گفتوگۆیەك لەگەڵ عەبدوڵای حەسەن زادە
ئا: خالید محەمەد زادە
رۆژێكی گەرمی هاوینی 1989 بو كە هەواڵی تیرۆركردنی د.عەبدولرەحمانی
قاسملو لەناخەوە عەبدوڵای حەسەن زادەی هەژاند. ئەو هەر لەو ساتەوە دەركی بەوە كرد
كە تێپەراندنی ئەم كارەساتە گەورەیە بۆ حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران هەروا كارێكی
ئاسان نابێت، زۆر چاكیش دەیزانی كە كوشتنی كەسایەتییەك لەقەبارەی قاسملودا تا ئایندەیەكی
نادیار سایەی شومی بەسەرحیزبی دیموكرات‌و بزوتنەوەی كوردیشدا دەكێشێ‌و جێ پڕكردنەوەی
گەلێك ئەستەمە. چونكە قاسملو یەكێك بو لەو سەركردە كارامەو پراگماتییە دەگمەنانەی
كورد كە بەزیاتر لەهەشت زمان دەدواو تۆڕێكی پێوەندی چرو پڕیشی لەگەڵ دەیان دیبلۆماسی‌و
سیاسەتمەدارو ئەكادیمیی‌و رۆژنامەنوسی بەناوبانگی جیهان چێ كردبو.
عەبدوڵای حەسەن زادە لەم گفتوگۆیەدا سەبارەت بەوە دەدوێت كە د.عەبدولرەحمانی
قاسملو چۆن ژیا؟
ئاوێنە: مامۆستا با لەماڵە باوانی د.قاسملوە دەستپێبكەین، دایك‌و
باوكی قاسملو كێ بون‌و كەی‌و لەكوێش لەدایكبوە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: باوكی د.قاسملو، "محەممەدئاغای
وسوق" یەكێك بوە لەگەورە پیاوانی ناوچەی ورمێ‌و بەتەعبیری قەدیم لەفیئودالەكان‌و
ئاغایەكی گەورە بوەو تایفەیەكی گەورەش بون. دیارە ناوی "قاسملو"ش لەكوڕو
كچەكانی محەممەدئاغای وسوقەوە هاتوە، گوندەكەشیان ناوی گوندی قاسملوە كە لەدۆڵی
قاسملو هەڵكەوتوە، بۆیە ئەو ناوە لەوەڕا هاتوە، ئەگینا باو‌وباپیری قاسملو ئەو ناوەیان
لەسەر نەبوە.
ئاوێنە: ئەی دوكتۆر قاسملو چەند منداڵی هەن‌و ئێستا منداڵەكانی لەكوێن؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: جارێكیان نوسیبویان كە قاسملو ناوی منداڵەكەی
لینینە! بۆیە رۆژنامەنوسێكی ئێرانی لێی دەپرسێ راستە تۆ كوڕەكەت ناو ناوە لینین؟
ئەویش دەڵێ: من هەر كوڕم نیە تا ناوی لینین بێ! قاسملو دو كچی هەن. یەكیان ناوی
"مینا"یە كە گەورەكەیانە، مێردی كردوە بەپیاوێكی سویدی كە ماوەیەك لەسوید
دەژیا، بەڵام ئێستا نیشتەجێی پراگ پایتەختی چیكە. مێردەكەی تیجارەتی دارو تەختەی دەكردو
ئێستا لەپراگ دەژی. سێ كوڕی هەن لەمێردەكەی. كچەكەی دیكەشی ناوی "هیوا"یە.
ئەویش مێردی كردوەو مێردەكەشی سویدییە. خۆی‌و كچەكەی ئێستا لەفەرەنسا دەژین. هەم بۆ
خۆی سەلتەو هەم ئەوەندەی من بزانم كچەكەشی مێردی نەكردوە. دیارە پێكەوەش ناژین، دایكی
لەپاریس دەژیۆ ئەویش لەشارێكی دیكەی فەرەنسایە.
ئاوێنە: ئەی دوكتۆر قاسملو چون ئاشنا دەبێ لە گەل هیلێن قاسملو؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: پێموابێ هیلێن خانم كە پێیدەڵێین نەسرین بۆ خوی
باسی كردوە، لەوتوێژێكدا لەزانكۆ پێكەوە ئاشنا دەبن‌و لەپاشان بریاری ئیزدواج دەدەن.
