مهیرەبان مەلا رەئوف

تەجنیدکردنی خەلکانی لۆکەڵ لەدەرەوەی سوپای نیشتیمانی  وەک نیمچە میلیشیا لەلایەن ئەمەریکا و بەریتانیا و فەرەنسا وە لە ناوەراستی سەدەی هەژدەهەمەوە هەبوە و لەدوای ١١ی سێبتەمبەرەوە لە ئەفگانستان و عیراق و سوریا و لیبیا و یەمەن بەجۆرێکی تر دەستی پێکردۆتەوە.

لەوکاتەدا کە رژێمی ئەسەد گازی ژەهراوی بەکارهێنا دژی نەیارەکانی لە دەوروبەری دیمەشق و سەدانی کوشت، ئەکادیمی و نوسەری کۆنسێرڤەتیڤی ئەمریکی ئیدواد لوتواک کە کەسێکی حەکیمە لە بواری  سیاسەتی بەرگریدا  لە  ٢٤ ئابی ٢٠١٣ ئارتیکڵێکی نوسی لە رۆژنامەی نیویۆرک تایمز و ووتی:  لە پێکدادانەکانی سوریادا پیویست بە دەستێوەردانی کارای ئەمەریکا ناکات.....ئەگەر واز لە ئەسەد و حزباللە و ئێران بهێنین دژی جیهادیەکان بجەنگێن، ئەوا سەرقاڵکردنی ئەو چوارلایەنەیە بەشەڕێکەوە کە سوودبەخشە بۆ ئاسایشی ئەمریکا و بەرژەوەندیەکانی. بەڵام پاش باڵادەستی داعش و تێوەگلانی روسیا و ترکیا، خەریکبوو وەزعی سوریا لەدەست رۆژئاوا دەرەچێت، بۆیە ئەمەریکا هێزە کوردەکانی وەک دۆست هەڵبژارد؛ ئەوانیش زیرەکانە ستراتیژی خۆیان هاوتەریب کرد بە بەرژەوەندیەکانیانی رۆژئاوا بەتایبەت لەگەل ئەمەریکا. ئێستا ئەمەریکا زیاتر لە دە بنکەی لە ناوچەکانی ژێر دەسەلاتی هێزە کوردیەکاندا هەیە، هەروەها یارمەتی زانیاری و لۆجستی و ئاسمانی و تەدریبی و چەک وتەقەمەنی سووک و مام ناوەندیان دەداتێ. بەڵام ئەم یارمەتیانەش بێ بەرامبەر نیە بەڵکو ئەو هێزە کوردیانە بە ناراستەوخۆ خزمەتی بەرژەوەندیەکانی رۆژئاوا دەکەن. بەهۆی ئەو هێزە کوردیانەوە ئەمەریکا کەمترین هێزی زەمینی لەسوریا هەیە؛ زیانی مرۆیی خۆیانی کەمکردۆتەوە کە یارمەتی سیاسیەکانیان دەدات لەهەلبژاردندا کەمتر تەرکیزی بکەنە سەر؛ تێچووی ماددی هێزە بچووکەکانیان بۆ ماوەی کورتخایەن کەمترە و ئەمەش یارمەتی سەرکردە سیاسیەکان دەدات کە بەردەوام باسی کەمکردنەوەی تێچوو دەکەن؛  یارمەتیان دەدات کە ریسکی گەورە بە سەرچاوەی مرۆیی خۆیانەوە کەم بکەنەوە. شایانی باسە ئەو یارمەتیانە دوای ئەوە بوو کە ئەو هێزە کوردیانە سەلماندیان توانای شەڕکردنیان(القوە القتالیە) بەرزە و جێگەی باوەڕن و توانای بەرگەگرتنیان هەیە و تەحەمولی قوربانیدان دەکەن و خەرقکردنی ریزەکانیان ئاسان نیە لەلایەن داعشەوە.
 چەمکی بەکرێگرتنی خەڵکانی دەرەوەی دەسەڵات کە هەویەی نیشتیمانیان لێ زەووتکراوە، یان بێبەشکراوون لە مافی سیاسی و ئابوری، مەفهومێکی نوێ دەدات بە جەنگ، بۆیە پێویستی بە بیرکردنەوەیەکی نوێ هەیە. ئەمەریکاو بەریتانیا و فەرەنسا زیاتر لە دووسەدەیە سەرقاڵی ئەم گەمەیەن لەناوچە جیاوازەکانی جیهاندا، بەلام بۆ لایەنی دووهەم وەک کورد [لە عیراق و سوریا و رەنگە کوردانی ترکیا و ئیرانیش لە داهاتوودا] پیویستی بە دراسەیەکی باش هەیە.
