەوەیی و ئاینی‌یەکانی خۆیان، بە دەسی پارتەکەی بەرزانی.


سەرۆکی پارتی‌ رۆژی یەک شەممە، بەرواری ١٠ی ٥ی ٢٠٢٠، پەیامێکی بۆ رای گشتی‌ی کوردستان بڵاو کردەوە، ئەمە دەقەکەیەتی:
"ئەو هێرشە ناڕەوایەی دەکرێتە سەر پێکهاتە نەتەوەیی و ئاینییەکانی کوردستان، جێگەی نیگەرانیمانە. لێرەدا رایدەگەێێنم کە بە هەموو توانایەک پشتگیرییان دەکەین و ئەوان بەشێکی دانەبڕاون لە گەلی کوردستان و هەموو مافێکیان پارێزراوە".


یەکەم، ئەم پەیامە، پەیامێکی دیماگۆگی‌یە، چونکە کەس هێرشی نە کردۆتە سەر پێکهاتە ئیتنی و ئاینی‌یەکانی کوردستان تا سەرۆکی پارتی ببێ بە پارێزەریان. بەڵکو هێرشەکە لەسەر نۆکەرەکانی پارتی‌یە لەناو پێکهاتەکانا.
سەرۆکی پارتی و حیزبەکەی بەهیچ جۆرێ (مٶهل) نین بۆ ئەوەی دیفاع لە پێکهاتەکان بکەن، بەڵکو ئەبێ نوێنەرە شەرعی و راستەقینەکانی پێکهاتەکان، بە هاوکاری‌ی باقی هێزە کوردستانی‌یەکان، پێکهاتەکان لە (ابتزاز) و (استغلال)ـی پارتی بپارێزن.


دوەم، پەیامەکەی سەرۆکی پارتی، "شعبنا الکردي في شمال الحبیب"ـی بیر خستمەوە، کە قسەی سەر زاری شەو و رۆژی دیکتاتۆری عیراق و میدیاکانی حیزبی بەعس بو.
بەعسی‌یەکان لەباتی سەلماندنی مافەکانی خەڵکی کوردستان و چارەسەری بنەڕەتی کێشەی کورد، گوندەکانی کوردستانیان وێران و ساڵانە هەزاران کوردی رەسەن و تێکۆشەریان ئیعدام ئەکرد، لەو لاشەوە مانگانە دەیان ملیۆن دیناری ئەو زەمانەیان لە بەکرێگرتنی جاش و خائن و خۆفرۆشەکانی کوردا بەفیڕۆ ئەدا.
سەرۆکی پارتی و حیزبەکەشی لە پێوەند بە پرسی پێکهاتەکانی کوردستانەوە، هەمان رۆڵ نمایش ئەکەن: لە لایەک وەکو کۆیلە و کرێگرتە مامەڵە لەگەل "نوێنەرەکان!"ـیان ئەکەن، لە لایەکی تریشەوە فرمێسکی تیمساحی‌یان بۆ ئەڕێژن.


لێرەدا پرسیارێ خۆی ئەسەپێنێ:
جیاوازی چیە لە نێوان کورد و نوێنەرانی کورد لە "ویژدانی" سەدام حسێن و حیزبی بەعسا، لەگەڵ پێکهاتەکان و نوێنەرانیان لە "ویژدانی" سەرۆکی پارتی و حیزبەکەیا؟
بەشبەحاڵی خۆم بەقەدەر مسقاڵە زەڕڕەیەک جیاوازی نابیم:


رژێمی بەعس لەناو ملیۆنان کوردی رەسەن و شایستە بۆ نوێنەرایەتی، ژمارەیەک کوردی بێفەڕ و جاش و کاسەلێس و خائینی وەکو بەهادین ئەحمەدی رەئیسی مەجلیسی تەشریعی و شێخ جەعفەر بەرزنجی‌ی رەئیسی مەجلیسی تەنفیزی و برایم زەنگنەی پارێزگاری هەولێر و هاوشێوەکانیانی کردبوە نوێنەری کورد؛ بەرزانی و پارتی‌یش هەمان سیاسەت لەگەڵ پێکهاتەکان پێڕەو ئەکەن. 
کەسێ زاکیرەی ماسی‌ی نەبێ، بەبێ هیچ خۆ هیلاککردنێ ئەتوانێ زاکیرەی بێنێتەوە بەرچاوی و ببینێ کە بێجگە لە پارتی، چ هێزێکی تر زەربەی لە بەرژەوەندی‌ی پێکهاتە ئیتنی و ئاینی‌یەکان داوە و وەکو ئەو دەسی لە کاروباری ناوخۆیان وەر داوە؟ بێجگە لە پارتی، چ هێزێکی سیاسی‌ی تر نوێنەری موزەیەف و بێفەڕی بۆ پێکهاتەکان داتاشیوە؟
با خەڵکی کوردستان بیری خۆیانی بهێننەوە، بزانن، لە پێکهاتەکان، بە رێکەوت چەن دانەیەکیانی لێ دەرچێ، ئەوانەی لە دوای راپەڕینەوە لەناو حوکمەتە مەجازی‌یەکەی هەرێم و پەرلەمانا، وەزیر و گزیر و پارلەمانتار و سەرۆکی دەزگا بون، نوێنەری پێکهاتەکان بون و گەلی پێکهاتەکان خۆیان هەڵیان بژاردون و بە نوێنەری راستەقینەی خۆیانیان زانیون، یان ئەندامی دەزگا حیزبی‌یەکانی پارتی یاخود کەسانی دەستەمۆی پارتی بون؟