ئاوێنە: ئەی ئێستا نەسرین قاسملو لەكوێیەو كاری چیە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: نەسرین خانم كە د.قاسملو شەهید بو مایەوەو مێردی
نەكردەوە. ماوەیەك لەپراگ دەژیا لەبەر كچەكەی، خۆشی دیارە خەڵكی پراگە. پاشان گەڕایەوە
پاریس‌و دو سێ ساڵ لەپاریس ژیا. بەڵام ئەو سەفەرەی بۆمی باس كرد كە دەگەڕێتەوە
پراگ‌و رەنگە بۆ هەمیشە لەپراگ بمێنێتەوە.
ئاوێنە: باشە پێوەندیی ئەو بنەماڵەیە لەگەڵ بزوتنەوەی كوردستان چۆنە؟
ئایا دانەبڕاون؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: وەك دابڕان پێم وانیە. كچەكانی لەپێوەندیی لەگەڵ
حیزبی دیموكراتدا تێكۆشانێكیان نەبوە. نەسرین خانم ئیجگار زۆر زەحمەتی بۆ حیزبی دیموكرات
كێشاوە. ماوەیەكی زۆر لەتاران بوە، لەعێراق بوە، بەتەنیا ژیاوەو بەنهێنی ژیاوە. زۆر
كاری بۆ حیزبی دیموكرات كرد. رەنگە خەڵك نەزانێ ئەو ئارمەی ئێستای حیزبی دیموكراتی
كوردستان دەستكردی نەسرین قاسملویە. چونكە خانمێكی دەست رەنگین‌و بەهرەمەندە، یا تەڕاحیی
سەر كتێبەكەی دوكتۆر قاسملو، كتێبی "كوردستان و كورد"یش تەرحی نەسرین
قاسملویە. ماوەیەكی زۆر سەرپەرشتی ئەموال‌و دارایی حیزبی دیموكرات بو. دوای شەهید
بونی دوكتۆر قاسملو كە هێندێك ئیشكالات هاتە پێشێ‌‌و كارەكە بو بەئۆرگانی‌و لەدەستی
ئەودا نەما. پێوەندیی بەحیزبی دیموكراتەوە هەرماوە. بەڵام ئەگەر بڵێم ئەو پێوەندییە
وەك جاران گەرمە، رەنگە موبالەغەم كردبێ. پێوندییەكەی زیاتر پێوەندییەكی عادی‌و لەگەڵ
هێندێ كەسیش لەناو حیزبی دیموكراتدا پێوەندیی دۆستانەی ماوە. هەروەها هێندێ كاری دیپلوماتیمان
لەرێگای ئەوەوە دەبو. پێوەندیی حیزبی دیموكرات لەگەڵ دانیال میتران‌و تەنانەت پێوندیی
كورد لەگەڵ دانیال میتران بێ تەئسیر نیە لەكارو تێكۆشانی نەسرین خانم. چونكە
ئاشنایەتیی دورودرێژیان پێكەوە هەیە. لەگەڵ زۆر كەسایەتیی دیكە پێوەندیی بۆ حیزبی
دیموكرات پێكهێناوە. ئەویش زمان باش دەزانێ‌‌و كوردییش دەزانێ‌‌و فارسییەكی باشیش
دەزانێ، كە قسە دەكا غەیرە فارس نازانێ كە فارس نیە.
ئاوێنە: دوكتۆر قاسملو نوسین‌و كتێبی هەیە كە تا ئێستا بڵاونەكرابێتەوە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: پێموانیە شتێكی وای هەبێ كە بڵاونەكرابێتەوە.
ئاوێنە: ئەی كتێبی"چل سال خەبات" گوایە بەرگی سێیەمەكەی بەفەرەنسیی
بڵاوكراوەتەوە ئەوە راستە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: "چل سال خەبات" بۆ خۆی لەپێشەكییەكەدا
باسی دەكا كە ئەو كتێبە سێ بەرگ دەبێ. بەرگی یەكەمی بڵاوكردەوە لەجەژنی 40 ساڵەی حیزبدا.
بۆیە ناوی نابو "چل ساڵ خەبات". بڕیار وابو دو بەرگی دیكەی دواتر بنوسێ.
بەداخەوە بەرگی دوهەمیشی بۆ تەواو نەبو. تەنیا دو فەسڵی نوسی، بەداخەوە شەهید بو،
كە دوای شەهیدبونی ئەو دو فەسڵە وەك بەرگی دوهەم چاپ كرا.
ئاوێنە: ئەی مامۆستا نوسینی هەیە بەزمانەكانی دیكە كە نەكرابێ بەكوردی؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: پێموانیە هەبێ.
ئاوێنە: باشە تۆ چۆن وەسفی د.قاسملو دەكەی؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: باشترین شت ئەوەیە بڵێین دوكتۆر قاسملو ئینسان
بو. دوكتۆر قاسملو ئەو رستەیەی لەبارەی زۆر كەسەوە دەگوت كە دەیگوت "نە فرشتەیەو
نەشەیتانە، بەڵكو ئینسانە". قاسملو ئینسانێكی گەورەبو، بەدیدێكی ئینسانیەوە تەماشای
هەمو شتێكی دەكرد. بەڵام قاسملو ئینسانێك بو كە ئێستاش تێكۆشەرانی رێگای ئازادی دەبێ
لێوەی فێر بن. پیاوێكی بەفەرهەنگ، ئەهلی خوێندنەوە، زۆر زانا بو. بەقەد سەد كەسی وەك
ئێمەی دەزانی، بەو حالە بەقەد سەدان كەس لەئێمە موتالای دەكرد، هەمیشە لەحالی فێربوندا
بو.
ئاوێنە: مامۆستا بەرنامەو ئەساسنامەی حیزب كێ نوسیویەتی تۆ یان دوكتۆر
قاسملو؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: ئەگەر من شانازییەكم بوبێ رەنگە ئەوەبێ كە
شاگردێكی بەوەفای دوكتۆر قاسملو بوم. لەكۆنگرەی دودا بەرنامەو ئەساسنامەیەكمان هەبو
كە زۆر دورو درێژ بو، بەڵام لەئاستی سیاسی بەڕاستی نزم بو. 1970 كە جارێكی دیكە
هاتینە سەر ئەو باوەڕە بەرنامەو ئەساسنامە بنوسین، دوكتۆر قاسملو دایڕشت‌و لەپاشان
ئێمەومەمانیش دەستمان تێدا هەبو. دیارە ژمارەیەك بوین وەك كاك حەسەن رستگارو كاك كەریم
حیسامی‌و كاك محەمەد ئەمین سیراجی‌و هێمن بوین‌و ئێمەش رای خۆمان گوتوە، بەڵام ئەوە
راستییەكە كە پاش یەكەمجار بەرنامەو ئەساسنامەی حیزبی دیموكرات هەمو دەستكاریەكانی
بۆ كۆنگرەكان من كردومە، جگە لەكۆنگرەی 13 هەرچەند لەوەشدا دەستم هەر هەبو.
ئاوێنە: باشە هەبوە دوكتۆر قاسملو ئەو دەستكاریانە تۆی قبوڵ نەبێ؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: دیارە شتێكی وام لەبیر نایەت، بەڵام ئەمن ئەو
شتانەی كە فێریش بوم هەر لەخۆی فێر بوم. ئەفكاری من لەو زۆر نیزیك بو. تەنانەت ئەگەر
كەمێكیش بەقازانجی خۆمیش بێ پێمخۆشە ئەوە بڵێم كە برایەكی كاك دوكتۆر سەعید هەیە كە
ئێستاش لەپاریس دەژی. ساڵی 1985 من نوێنەری حیزب بوم لەدەرەوە، زۆر هاوكاری منی دەكردو
زۆر خزمەتی منی دەكرد، منیش زۆر سوپاسم دەكرد، جارێكیان لەگەڵم دەهات بۆ لای دكتۆری
چاو دوبارە سوپاسم كردەوەو گوتم سوپاست دەكەم بۆ ئەو هەمو زەحمەتە لەگەڵ من دەیكێشی،
گوتی: كاكە تۆ ئەو هەمو سوپاس سوپاسەت لەچیە خۆ من بۆ تۆی ناكەم بۆ حیزبی دەكەم.