خەڵکانی ناوجە جیاوازەکان تەجنید دەکرێن بۆ زیادکردنی توانای مرۆیی. دەولەتانی رۆژئاوا باسی شراکە و رێبەرایەتی دەکەن لەگەل ئەوە هیزە لۆکەلانەدا و باوەریان بە خۆیان هێناوە بۆ سەقامگیری دەولەتەکان و فراوانکردنی بەرژەوەندی نیشتیمانی خۆیان ئەم تاکتیکە بەکارەهێنن، بەلام گرفتەکە ئەوەیە هەمان تاکتیک لەلایەن وولاتانی ترەوە پەیرەو دەکرێت وەک ترکیا و ئیران و روسیا. ئەم کارە دوورکەوتنەوەیە لە کاروباری نیودەوڵەتی و گەرانەوەیە بۆ سەردەمی سیستەمە کۆنەکەی استیعماری و هەروەها  کاریگەری لابەلای تری لیدەبێتەوە وەک: پێکدادانی هێزە لۆکەلەکان لەناو خۆیاندا یان دژی رۆژئاوا، بیرۆقراتی – عورف و تقالید بەرامبەر سەرهەڵدانی هەل بۆ دەولەمەندبوون؛  هەڵتەکاندنی نەسیجی کۆمەڵایەتی بەرامبەر بەشێک لە پێشکەوتنی رێژەیی  سنوردار کە رۆژئاوا پێشبینی دەکات بەسەر هەموو کۆمەڵگەدا ڕووبدات. ئەم کارە لە مێژوودا هەندێ جار بوە بە خێر بۆ هەندێ ناوچەی وەک هندستان و ئەفریقا، بەلام بۆ هەندێ ناوچەی رۆژ هەلاتی ناوەرساست بوە بە هۆکاری ناسەقامگیری.
لە عیراقی دواسی سەدام حسینەوە، لەلایەک ئەمەریکا سەرقالی دامەزراندنەوەی سوپای عیراق بوو بە سەرپەرشتی شیعە،  لەلایەکی ترەوە سەرقاڵی چەکدارکردنی خێڵە سوننەکان بوو بەناوی ابنا‌و العراق و صحوات و... هتد؛ ئەمە جگە لە یارمەتیدانی هێزی پێشمەرگە لە هەرێمی کوردستان کە جێی رەزامەندی هاوپەیمانان بوون. ئەم هێزە سونانە خۆیان هێزی یاخی بوون؛ جا دامەزراندنی هێزی نوێ لە خەلکانی یاخیبوو لەسەر بنەمای مەزهەبی یان لۆکەڵی وەزعەکەی خراپتر کرد. دامەزراندنی ئەو ژمارە زۆرە لە خەلکانی یاخیبووی سیڤیل و کۆنە عەسکەر بەو خێراییە بۆ بنیاتنانەوەی سوپای عیراق و تەجنیدکرنی هێزە لۆکەڵیەکان، بێگومان گرەنتی بوونی روحی تماسک ناکات کە بتوانێت لە کاتی تەنگانەدا بەرگەی ئەو ئەرکانە بگرن کە لە پێناویدا دامەزراوون. تێگەیشتنی رۆژئاواییەکان لە هەرەمی کۆمەلایەتی و بیروبۆچوونی خەلکانی لۆکەڵ و خێل و سەرکردە سیاسیەکان و دلسۆزیان و لایەنگریان و پەیوەندی کۆمەلایەتی و رەعیەت و خزمایەتی  بەپێی پێویست نەبوو.
رۆژئاواییەکان زوو هەستیان کرد سروشتی جەنگ دژی ڕێکخراوە توندرەوەکان بەناوی ئایین و ئایدۆلۆجی جیاوازەوە بە تەکنۆلۆجیای نوێ و لەشێوەی شەڕی تەقلیدی زەحمەتە، چونکە بەجێهێشتنی مەیدانی شەڕ و خۆحەشاردان لەناو خەڵکانی مەدەنی هەرچەند ترسنۆکانە و دڕندانەیە بە گشتی، بەڵام بوە بە واقعی تاکتیکی گروپە توندڕەوەکان و پێویستی بە چێ‌رەسەرێکی نوێ هەیە.   