سەرۆکی پارتی بۆئەوەی بە کردەوە بۆ گەلی پێکهاتەکان و خەڵکی کوردستانی بسەلمێنێ پەیامەکانی پرۆپاگەندە نین، پێویست ئەکا ئەم هەنگاوانە بنێ: 
رێگە بدا لیژنەیەکی لێکۆڵینەوەی ناودەوڵەتی بێتە ناوچەکە بۆ ئەوەی لە کارەساتی ئێزیدی‌یەکان بکۆڵێتەوە و لایەنەکانی تاوانبار لە جینۆسایدکردنیان، دەسنیشان بکا.
لانی کەم، با رێگە بدا لیژنەیەکی بێلایەنی نیشتمانی بکەوێتە کۆکردنەوەی زانیاری و بەڵگە لەسەر تاوانەکە و دیاریکردنی تاوانباران.
رێگە بدا لیژنەیەکی لێکۆڵینەوەی ناودەوڵەتی بێتە کوردستان و لە پرسی سەرگەردانکردن و داگیرکردنی زەویوزاری دیانەکانی ناوچەی بادینان بکۆڵێتەوە، کە دەیان ساڵە بەردەوامە.
لانی کەم، با رێگە بدا لیژنەیەکی بێلایەنی نیشتمانی بکەوێتە کۆکردنەوەی زانیاری و بەڵگە لەسەر ئەم پرسە و گێڕانەوەی ماف بۆ مافخوراوان.
واز لە داتاشینی نوێنەر بۆ تورکمان، ئێزدی، شەبەک‌، ئەرمەنی، ئاشوری، سریانی و کلدانی بهێنێ لەناو پارلەمان و دەزگاکانی تری حوکمڕانیا.
هەر ئێستا، با واز لە ئێزدی‌یەکان بێنێ و دەس لەکاروباری ناوخۆیان وەر نەدا، تا زەمینە خۆش ببێ بۆ رێکخستنەوەی ناو ماڵی ئێزدایەتی.
واز لە سیاسەتی زەلیکردن و کۆیلاندنی نوێنەری خەیاڵی‌‌ی پێکهاتەکان بهێنێ و ئازادیان بکا، بە گوێرەی ویژدانی خۆیان و بەرژەوەندی‌ی پێکهاتەکانیان رەفتار بکەن.
رێگە بدا قانونی هەڵبژاردن هەموار بکرێ و تۆماری دەنگدەری پێکهاتەکان جیا بکرێتەوە، تاوەکو بتوانن بە دەنگ و ئیرادەی خۆیان نوێنەری راستەقینەی خۆیان هەڵبژێرن.
ئەگەر ئەمانە نەکا، ئەوا پەیامەکانی ئەچنە خانەی چەواشەکردنی رای گشتی و رشتنی فرمێسکی تیمساح بۆ قوربانی‌یەکانی.


ئەوانەی داوا ئەکەن پێکهاتە نەتەوەیی و ئاینی‌یەکانی کوردستان:
×سەربەست بژین و کۆیلایەتی و کرێگرتەیی رەت بکەنەوە؛
×شکۆ و کەرامەتی مرۆیی خۆیان بپارێزن؛
×لەناو پارلەمانا بەرگریکاری راستەقینە بن لە بەرژەوەندی‌ و خەم و ئازارەکانی پێکهاتەکانیان؛
×رێگە نەدەن پارتی و هیچ حیزبێکی کە بۆ مەرامی خۆی بەکاریان بهێنێ؛
×تۆماری دەنگدەرانیان لە هی تۆماری گشتی‌ی دەنگدەرانی هەرێم جیا بکرێتەوە و دەنگ و ئیرادەیان تەزویر نە کرێن؛
×فیگەر و هەڵکەوتوەکانیان بە گوێرەی توانا و شارەزایی و لێوەشاوەیی رێگە لە بەردەمیانا کراوەبێ پۆستی گرنگ و باڵا لە داوودەزگاکانی حوکمڕانی‌ی هەرێما وەر گرن، بێ ئەوەی ببنە کۆیلەی ئەم و ئەو،
ئەوانە دۆستی راستەقینە و بەرگریکاری راستگۆن لە بەرژەوەندی‌ی پێکهاتەکان؛ لە فەراهەمکردنی زەمینەی پێکەوەژیانی ئاشتیانە؛ لە یەکسانی و دادی کۆمەڵایەتی و ئابوری و سیاسی، نەک سەرۆکی پارتی و حیزبەکەی کە، مێژوی ململانێ‌ی سیاسی‌ی کوردستان سەلماندویەتی، نەک هەر پێکهاتەکان، بەڵکو خەڵک و خاکی کوردستان‌یشی وەکو کاڵای کڕین و فرۆشتن بۆ هێنانەدی بەرژەوەندی‌ی گروپێکی زۆر چکۆلەی رێبەرانی پارتی، بەکار هێناوە.