گوتی: بۆیە بۆ حیزبی دەكەم دوكتۆر سەعید گوتویەتی ئەگەر خوانەخواستە سبەی دوكتۆر
قاسملو بمرێ هەمو ئەوراقی حیزبی دیموكراتیش بفەوتێ، غەمێك نیە چونكە عەبدوڵای حەسەن
زادە دەینوسێتەوە. ئەمەم بۆیە گێڕایەوە بۆ ئەوە بو كە بڵێم من لەفیكری دوكتۆر
قاسملو نزیك بوم. بۆیە پێموایە شتێكم لەبیر نایەت كە من نوسیبێتم ئەو رەتیكردبێتەوە.
زۆرجار نوسینەكانی خۆی بەمن دەدا. مەسەلەن لەكۆنگرەی 5 زۆر سەرقاڵ بو. راپۆرتی كۆمیتەی
مەركەزی هەموی بەمن سپارد. ئەمن نوسیم، بۆ كۆنگرەی 4 ئەمن ئەندامی كۆمیتەی مەركەزی
نەبوم، بەڵام چەند بەشێك لەراپۆرتی كۆمیتەی مەركەزی كە دەبوا ئەو بینوسیایە وەك
سكرتێر بەمنی سپارد كە بینوسم. پاشان بەڕاستی زۆر بەگەورەییەوە دەیروانیە من بۆ ئەو
شتانە. لوتفی زۆر هەبو بەمن. تەنانەت بەرگی یەكەمی كتێبی "چل سال خەبات"ی
كە نوسی من لەدەرەوە بوم، نوسخەیەكی ئیمزا كردبو بۆی نارد بوم بۆ دەرەوە. ئەمن هێندێك
تێبینیم لەسەر كتێبەكەی هەبون‌و پێمگوت با رۆژێك پێكەوە دانیشین‌و لەسەری قسە بكەین،
گوتی دانیشتنی ناوێ، ئەتۆ لەسەر نوسخەی خۆت ئیسلاحیان بكە ئەو شتانەی كە پێتوایە
وا نین، ئەمن تایپی دەكەمەوەو لەچاپی دوهەم نوسخەت بۆ ئیمزا دەكەم. تەنیا ئەندامی
رێبەریی كە نوسخەی ئیمزاكراوی لەچاپی دوهەمی "چل سال خەبات" هەیە ئەمنم.
یانی یەك كتێب كە نوسیبوی كە گوتم تێبینیم هەیە، گوتی بۆ خوت ئیسلاحی بكەو بیدە بەتایپ.
تەنانەت تەماشای هەر نەكردەوە. ئەو ئیعتمادێكی سەیری بەمن هەبو.
ئاوێنە: مامۆستا تۆ رۆژی تیرۆركردنی دوكتۆر قاسملو لەكوێ بوی؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: ئەوكاتە دەفتەری سیاسی لەقەندیل بو. بەیانی ئەو
رۆژەی كە دوكتۆر شەهید بو هەینی بوو جەژنی قوربانیش بو، لەماڵ دانیشتبوم. دكتۆر سەعید
ناردی بەشوێنم. كە پێمانیگوت دكتۆر قاسملو شەهید كراوە. دكتۆر قاسملو پێش شەهیدبونەكەی
دیمانەیەكی كردبو لەسەر كیمابارانكردنی هەڵەبجە كە لەبارەی دەوڵەتی عێراقەوە قسەی
كردبو. ئەمن گوتم كاری دەوڵەتی عێراقە. دكتۆر سەعید گوتی نەوەڵا شتێك هەیە (ئەوكات
من ئەندامی دەفتەری سیاسی‌و كۆمیتەی مەركەزی نەبوم) كە رەنگە تۆ ئاگات لی َنەبێ. ئەویش
ئەوەیە كە دوكتۆر قاسملو دیدارێكی هەبوە لەگەل نوێنەرانی كۆماری ئیسلامی بەناوی
وتوێژ. ئەوكات تێگەیشتم ئەوە كاری ئێرانە.