لە دوای ٢٠٠١ وە بەهۆی جۆرێکی نوێ لە کۆلۆنیالیزمی ئابوری و کەلتووری و عەسکەریەوە، گروپی توندرەوی جیاواز دەرکەوت کە بەجۆرێکی جیاواز تحدای ئەو کۆلۆنیالیزمەیان کرد، چونکە بۆ ئەو گروپانەش مەعلوم بوو کە بەهێزی تەکنۆلۆجی و لە مەیدانی شەڕدا بە رۆژئاوا ناوێرن، بۆیە بەشێوەیەکی تر ڕووبەڕووی سەپاندنی کۆلۆنیالیزمی نوێی رۆژئاوا بوونەوە. دەووترێت تیرۆر لەڕووی عەسکەریەوە شکاوە بە لام لە رووی فکریەوە کۆتایی نەهاتوە؛ ئەم قسەیە ڕوویەکی تریشی هەیە : لەبەر ئەوەی کۆلۆنیالیزمی ئابوری و کەلتووری و عەسکەری رۆژائاوا بەشێوەیەکی تر لە رۆژهەلاتی ناوەراست دەرکەوتۆتەوە، کەواتە چاوەڕێی کۆتایی هاتنی ململانێی خویناوی مەکەن. ئەم دوو ئاراستەیە بەردەوام لە ململانێ ی ساردو گەرمدا بوون و کۆتاییەکەشی دیارنیە .
لە عیراق وەزعەکە بەم شێوەیەبوو:  سەدام حسین هیچ پەیوەندیەکی بە بەردەوامیدان بەشەڕەکانی دوای خۆیەوە نەبوو، بەڵکو ئاگری شەڕەکە تەشەنەی کرد بە هۆکاری هەستی نەتەوایەتی و ئایینیەوە بۆ دژایەتیکردنی داگیرکاریەکە و بەتێپەڕبوونی کات شەڕی عێراق بوو بە شەڕی سوننە و شیعە؛ دەرەنجام ئەمەریکی و بەریتانیەکان گیریان خوارد بە دەس ئەم شەڕە ناوخۆییەوە و نەیانەزانی چۆن هەڵسوکەوتی لەگەلدا بکەن.  چەکی کۆمەڵکوژ کە هەرگیز نەدۆزرایەوە بیانوو بوو بۆ داگیرکردنی عێراق و درێژەدان بە جەنگەکەش بە بیانووی گۆرینی سیستەمی حوکمرانی و هێنانی دیمۆکراتی و هەروەها کوژرانی خەلکانی سیڤیل لەو ناوچانەی کە تیرۆریستەکان خۆیان تیا حەشار دابوو، زیاتر ئەوانەی توڕە کرد کە هەر لە سەرەتاوە دژی داگیرکاریەکە بوون. ئەوەش کە زۆر لەبەرچاوە ئەوەیە کە بەرهەمهێنان و ناردنە دەرەوەی نەوتی عێراق بۆ بازارەکانی جیهان لەم پازدە سالەدا ٪٢٢٣زیادی کردوە بەڵام باری ئابووری و ئاسایشی خەڵکەکەی نیو هێندە باشترنەبوە؛ ئەمەش زیاترگڕی لە دڵی ئەوانە بەردا  کە دەیانووت ئەم داگیرکاریە لەپێناوی سەرچاوە سروشتیەکاندایە نەک لەبەر چەکی کۆمەڵکوژ یان گۆرینی سیستمی حوکم. هەروەها بەپێی واشنتن پۆست لە ٢ ی ١٢ی ٢٠١٨ زیاتر لە نیو ملیۆن کەس لە عێراق کوژراوە بە هۆکاری راستەوخۆ یان ناراستەوخۆی جەنگەکەوە، واتە بەتێکڕا مانگانە ٢٧٧٧ کەس لەعێراق لەناوچووە؛ ئەمە جگە لە ئاوارەی ناوخۆ و ڕاکردن بۆ دەرەوەی وولات. هەموو ئەمانە بەیەکەوە تەبەنی قووڵبونەوەی ململانێکانی نێوان ئەو دوو ئاراستەیەی کرد. دەرەنجام بۆ گەلەکۆمەکێ لە هێزە رۆژئاواییەکان و بەرگریکردن لە داگیرکاری و دەستگرتن بە بەها کۆمەڵایەتی و نەتەوایەتی و مەزهەبی و خێڵەکیەکانەوە، خەڵکە نارازیەکان گۆڕان بۆ گروپی گەریلایی، ئایدۆلۆجی ڕاستڕەو گۆرا بۆ توندوتیژی؛ خۆشاردنەوە لە بەرگی سیڤیلدا و لە کۆلانە تاریکەکانی پشتی شەقامەکانی شارەکان یان لە ناوچە لادێنشینەکان تەعبئەی روحی بەرگری جەماوەری  بەهێزترکرد و بوو بە نێەتێکی ڕوون بۆ ئیجبارکردنی داگیرکەران کە تەکلیفەی ماددی و مرۆیی خۆیان زیاد بکەن. هێشتنەوەی گڕی بەرگری بە زیندوویی لە خزمەتی سیاسەتی لۆکەڵی بۆ خزمەتی خێڵ و ناوچەو گێ‌ئفی یان بەرژەوەندی ئابووری، لەپاڵ ئاراستەکردنی توندوتیژیەکەیان دژی هەیمەنەی بێگانە یان هاوکارەکانیان، شەڕی توندی لێدە-و-ڕاکەی بەرپاکرد. لە عیراق هەنێ گروپ دەرکەوت کە بروایان بە توندوتیژی بێسنوور هەیە و هەڵگری فکری القاعدەن و چەندین کاری وەحشیانەیان ئەنجامداوە لەدژی عێراقیەکان خۆیان. بە سوودوەرگرتن لە رووخانی سەددام چەندین گروپی تاوانکار و سەرکردەی میلیشیای بچووک هەولیاندا کە بوونی خۆیان بسەلمێنن و بیئەیەکی تایبەتی چەکدارییان بۆ خۆیان پەیدا کرد کە لەگەل ئامانجەکانیاندا بگونجێت.
هێزە بێگانەکانی عێراق و افگانستان دانیان ناوە بەوەدا کە چەند زەحمەتە ناسینەوە و دۆزینەوەی نەیاری حقیقی و تیگەیشتن لە بئیەی عملیاتی عەسکەری لە پال منافسەی نیوان کەلتور و زمان و پێشبینی خەلکانی رەسەنی ناوجەکە بۆ ئامانجەکانی رۆژئاوا. ئەو فەرماندانەی لە عیراق و ئەفگانستان هەولی لەناوبردنی تیرۆر ئەدەن بەردەوام تۆوشی کێشە ئەبنەوە کە هەولی پاراستنی خەلکانی سیڤیل ئەدەن بەتایبەت کە تیرۆریستەکان لەناو خەلکدا خۆیان دەشارنەوە. جا لەبەر کەمی ژمارەی هیزە زەمینیەکانی رۆژئاوا بەرامبەر ئەرکە قورسە فراوانەکانیان، زیاتر توشی مەترسی بوونەوە. هیزەکانی دژە تیرۆری رۆژئاوا توانای هەمان هێرش و جولەیان نیە کە یاخیبوەکان لە توانایاندایە لەهەر شوێنێک بجوڵێن و هێرش بکەن.  بۆ چارەسەری ئەو گرفتە، تەجنیدکردنی خەلکانی لۆکەڵیان زیندوو کردەوە بۆ بەرگری لە خەڵکە لۆکەڵەکە خۆیان و هەروەها بە ناراستەوخۆ پاراستنی بەرژەوەندیەکانی خۆیان؛ ئەمەش پێویستی ئامانجەکانی رۆژئاوای پێکا کە بریتی بوو لە پڕکردنەوەی کەمی هێزی زەمینی، هەروەها بۆ ئیجبارکردنی خەڵکە لۆکەڵەکەکە لایەک هەلبژیرن : یان ئیلتیزام کردن بە حکومەتەوە و بەرژەوەندی وولاتەکەیان بپاریزن، یاخود بدەنە پال ئەو گروپانەی خۆیانداناوە بۆ پیکدادان و هیشتنەوەی وولاتەکە بە ناسەقامگیری. لیکۆلەری بواری بەرگری رۆبەرت تۆمپسۆن لە ١٩٦١ دا ووتی: پیویستە لەسەر حکومەت[ئەمەریکا] کە فۆرمەلەی ئامانجی دوور بزانێت بە یارمەتی مبادرەو سیاسەتی ئابووری هەروەها بە پشتیوانی پلانی دژە تیرۆر و دژە یاخیبوون لە خەڵک و پۆلیس و هیزی جەکدار و میلیشیای لۆکەلی و پاسەوانی ماڵان و هیزی پشتیوانی. 
