هەر لە دەسپێکی ورووژاندنی پرۆسەی بە ناو ئاشتی لەلایەن دەوڵەت باخچەلی، دەنگۆ و گومان و خوێندنەوەو لێکدانەوەی جیاوازی بۆ کرا. ئەوەی بوە جێگای سەنجی هەمووان و پرسیارگەلی جددی دروستکرد ئەوە بوو، کە پرۆسەیێکی وا هەستیار پەیوەست بە چارەسەری دۆزی کورد لە تورکیا، چۆن دەکرێ لە لایەن پارتێکی ناسیۆنالیستی وەکو مەهەپە دەستپێشخەری بۆ بکرێ، کە بە دەوڵەتی قووڵی تورکیا ناسراوە، جگە لەوەش هیچکات لە ڕابردوودا تەنانەت دانی بە بوونی کوردیش نەناوە لە تورکیا وەک نەتەوە، چ جای ئەوەی دان بەمافەکانی دابنێ و پێشنیاری پرۆسەیێکی ئاشتی بکات بۆ چارەسەری.
جگە لەوەش هیچ ئاماژەیێکی ئەرێنی و زەمینەسازی بۆ ئاشتی و چارەسەری لە لایەن دەوڵەتی تورکیاوە نەڕەخسێندراوە، ئەوە نەبێ کە بەردەوام باس لە تورکیایەکی بێ تیرۆر دەکرێ و بەس، بەرپرسانی دەوڵەتی تورکیا لە هەموو ئاستەکاندا زۆر بە لەخۆبایی و دڵنیاییەوە باس لە خۆهەڵوەشاندنەوەی پارتی کرێکارانی کوردستان و چەک دانان دەکەن، وەک ئەوەی هەموو شتێکیان لەگەڵ لایەنی کوردی بەتایبەتیش ئۆجەلان و قەندیل بڕاندبێتەوە.
ئەوەتا وتەبێژی ئاکپارتی دوای کۆبوونەوەی ناوەندی بەڕێوەبردن و بڕیاری پارتەکەی بە سەرۆکایەتی ئەردۆگان، بۆ ڕۆژنامەنوسان قسەیکرد و دەڵێ „ ئەوان پێشبینی دەکەن پرۆسەی خۆهەڵوەشاندنەوەو دانانی چەک لە لایەن پەکەکەوە لە چەند ڕۆژی داهاتوودا ببێتە کۆنکرێتی، لەدوای خۆهەڵوەشاندنەوەو دانانی چەکیش، قۆناغەکانی دیکەی پرۆسەی ئاشتی دەستپێدەکەن“ بەبێ ئەوەی هیچ باسێک لە چیەتی و چۆنیەتی میکانیزمی جێبەجێکردنی قۆناغەکانی دوای چەکدانان بکەن. دواتر وەتەبێژی ئاکپارتی، پەنجەی تۆمەت و پیلانگێڕی بۆ زلهێزەکان ڕادەکێشێ و بە (زلهێزە ئیمپریالیستەکان) ناویان دەبات و دەڵێ، ئەوان پیلانی دەستکاریکردنی دۆخەکەیان هەیە بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژەکانیان لە ناوچەکە، بەڵام دەوڵەتی کۆماری تورکیا هەوڵەکانیان پوچەڵ دەکاتەوەو تورکیایەکی بێ تیرۆر بەرقەرار دەکات.
دەوڵەت باخچەلی هەستی بە مەترسیەکە کردبوو
هەموو ئاماژەکان و قسەکانی وتەبێژی ئاکپارتیش ئەوە بە ڕوونی نیشاندەدەن، کە ورووژاندنی پرۆسەی بەناو ئاشتی لە تورکیا لە ژێر کاریگەری ئەو ترسەیە کە تەوژمی گۆڕانکاریەکان هێناویێتی و تەواوی ناوچەکەی کرتۆتەوە، نەک نیازپاکی و خواستی چارەسەرکردنی دیموکراسیانەی دۆزی کورد، دەوڵەتی تورکیا ترسی لە دابەشکردنەوەی ناوچەکە هەیە، هەڵبەتە دوای ڕوخانی ڕژێمی ئەسەد لە سوریا و ڕۆڵی بەرچاوی ئیسرائیل وەکو یاریکەرێکی تا ڕادەیەکی باش سەرەکی لە ڕۆژهەڵاتی ناوین، بەتایبەت دوای سەرکەوتنەکانی بەسەر حەماس، حیزبوڵا و شەکەتکردنی حوسیەکان و بێ کاریگەریبوونی هێزە پرۆکسیەکانی ئێران بە گشتی، بە میلیشیاکانی حەشدی شەعبی عێراقیشەوە، گۆڕانکاریەکان خێراتر بوون.