نوێنەرە خەیاڵی‌یەکانی پێکهاتەکان لەماوەی چەن ساڵی رابردوا، لە دو قۆناغی زۆر هەستیارا سەلماندیان کە خەتەرن لەسەر پرۆسێسی دیمۆکراتیزەکردنی سیستمی حوکمڕانی‌ لە هەرێم:
×لە ئۆکتۆبەری ٢٠١٥ دا، دایانە پاڵ فراکسیۆنی پارتی و بونە مایەی خولقاندنی قەیرانێکی قوڵ و پەکخستنی حوکمەت و پەرلەمان بۆ ماوەی زیاتر لە ٢ ساڵ و درێژکردنەوەی دەسەڵاتی ناشەرعی‌ی سەرۆکی پارتی بۆ ٢ ساڵی تر؛


×لە ٧ی ئەم مانگەشا بونە مایەی خولقاندنی قەیرانێکی تری سیاسی و ئامرازی سەپاندنی ئیرادەی پارتی بەسەر تەواوی خەڵکی کوردستانا.
ئێستا، بۆ ئەوەی:
×خەتەری نوێنەرە خەیاڵی‌یەکانی پێکهاتەکان لەسەر دیمۆکراسی راگرین؛
×کۆتاکانی پارلەمان لە (ئیستیغلال) و (ئیبتیزاز)ـی پارتی بپارێزین؛
×پێکهاتەکان بتوانن بە رێگەی دیمۆکراسی‌ی راستەقینە نوێنەرەکانی خۆیان هەڵبژێرن؛
×نوێنەرەکانیان بتوانن ئازایانە و ئازادانە بە دەنگی زوڵاڵ بەرگری لە پێکهاتەکانیان بکەن و رێگە نەدەن زوڵمیان لێ بکرێ؛
×کەسانی قورس و شایستە ببنە نوێنەریان لەناو پارلەمان و داوودەزگاکانی حوکمڕانی‌ی هەرێما؛
×پرۆسەی هەڵبژاردن تەواو ئازاد و پاکژ بێ، تا چی زوە بگەڕێینەوە سەر راستەڕێ‌ی دیمۆکراسی،
پێویستە هەمو هێزە سیاسی‌یە موعتەبەرەکانی هەرێم یەک هەڵوێست بن بۆ هاویشتنی ئەم هەنگاوانە:
یەکەم:
 داخڵی هەڵبژاردنی ئایندەی پارلەمانی کوردستان نەبن ئەگەر ٣ مادەی قانونی هەڵبژاردن هەموار نەکرێن:
×هەرێم لە یەک بازنەوە بکرێ بە فرە بازنە. باشترینە ئەگەر لەسەر ئاستی قەزا بێ؛
×دەنگدانی تایبەت نەمێنێ؛
×تۆماری دەنگدانی کۆتاکان جیا بکرێتەوە لە تۆماری گشتی‌ی دەنگدەرانی هەرێم.


دوەم:
تۆماری دەنگدەرانی هەرێم و کۆتاکان بە تەواوی پاک بکرێنەوە.


سێیەم:
 کۆمیسیۆنە حیزبی‌یەکەی هەڵبژاردن هەڵوەشێتەوە و کۆمیسیۆنێکی پرۆفیشناڵ و تەواو بێلایەن، لە کەسانی شارەزا و سەرڕاست و بەویژدان و نیشتمانپەروەر دروست بکرێ.
بە بێ جێبەجێکردنی ئەو هەنگاوانە، پارتی واز لەم یاری‌یە قێزەونەی خۆی ناهێنێ و بەردەوام ئەبێ لەسەر پاراستنی بەرژەوەندی‌یەکانی بنەماڵە لەسەر حسابی خاك و خەڵکی کوردستان. ئەو کاتە بەرپرسیارێتی ئیفلاسکردن و نابوتبونی هەرێم بەتەنیا لە ئەستۆی پارتی نابێ، بەڵکو بەشی زۆری لە ئەستۆی باقی‌ی حیزبەکان ئەبێ، بە گەورە و بچوکیانەوە.

وتاری زیاتر

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×