لەپاش جەنگی سارد و جەنگی کوەیت ی ١٩٩١ وە، خەلکانی چەکدار وەک ئەکتەری نادەولەت دەرکەوتن، ئنجا  تەکنیکی تەکنۆلۆجی گۆڕا و دەرفەت و قیودی زۆرتر سەری هەلدا و گروپە جیاوازەکان لەگەل حالەتە نوێکەدا خۆیان گونجاند، بەلام سروشتی جەنگ کە بە درێژایی مێژوو هەر کوشتن و خۆێنڕشتنە وەک خۆی ماوەتەوە.  لەدوای روداوەکانی ١١ی سیپتەمبەرەوە جۆریکی تری شەڕی ناتەقلیدی دەرکەوت لەلایەن یاخیبوەکانەوە کە جەنگاوەرەکانیان لە وولاتانی جیاوازەوە هاتبوون کە هەزاران میل دوورن لە شوێنی ئەسڵی خۆیان، ئەم گروپانە چوار ئاراستەی جیاوازیان هەیە : ١) تایبەتکردنی توندوتیژی ٢) گرنگیدان بە تسلل ٣) بچوککردنەوەی هێزی هێرشبەر ٤) تەوریپی دابەشکرنی قیادەو بلاوکردنەوەی هێزەکانیان. ئەو ڕێگایانەی کە شانە نوستوەکانی گروپە یاخیبوەکان پێی هەڵدەستن گرنگی ئەم بابەتانە دەرەخەن. وەڵامی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ ئەو گروپانە بریتیە لە عملیاتی نهێنی و بەڵێندەری ئەمنی تایبەت و یەکەی تێکەڵی عەسکەری بچووک و پڕچەککردنی خەڵکانی لۆکەڵ.
لەسەرەتادا دوو ڕا هەبوو لەسەر بەکارهینانی تەکنۆلۆجی عەسکەری. لایەکیان دەیانووت کە چەکی گران و پێشکەوتوو و سیستمەکان و پلاتفۆرمەکان لەسەر پاپۆرە گەورەکان کە هەلگری فرۆکە و ئۆتۆمبیلی پێشکەوتوون دەتوانن چەندین جالاکی ئەنجامبدەن وەک چاودێری و هیرشی ئاسمانی دژی ئەو گروپە یاخیبوانە؛ لاکەی تر دەیانووت ژمارەیەکیی زۆر لە سیستەمی تەکنۆلۆجی لاواز برژێنە مەیدانی جەنگەوە لەڕێی گروپی چەکداری لۆکەڵ بە تفەنگی سادە و ساروخی مام ناوەند و رومانە و بەیارمەتی هێزی ئاسمانی رۆژئاوا. یارمەتیدەری ئەم لایەنەیان لە قسەی ئەفسەرێکی هیزی دەریایی ئەمەریکیدا بوو لە ٢٠١٢ کە  بەسەرسورمانەوە ووتی ' پاپۆری عەسکەری چەندین ملیار دۆلار لە ئاوەکانی سۆمالدا  لە دەوریەدایە دژی چەتەی دەریاکان لەسەر بەلەمی ماتۆرداری بچوک بەکلاشینکۆفەوە '.   ئەمە سەلمێنەری ئەو راستیەبوو کە دەولەتان پێوسیتیان بە سیستمێکی گونجاوتر و هێزی هەرزانترە بۆ چێ‌رەسەری هەرەشەی ئاستی خوارەوە، لەپاڵ هێشتنەوەی توانا بەرزەکانیان بۆ تحدی جددی تر. دەولەتان بەردەوام بوون لە پاراستن و پێشخستنی بەرژەوەندیەکانیان و هێزەکانیان بلاوە پێکرد و ئامادەی وەلامدانەوەی هێزی تەقلیدی پێشکەتوون و، لەپاڵ ئەمەشدا زانیان کە پێویستیەکی ژیاریە سیستەمی ئاسان و هێزی هەرزانتری زیرەک دامەزرینن کە پیکهاتەکەی بەشێوەیەک بێت وەڵامی هەرەشەی تیرۆر و یاخیبوون بداتەوە لە ئاستی تاکتیکیدا؛ چونکە لەدوای شۆرشی تەکنۆلجی گران و زیرەکەوە، هێزی مرۆیی بووە بە سەنتەری بیرکردنەوەی دەوڵەتانی رۆژئاوا، بۆیە نامۆ نیە پیویستیان بە هیزی مرۆیی ناوچە جیاوازەکانی جیهان بێت.
