ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی بەرەو کوێ؟

شاهۆ پاڵانی
  2024-02-07     375

ئینتیمای نەتەوەیی زاراوەیەکی فرەڕەهەندەو ئاماژەیە بۆ هەستی پەیوەندی و سەربەخۆیی و ناسینەوەیە لەگەڵ نەتەوەیەک، هەستێکە چ بە تاک و چ بە کۆمەڵ ئەزموون دەکرێت، کە سوود لە مێژوو،  کولتوور، زمان، بەها و هێما هاوبەشەکان وەردەگرێت. مەرج نییە ئینتیمای نەتەوەیی هاوواتای ناسیۆنالیزم یان نیشتمانپەروەری بێت، کە زۆرجار لە ڕووی سیاسییەوە ئیستغلال دەکرێت و لە چوارچێوەی ئایدیۆلۆژییەوە بارگاوی دەکرێ، بۆ چەواشەکردن و ڕایەڵەکردنی خەڵک, لە پێناو بەرژەوەندی حزبێک، ڕەوتێکی سیاسی یان دەسەڵاتێک بە مەبەستی بەدستهێنانی دەسەڵات یاخود مانەوەی لەدەسەڵاتدا. هەروەها ئینتیمای نیشتمانیش دەتوانێت ئەرکێکی ئەرێنی هەبێت بە پێدانی هەستکردن بە ئاسایش و ئاراستەکردن و هاودەنگی بە خەڵک بۆ فراهەمکردنی ژیانێکی شایستەو ئاسودە، بەڵام لە دونیای جیهانگیری و دیجیتاڵی و فرەیی ئەمڕۆدا، ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی کەوتۆتە بەر گۆڕانکاری و تەحەدای بەردەوام.

 هۆکاری جۆراوجۆر هەن کە دەبنە هۆی ئەوەی مرۆڤەکان ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی لەدەست بدەن یان لانیکەم پرسیارو گومانیان لەم بارەیەوە بۆ دروستببێ، یەکێک لەو هۆکارانە بریتیە لە کۆچ. کۆچ دیاردەیەکە کاریگەری لەسەر هەردوو وڵاتی زێد و شوێنی نیشتەجێبوونی کۆچبەران هەیە، زۆرجار ئەو کەسانەی زێدی خۆیان بەهەر هۆکارێک جێدەهێڵن، دەبێت مامەڵە لەگەڵ کولتوور و زمان و نەریتی کۆمەڵگایەکی نوێدا بکەن، کە هەندێک جار ململانێی نێوان هەردوو کولتورەکە لەناخی کۆچبەردا هێندە سەختە،  دەبێتە فاکتەری کاڵبوونەوە یان لەدەستدانی ئینتیمای نیشتیمانی بۆ ووڵاتی (زێد) یاخود دووبارە پێناسەکردنەوەی ئینتیمای نیشتیمانی بەئاڕاستەی ئەو وڵاتەی کە لێی نیشتەجێ بوە، کە دواجار بەخۆگونجاندن و (ئەسیمیلاسیۆن) کۆتایی پێدێ. بەم پێیە  کۆچکردن یەک لەو ڕەهەندانەیە کە دەکرێ ببێتە هۆی لەدەستدان یان پێناسەکردنەوەی ئینتیمای نیشتیمانی.

جگە لە مێژوو، زمان، ئاین، جوگرافیا، پەروەردە، هونەر، میدیاو زۆریتریش، کەڕاستەوخۆ ڕۆڵیان هەیە لەسەر پرسی ئینتیمانی نەتەوەیی و نیشتیمانی، هۆکارگەلێکی تریش هەن کە لەسەردەمی دنیای نوێدا کاریگەریان هەیە لەسەر ئەم پرسە هەستیارە، وەک: جیهانگیری، دیگیتاڵیزەکردن، فرەیی (پلۆرالیزم)، دکتاتۆری، حکومڕانی خراپ و گەندەڵی، ناهاوسەنگی دادپەروەری کۆمەڵایەتی و زۆری تریش، کەمن لێرەدا مەبەستم نیە هەموو ئەمانە بخەمە ژێر ڕۆشنایی و ووردیانبکەمەوە. بەڵکو ئەوەی من مەبەستمە، خستنەبەر ڕۆشنایی چەند فاکتەرێکی سەرەکیە، کە بوەتە هۆی کاڵبوونەوەو تاڕادەی نەمانی ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی لەلای تاکی کورد لە هەرێمی کوردستان.

ئەگەر ببپرسین، بۆچی دوای زیاتر لە ٣٢ ساڵ لەحکومڕانی خۆماڵی لەباشووری کوردستان، ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی تاڕادەی نەمان کاڵبۆتەوە..!!  ئەوا زۆر بەئاسانی و بەبێ ماندوبوون دەیان وەڵامت دەستدەکەوێ.

کاتێک شۆڕشگێڕەکانی دوێنێ و دەسەڵاتدارانی ئەمڕۆ، پشت لە بەرژەوەندیەکانی خەڵک و نیشتیمان دەکەن و ڕوودەکەنە میحرابی خۆدەوڵەمەندکردن و خودپەرستی. کاتێک کەرتی تەندروستی توشی شێرپەنجەو ئیفلیجی دەبێ و دەسەڵاتداران و دارودەستەکانیان تەنها بۆ پشکنینێک یان سەرئێشەیەک، لەباشترین )کلینیک( ەکانی ئەوروپا پێشوازی دەکرێن. کاتێک سیستەمی خوێندن، پەروەردەو پێگەیاندن لەسایەی حوکمڕانی خۆماڵیدا، دەخرێتە ژێر دەواری کۆلەواری و کوێرەوەری، کەچی منداڵ و نەوەی دەسەڵاتدارانیش لەزانکۆ هەرە نایابەکانی دونیادا سەرقاڵی خوێندن دەبن. لەکاتێکدا هێلی هەژاری هاونەتەوەو هاونیشتیمانیان تادێ فراوانتردەبێ و لەبەرامبەردا، هەر لەچاوتروکانێک و بەبروسکەێکی قودرەتی قادر، دەیان ملیاردێرو سەدان ملیۆنێر هەڵدەتۆقێن. لەسەردەمێکدا مامۆستا، فەرمانبەر، کاسبکار، هەژارو نەدارانی نیشتیمان لەبەر بێکاری و دواکەوتنی موچەکانیان کرێی مانگانەی خانوەکانیان پێنادرێ، لەولاشەوە لەچەند بەشێکی شارەکاندا باڵاخانە شوشەییەکان تاچاو بڕکا سەریان چوە بەئاسماندا.  کاتێک سەربەخۆیی دادگاکان دەچێتە ژێرپرسیارەوەو دۆسیەکانی ستەمکارو ستەملێکراو تێکەڵدەکرێ و پانتایی ئازادیەکان تادێ بەرتەسکتر دەکرێتەوە، کاتێک پێشمەرگەیەک لەهێلی بەرگری نیشتیماندا شەهید دەبێت و تەنها پێنج هەزار دینار لەگیرفانیدایەو هێشتاش کرێی دوو مانگی خانوەکەی قرزدارە.  زۆرو زۆرو زۆری تریش......

ئیتر مانایێک بۆ ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی نامنێنێتەوە.  

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×