ئا: ئاوێنە

دابەزین‌و بەرزبوونەوەی بەردەوامی نرخی بتكۆین، كە بەپێشەنگی دراوە دیجیتالییەكان دادەنرێت، سەرنجی خەڵكێكی زۆری بەرەو ئەم جۆرە دراوانە راكێشاوە، بازرگانیێكی دراوە دیجیتاڵییەكان دەڵێت "لەكوردستان مامەڵە بە 20 تا 25 دراوی دیجیتالییەوە دەكرێت كە دیارترینیان بتكۆینە‌و بەپلەی یەكەم دێت، پسكۆین-یش بەپلەی دوەم دێت".

سەنگەر فایەق رەسوڵ، نزیكەی پێنج ساڵە مامەڵە بەدراوی دیجیتالییەوە دەكات‌و چەندین كەس لەڕێگەی ئەمەوە بەدراوە دیجیتالییەكان ئاشنا بوون‌و ئێستا كڕین‌و فرۆشی پێوە دەكەن، بە"ئاوێنە"ی راگەیاند "نزیكەی 8 هەزار دراوی دیجیتالی هەن كە لەجیهاندا مامەڵەیان پێوە دەكرێ‌، ئەم دراوانە لەسایتێكی ئەلكترۆنیدا هەموویان تۆمار كراون، بەڵام لەكوردستان مامەڵە زیاتر بە 20 تا 25 دراوی دیجیتاڵییەوە دەكرێت كە دیارترینیان بتكۆینە‌و بەپلەی یەكەم دێت، لەدوای ئەویش بسكۆین بەپلەی دوەم دێت".

وتیشی " چەندین دراوی تریش هەن كە خەڵك بەشێوەیەكی هەڕەمەكی مامەڵەیان پێوە دەكەن، وەك ئێكس ئار پی‌و ئیسیریەم‌و ریپڵ‌و کاردان، دۆجکۆین، لایت کۆین و راڤ ستێڵەر، ئەمە بەشێكی بەهێزن لەو كۆینانەی لەكوردستان مامەڵەیان پێوە دەكرێت".

سەنگەر ئاماژە بەوە دەكات بۆ ئەوەی كەسێك بتوانێت دراوێكی دیجیتالی بكڕێت پێویستە دراوی "USDt"ی هەبێت، كە دراوێكی جێگیرەو هەر تۆکنێکی USDt بەرامبەرە بەیەک دۆلارو قابیلی بەرز بونەوە نییە، ئەو وتی "رۆژانە بەلانیكەم 100 تا 500 هەزار دۆلار كڕین‌و فرۆشتن بەدراوی دیجیتالییەوە دەكرێت لەكوردستان، بتكۆین متمانەی زیاترەو پێیدەڵێن دایكی هەموو دراوە دیجتالیەیكان، لەبەرئەوە زیاتر مامەڵەی پێوە دەكرێ‌‌و بڕەكەی دیاریكراوە".

لەساڵی 2008 كەسێك بەناوی "ساتوشی ناکامۆتۆ" یەکەم دراوی دیجیتاڵی دروستکرد كە بیتکۆین بوو، ئەوكات 10 هەزار بیتکۆین بەهەشت دۆلار بوو، بەڵام ئێستا یەك بیتكۆین نزیكەی 50 هەزار دۆلارە، بیتكۆین وەك دراوێكی دیجیتالی تەنیا كۆدو زانیاری ئەلكترۆنییە‌و هۆكاری سەركەوتنەكەشی دەگەڕێنرێتەوە بۆ ئەوەی تاوەكو ئیچستا كەس نەیتوانیوە سیستەمەكە هاك بكات‌و بە ئامێرێکی تایبەت پرۆسەی ماینینگ دەکرێت بۆ كڕینی دراوە دیجیتالییەكان.

سەنگەر ئاماژە بەوە دەكات كە کڕیارانی دراوە دیجیتاڵییەکان لەهەرێمی کوردستان بەرەو زیادبوون دەچن، ئەو وتی "لەدوای بیتكۆین، پسكۆین كە خاوەندارێتییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ كۆمپانیایەكی بەریتانی بەشێوەی نێتیۆرك زۆرترین كڕین‌و فرۆشی پێوە دەكرێت لەكوردستان".

وتیشی "بازاڕی دراوە دیجیتالییەكان، بازاڕێكی راستەقینەی مامەڵەكردنە بەدراوەوە وەكو هەموو بازاڕەكانی دیكە قازانج‌و زیانی خۆی هەیە".

سەرباری ئەوەی زۆرجار باس لەوە دەكرێت كە مامەڵە كردن بەمجۆرە دراوانە جۆرێكە لە"ریسك" كردن، بەڵام سەنگەر جەغت لەوە دەكات كە پێویستە لەم سەردەمی پێشكەوتنی تەكنەلۆجیایەدا كوردیش هەوڵبدات پشكی بەربكەوێ‌، ئەو وتی "پێویست ناكات خەڵك هانبدرێن هەموویان روو بكەنە ئەم بازاڕە، بەڵام دەبێت هاندانێك هەبێت بۆ ئەوەی خەڵك بەشارەزاییەوە لەم بازاڕەدا كار بكەن، نەك ئەوەی بێین كلیلێك لەدەرگای دراوی دیجیتاڵی بدەین‌و بەهەموو شێوەیەك رەتیبكەینەوە، كە لەگەڵ گۆڕانكارییە تەكنەلۆجییەكانی سەردەمدا ناگونجێت".

سەنگەر ئاماژە بەوە دەكات كە لەهەرێمی کوردستان بەچەند شێوازێک مامەڵە بەدراوی دیجیتاڵی دەکرێت، لەڕێگەی کۆمپانیای تایبەتەوە یاخود  لەڕێگەی کارتی بانکییەوە، ئەو وتی  دەیان كۆمپانیا هاتونەتە كوردستان‌و پارەی خەڵكیان كۆكردوەتەوەو رۆشتون‌و خواردویانە، لەبەرئەوە ئەركی دەزگاو دامەزراوە بازرگانیەكانە كە خەڵك هوشیار بكەنەوە بۆ ئەوەی بەشێوەیەكی دروست مامەڵە لەم بازاڕەدا بكەن، نەك ئەوەی رێگری لەدەستگەیشتنی تاكی كورد بەم بازاڕە بكەن، لەڕاستیدا لەسەردەمی پێشكەوتنی ئینتەرنێت‌و تەكنەلۆجیادا ناتوانی سنوورێك دابنێی لەبەردەم ویست‌و خواستی خەڵكدا، لەبری ئەوە دەكرێ‌ خەڵك هوشیار بكەنەوە لەلایەنە باش‌و خراپەكانی دراوی دیجیتاڵی‌و چۆنیەتی مامەڵە پێوە كردنیان بەشێوەیەكی زانستی كە چۆن دراوی راستی لەدراوی وەهمی جیابكەنەوە".