هەموو جەنگیک پیویستی بە توافوق هەیە لە پلانداناندا لەسەر بنچینەی ئۆپەراسیۆن و ئامانجەکان. کارل ڤۆن کلاوسیتز تیبنی کردوە کە : یەکەمین و گرنگترین بڕیار بریتیە لە دڵنیابوون لەوەی کە بزانی لە چی جۆرە جەنگێکداییت و، لە هەمووی ئیلزامیتریش ئەوەیە کە خێراتر وکاریگەرتر بگونجێیت بە بەراوورد لەگەڵ دوژمنەکەت.  هەرچەند عملیاتەکانی هاوپەیمانان لە عیراق سەرکەوتوو بوون بەلام هەرگیز نەیانزانی لە چێ جۆرە جەنگێکدان.  نەشارەزایی لە دابەشکاری ناوخۆیی کۆمەلایەتی و ململانێیی سیاسی و ترس لە گروپی گائیفی و پیکدادانی نەتەوەیی و بوارڕەخساندن بۆ تاوان، درزی قوولی مێژوویی نێوان عێراقیەکانی فراوانتر کرد. بە روالەت ئامانجەکان وابوو کە سیستیمێکی دیمۆکراتی بیرۆکراتی دادەمەزرێنن، بەلام لەبیریانچوو کە ئەو هەنگاوە ئەبێتە هەرەشە لەسەر ئەو دابەشکاریە کۆمەڵایەتیەی عیراق کە میژوویەکی سەدان سالەی هەیە، ئەمە جگە لەوەی کە خەڵکەکەی بۆ پێنج دەیە لەژیر سیستمێکی شمولیدا ژیاوە. زۆربەی سەکردەکانی ئەو دابەشکاریانە ئامانجیان ئەوەبوو کە ببن بە خاوەنی هێزی چەکداری خۆیان، یان پاریزگاری لە هیزە چەکدارە تایبەتەکانیان بکەن، هەروەها دلنیابن لەوەی کە دەسەلاتی سیاسی لە ناوەند هەرەشە لەسەر هیزە تایبەتە لۆکەڵەکانیان دروست ناکات، بۆیە ئەندامە دلسۆزەکانی خۆیان نارد بۆ ناوەند بۆ بەدەستهینانی ئامانجە لۆکەلیەکانیان لەسەر حسابی ئامانجی نیشتیمانی. رۆژئاواییەکان ووتیان سیستەمی دیمۆکراتی دەبیتە هۆکارێک بۆ وەلانانی ڕووبەڕووبوونەوە و هەڵبژاردنی نوێنەر لەلایەن گەلەوە، بەلام ئەمە لە رێڕەوی خۆی لایدا و بوە هۆی هاوکێشەیەکی بەسوود بۆ گروپە لۆکەلەکان کە یاری بە هەرلبژارنەوە بکەن بۆ دەستگرتن بە دەسەلاتەوە. دەرەنجام ململانێی لۆکەڵی لێکەوتەوە لەپێناوی کۆنترۆڵکردنی ئابوری و سەرجاوەی ماددی سەرسنوورەکان و ناوچەی بازرگانی لۆکەڵی لەلایەن ئەو هیزانەوە . لەلایەکی ترەوە کردنەوەی دەرگا بۆ جیهادیە جیهانیەکان تا خۆیان بخزێننە ناو ئەو فەوزایەوە.
بۆ بنیاتنانی سوپا،  عیراق و هەرێمی کوردستان پیویستیان بە یارمەتی کادری رۆژئاوایە نەک تەنها بۆ تدریب، بەلکو بۆ ئامۆژگاری تاکەکانی سوپا و پاسەوان و پۆلیس و هەروەها  ئامۆژگاری وەزیرەکانیش بۆ چۆنیەتی سەپاندنی سیستمی عەدالەت بەسەر تاوانباراندا و گەشە بدەن بە بەندیخانەو دادگا و کارمەندەکانیان.

[1] Sir Robert Thompson, Defeating Communist Insurgency (London: Chatto  and Windus, 1966)  
[1] Mary Kaldar, New and Old Wars, Organised violence in a Golden Era (Stanford University Press, second edition, 2007).
[1] ‌ Hew Strachan, On War by Carl Von Clausewitz.