ئاوێنە: دەفتەری سیاسی ئاگاداری دانیشتنەكە بوە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: بەڵێ بەتەواوی ئاگادار بوە. ئەوە لەدو سێ جێگاش
گوتراوە. ئەو وتوێژە كە لەسەرەتای ساڵی 1989و ئاخیری ساڵی 1988 جارێك رویداوە. لەوێدا
یەكیەتیی نیشتمانی‌و شەخسی مام جەلال‌و پێموایە كاك نەوشیروانیش بەشداربون لەدانیشتنەكەداو
راپۆرتەكەشی دراوەتەوە بەكۆمیتەی ناوەندی‌و لەپاشان بۆ جاری دوهەم كە لەژوئیەدا بو
جمهوری ئیسلامی بەناوی ئەوەی كە یەكیەتی نیشتمانی زار بەهاوارەو شت دەدركێنێ، یەكیەتی
نیشتمانی لابرد لەدانیشتنەكەدا. بۆچی؟ چونكە دەیانزانی ئەگەر یەكیەتی نیشتمانی بەشدار
بوایە ئەوە ئەوان نەیاندەتوانێ تیرۆری بكەن. چونكە جاری یەكەم كە یەكیەتی نیشتمانی
بەشدار دەبێ‌و سەرپەرشتی دەكا دەقیقەن 19 كەسی یەكیەتی ئیسكۆرتی ئەو دانیشتنەی
كردوە. بۆیە ئەوان تێگەیشتون ئەگەر یەكیەتی نیشتمانی بەشدار بێ ئەو تیرۆرەیان بۆ
ناكرێ، بۆیە دوكتۆر قاسملویان قانیع كردوە كە جەلال تاڵەبانی زار بەهاوارەو یەكیەتی
نیشتمانی زار بەهاوارە با بەشدار نەبێ. تەنانەت ئەحمەد بن بلاش كە جاری پێشو لەگەڵ
بوە ئەویشیان لابردوە چونكە نەیانویستوە بیكوژن.
ئاوێنە: باشە كێ ئەم قەناعەتەی لەدوكتۆر قاسملودا پێكهێنابو كە بەبێ
بەشداریی یەكیەتی بچێتە ئەو وتوێژەوە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: دیارە رەنگە ئەوە بەد شانسیی میللەتی كورد بێ
كە عەقڵی دوكتۆر قاسملو بەدەست ئەوانە ئیحاتە كرابێ، دەنا چۆن دەبو دكتۆر قاسملو بەو
هەمو ئەزمونەوە لەگەڵ ئەوان دابنیشێ. دیارە لەو نێوەدا كەسی دوهەم دوكتۆر فازل رەسوڵ
دەبێ كە قسەیان لەگەڵ كردوەو ئەویش قسەكانی بەدكتۆر گەیاندوە. لێرەدا با بلێم هێندێك
كەس دەڵێن رەنگە دكتۆر فازل رەسوڵ تەئسیری هەبوبێ لەو كارەدا، بەڵام دكتۆر فازل بەتەواوی
ئێنسانێكی خاوێن بو. دیارە گەنجێكی زۆر عاشقی ناوو ناوبانگ بو. كاتێك كۆمۆنیستێكی
توند بو، پاشان بو بەئیسلامیی‌و گۆڤارێكی دەردەكرد بەناوی "الحوار" كە ئەفكاری
ئیسلامی بڵاودەكردەوەو لەگەڵ بەنی سەدر دۆستایەتی هەبو. پاشان لەگەل كۆماری ئیسلامی
پێوەندیی پەیدا كرد، بەڵام بەهیچ جۆر دكتۆر فازل رەسوڵ وا نەبو كە بیەوێ دوكتۆر
قاسملو لەداو بهاوێ. وەك نییەتی خێر دكتۆر قاسملوی هێنابو كە ئەو وتوێژە بكرێ‌و مەسەلەی
كورد لەئێراندا چارەسەر ببێ، بەڵام كۆماری ئیسلامی ئەویشی لەگەل دوكتۆر قاسملو تیرۆر
كرد بۆ ئەوەی نهێنییەكە دەرنەكەوێ. چونكە دكتۆر فازل رەسوڵ مابایە حەتمەن نهێنییەكانی
ئاشكرا دەكرد.
