ئا: ئاوێنە

ئیمانوێل ماكرۆن، سەرۆكی فەرەنسا لەمیانی سەردانەكەیدا بۆ لوبنان لەكاتی بەسەركردنەوەی زیانەكانی تەقینەوەكەی رۆژی سێشەممەی بەندەری بەیروتدا لەلایەن هاوڵاتیانەوە بە دەستكردنە مل و وتنەوەی دروشمی شۆڕش‌و پشتیوانی، پێشوازی لێكرا، ئەو هۆشداری دایە سەركردەكانی ئەو وڵاتە كە ئەگەر چاكسازی نەكەن لوبنان نغرۆ دەبێت.

پێنجشەممە ٦ی ئاب، بەشێك لەهاوڵاتیانی لوبنان كاتێك سەرقاڵی پاككردنەوەی كۆڵان‌و ماڵە زیانلێكەوتوەكانیان بون، لەناکاو ماکرۆن-ی سەرۆکی فەرەنسا سەردانی کردن‌و ئەویش بەوتنەوەی دروشمی "شۆڕش شۆڕش، هاوكارمان بن" پێشوازیان لەماكرۆن كرد.

ئیمانوێل ماكرۆن، سەرۆكی فەرەنسا، نیوەڕۆی پێنجشەممە بەسەردانێك گەیشتە بەیروت، لەگەڵ نیشتنەوەی فڕۆكەكەیدا لەتویتەر نوسی: "لوبنان تەنها نییە".

سەردانەكەی ماكرۆن بۆ دوپاتكردنەوەی پشتیوانی وڵاتەكەی بو بۆ بەیروتی وێرانبو بەهۆی تەقینەوە گەورەكەی رۆژی سێشەممەوە لەبەندەری ئەو پایتەختەی سەردەمانێک بە"بوکی رۆژهەڵات" ناودەبرا.

وێنەكان ماكرۆن دەردەخەن دەستی كردۆتە ملی خۆپیشاندەرانی لوبنانی لەكاتی بەسەركردنەوەی گەڕەكی "جمیزە" لەبەیروت، لەكاتێكدا ئەو بەبیانوی كۆرۆناوە ئامادەنەبو لەفڕۆكەخانە تەوقە لەگەڵ میشیل عەون-ی سەرۆك کۆماری لوبناندا بكات.

ماكرۆن كاتێك چوە نێو خۆپیشاندەرانەوە لەمیانی بەسەركردنەوەی ناوچە وێرانبوەكاندا، بەشێكیان داوایان لێكرد هاوكاری لوبنانییەكان بێت بۆ رزگاربون لەدەسەڵاتی ئێستاو بەشێكیشیان هاواریان دەكرد كە "گەل كەوتنی رژێمی دەوێت".

ماكرۆن لەنێو خۆپیشاندەراندا وتی"هاتنم بۆ ئێرە بۆ ئەوەیە كە بڵێم ئەمە هاوكاری ئێمەیە بۆ گەلی لوبنان بەبێ هیچ مەرجێك و بەسەرپەرشتی نەتەوە یەكگرتوەكان بۆ ئەوەی راستەوخۆ هاوكارییەكە بگاتە خەڵك و رێكخراوە ناحكومییەكان." جەختیشی كردەوە كە "ئەو هاوكارییانەی پاریس پێشكەشی لوبنانیان دەكات ناچێتە نێو دەستی گەندەڵكارانەوە".

هەروەها وتیشی"لەگەڵ سەركردە لوبنانییەكان قسە دەكەم، من ناچارم لەگەڵیان دابنیشم، راستییەكانیان پێدەڵێم و پرسیاری ئەوەشیان لێدەكەم كە كردویانە."

لەمیانی سەردانەكەیدا بۆ لوبنان، سەرۆكی فەرەنسا رایگەیاند: پێشنیاری "رێككەوتنێكی نوێ" دەخاتە بەردەم سەركردە لوبنانییەكان بۆ "گۆڕینی سیستم"ی سیاسی وڵات و وتیشی "من لێرەم بۆ دەستپێشخەرییەكی سیاسی نوێ، ئەوەش لەگەڵ بەرپرسان و لانە سیاسییەكان دەخەمەڕو."

ماكرۆن یەكەم سەرۆكە دوای تەقینەوە گەورەكەی بەندەری بەیروت سەردانی ئەو وڵاتە دەكات كە زیانێكی گەورەی بە بەیروتی پایتەخت  گەیاندو بوە هۆی گیانلەدەستدانی لانیكەم 137 كەس و برینداربونی پێنج هەزار كەس.

دوای كۆتاییهاتنی سەردانە مەیدانییەكەی بۆ شوێنی تەقینەوەكە، ماكرۆن گەیشتە كۆشكی سەرۆكایەتی لوبنان بۆ دیدار لەگەڵ سەرۆكی وڵات و سەرۆكی حكومەت و سەرۆكی پەرلەمانی لوبنان.

ماكرون لەگەڵ گەیشتنی بۆ لوبنان رایگەیاندبو "ئەگەر چاكسازییەكان جێبەجێنەكرێن، لوبنان نغرۆ دەبێت".

هاوكات لەگەڵ سەردانەكەی ماكرۆندا بۆ لوبنان، بەپێی میدیاكان، تاوەكو ئێستا نزیكەی 50 هەزار هاوڵاتی لوبنان، ئیمزایان لەسەر داواكارییەك كردوە بۆ گەڕانەوەی ئینتیدابی فەرەنسی بۆ وڵاتەكە.

لەسەرەنجامی جەنگی جیهانی یەكەمدا، ساڵی 1920 لوبنان خرایە ژێر ئینتیدابی فەرەنسی تا ساڵی 1943 كە ئەو وڵاتە سەربەخۆیی خۆی راگەیاند.