ئاوێنە: باشە مامۆستا باست لەوە كرد كە دكتۆر قاسملو پێش شەهیدكرانی
لەوتوێژێكیدا باسی كیمیابارانكردنی هەڵەبجە دەكا. دەكرێ بلێی چی گوتوە لەو پێوندییەدا؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: جارێك ئەمن لەرانیە بوم گوتیان قاسملو شتێكی
نوسیوە كە دەڵێ عێراق دەستی لەو كیمیابارانەدا نەبوە. ئەمە وام لەبیرە لەگۆڤاری
"كل العرب "دا بو. ئەمە هەرای نایەوە، بەڵام ئەو گوتبوی لەهەڵەبجە تەنیا
عێراق كیمایی بەكارنەهێناوە، هەردو وڵات بەكاریانهێناوە. هەر چەند گۆڤارەكە لەتیتری
دیمانەكەیدا نوسیبوی "دوكتۆر قاسملو دەڵێ عێراق چەكی كیمیایی بەكارنەهێناوە"،
بەڵام لەخوارەوە نوسیبوی كە قاسملو دەڵێ هەم عێراق‌و هەم ئێران لەهەڵەبجە چەكی كیمیایییان
بەكارهێناوە. دكتۆر قاسملو لەبارەی حیزبی بەعسەوە هەڵوێستێكی سەربەخۆخوازانەی هەبوە
كە جێگای تەقدیر بو. ئەو سەربەخۆیی سیاسی حیزبی پاراست. ئەوە یەكەمجار نەبو. جارێك
رژێمی بەعس زیندانی حیزبی تۆپباران كرد كە پێماندەگوت زیندانی دۆڵەتو. راگەیەندنێكمان
دەركرد كە بەتوندی مەحكوممان كردو بەكارێكی فاشیستی ناومان هێنابو. دوای ئەوە ئەمن‌و
دوكتۆر قاسملو سەفەرێكی دەرەوەمان كرد. لەكەركوك دەعوتێك بۆ دكتۆر سازكرابو كە دەبوایە
لامان دابایە. ئەمن مەسئولی تەبلیغات بوم. دكتۆر قاسملو كە ئەوانی دەناسی وەك پێناساندن
گوتی ئەمەش وەزیری ئیعلامی ئێمەیە! دوكتۆر قاسملو ئینسانێكی شۆخ تەبع بو. كابرای عەرەب
گوتی ئەوە راگەیاندراوی دۆڵەتوی نوسیوە؟ ئەمنیش گوتم ئەتۆ دەستوری بۆمبارانكردنی دۆڵەتوت
دابو؟ ئەمە دەقاودەق وشەكان بو كە هێنامانە زمان. كە دانیشتین دكتۆر قاسملو فەرموی
بەیاننامەی دۆڵەتو ئەمن نوسیومە. چۆن ئەتۆ بەخۆت ئیجازە دەدەی زیندانی من بۆمباران
بكەی؟ زیندانیم بكوژی؟ پێشمەرگەم بكوژی؟ بەڵام بەمن ئیجازە نادەی كە مەحكومی بكەم؟
حیزبی دیموكرات پێوەندیی وا قبوڵ ناكا.
ئاوێنە: ئەم پێوەندییە تەندروست‌و سەربەخۆیەی باسی دەكەی، لەسەردەمی
دكتۆر قاسملو دەستپێدەكا یان پێش دكتۆر قاسملوش ئەم پێوندییە هەر هەبوە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: لەواقیعدا ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ پاش بەیانی 11ی
ئازار كە ئەمن لەكتێبی "نیو سەدە تێكۆشان"یشدا ئیشارەیەكم پێكردوە. ئێمە
خۆمان ئەسلەن لەفیكری ئەوەدا نەبوین كە پێوەندیی لەگەڵ حیزبی بەعسدا بگرین. چونكە
بەیانی 11ی ئازار دەرچو بو، كورد لەگەڵ دەوڵەتی عێراق رێكەوتبو. پێمانوابو لەكاناڵی
بزوتنەوەی كوردەوە لەعێراق دەتوانین ئەو پێوەندییانە جێبەجێ بكەین‌و پێوەندیمان لەگەڵ
ئەوان بێ. تەنانەت چوینە لای مەرحومی بارزانی بۆ ئەوەی داوای لێبكەین كە مەحدودیەتێكمان
لەسەربوە ئەو مەحدودیەتەمان لەسەر هەڵبگیردرێ. كەچی مەرحوم بارزانی رێنوێنی كردین
كە لەگەڵ دەوڵەتی عێراق پێوەندیی بەرقەرار بكەین. باوەڕ بكە ئێمە وا حالی بوین كە
بارزانی گومانی لێمان هەبێ كە گوایە ئێمە پێوەندیمان بەدەوڵەتی عێراقەوە هەبێ.
گوتمان: ئێمە چی‌و دەوڵەتی عێراق چی؟ ئێمە بۆ دەبێ لەگەڵ دەوڵەتی عێراق پێوەندیی بەرقەرار
بكەین؟ ئێمە هاتوینەتە لای جەنابتان كە پێوەندییەكی دیكەمان هەبێ. بارزانی فەرموی
ئێستا دەوڵەتی عێراق دەولەتی جاران نیەو ئێستا ئەوە حوكمیزاتی هەیەو وەزیری كورد هەیە.
لەواقیعدا تێیگەیاندین ئەوان نایانەوێ راستەوخۆ پێوەندیی لەگەڵ ئێمە پتەو بكەن. هەر
لەو سەروبەندەش دكتۆر قاسملو گەڕایەوەو ئەو پێوندییەش بەرقەرار بو. من لەكتێبەكەم
رونم كردوتەوەو هەركەس پێیخۆش بێ دەتوانێ بیخوێنێتەوە كە ئەم پێوەندییە چون بوە.
ئاوێنە: باشە مامۆستا دكتۆر قاسملو چ رۆڵێكی هەبو لەهێوركردنەوەی شەڕی
نێوان كۆمەڵەو حیزبی دیموكرات؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: ئەمن جارێكی دیكە باسم كردوە بەڵام بڵاونەكراوەتەوە.
لەدێیەكی ناوچەی سەردەشت كە وەك پایەگای كۆمەڵە دەناسراو خەڵكێكی زۆری كۆمەڵەی لێبو،
پێشمەرگەی ئێمە دەوریان دابون كە یان تەسلیم دەبن یان دەكوژرێن، دو شەوو رۆژ ئەو
گوندەیان گەمارۆ كردبو. دكتۆر قاسملو دەتوانم بڵێم كە ئیدی تەقییەوە. گوتی یانی
سازمانێكی كوردستانی لەم كوردستانە حەقی نیە گوندێكی هەبێ. دەبێ ئێستا دەوری ئەودێیە
بەرەڵا بكەن. چما قەتل‌و عامیان دەكەن؟ باوەڕ بكە ئەگەر هێزی پێشمەرگە یان دەفتەری
سیاسی موقاوەمەتیان بكردایە لەبەرانبەر ئەو داوایەی دكتۆر قاسملودا ئەوە دەستی لەكاردەكێشایەوە.
بۆیە هەمیشە لایەنگری ئەوە بو كە ئەو مەسەلانە لەڕێگای دیالۆگەوە چارەسەر بكرێن. ئەو
هیچ كات لایەنگری هەڵایسانی شەری نێوان كۆمەڵەو حیزبی دیموكرات نەبو.
ئاوێنە: مامۆستا دكتۆر قاسملو وەسییەتنامەی هەبوە؟
عەبدوڵای حەسەن زادە: وەسیەتنامە وەك
ئەو شێوەی كە باوە نا. بەڵام یەك وەسییەتی هەبوە ئەویش ئەموالی حیزبی كە هەبو لەئەوروپا
بەناوی ئەو بو، حیسابێكی بانكی‌و خانویەكمان كە هەبو بەناوی ئەو بو. بۆ ئەوە وەسیەتنامەیەكی
نوسیبو كە دەڵێ ئەوەی من هەمە لەئەموالی مەنقول‌و غەیرە مەنقول هەموی هی حیزبی دیموكراتە.
دەشڵێ ئەگەر من شتێكم بەسەرهات ئەركی خێزانمە كە هەموی كۆبكاتەوەو تەحویلی حیزبی دیموكراتی
بدات. ئەوە تەنانەت كتێبەكانی خۆیشی گرتەوە. بنەماڵەی دكتۆر قاسملو نەبونە خاوەنی
هیچ شتێكی دكتۆر قاسملو تەنانەت كتێبەكانیشی. تەنانەت لیباسەكانی خۆشی درا بەحیزب.