دەوڵەت باخچەلی بە لەبەرچاوگرتنی مێژوو و دابەشکردنی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دوای جەنگی جیهانی یەکەم و هەڵوەشانەوەی ئمپراتۆریەتی عوسمانی، خوێندنەوەیەکی وردی بۆ گۆڕانکاریەکانی ناوچەکەو مەترسیەکانی کردبوو، لە هەمووشیان مەترسیدارتر بۆ تورکیا، پلان و پرۆژە ستراتیژیەکانی ئیسرائیل بوو بۆ فراوانخوازی، (ڕێڕەوی داود) کە پڕۆژەی ستراتیژی ئیسرائیل ە نەک تەنها خەونێک، ئیسرائیل پێیوایە ئەوە قابیلی جێبەجێکردنەو زۆر بە جیددی کاری بۆ دەکات، تا تەلئەڤیڤ بە فورات ببەستێتەوە.
لەم سۆنگەیەوە ترسەکەی باخچەلی هێندە هەڵدەکشێ، تا ئەو ڕادەیەی بیر لەوە بکاتەوە کە ڕەنگە ئیسرائیل نیازی پاڵپشتی و هەماهەنگی لەگەڵ کوردانی ڕۆژئاواو هەسەدە هەبێ بۆ گەیشتن بەئامانجەکانی، ئەوکات دەرگا بۆ پەکەکەش ئاوەڵا دەبێت بۆ هاتنە ناو پڕۆژەکە و ڕەنگە هەرێمی کوردستانی باشوریش بە پاڵپشتی ئەمریکا بکەوێتە ناو سنورە نوێیەکە و باکوری کوردستانیشی پێوە بلکێندرێ، بەم جۆرە دەوڵەتی کوردستانی هاوپەیمانی ئیسرائل دروست ببێ و جارێکی تر دوای تێپەڕبوونی سەد ساڵ بەسەر پەیمانی لۆزان، ڕەنگە نەخشەی ناوچەکە سەرلەنوێ دابڕێژرێتەوەو سوریا دابەش ببێت و تورکیاو عێراقیش خاکی کوردستانی پێوە لکێندراویان لەدەست بدەن، دەکرێ دواتریش سەرەنجامی ململانێ هەرێمی و نێودەوڵەتیەکان دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامیش لە ڕوخان و پارچەبوون دەربازی نەبێ، گەلانی ئێران و بە دیاریکراویش کورد دەرفەتێکی بۆ بڕەخسێ، بە هاوکاری و پشتگیری ئیسرائیل، ئەمریکا و زلهێزانی ڕۆژئاوا بە گشتی، بەدەوڵەتە کوردیە نوێیەکەوە بلکێندرێ.
هەموو ئەو لێکدانەوانە باخچەلیان هەراسان کردبوو، بۆیە پێشوەختە ئەردۆگانی لە هەموو ئەو مەترسیانە ئاگادار کردبۆوە و ئەم پێشنیارەی ( پرۆسەی ئاشتی ) بۆ خستبوە ڕوو، هەڵبەتە ئەمەش وەکو تاکتیک نەک نیازپاکی و پلانێکی ستراتیژی بۆ چارەسەری دیموکراسیانە. مەبەستیش لە پرۆسەی بەناو ئاشتی هەر بۆ ئەوەیە، یەکەم/ کورد بە لاڕێدا ببات، دووری بخاتەوە لە دۆستە ڕۆژئاواییەکان و لەم گۆڕانکاریانەدا هیچی دەستنەکەوێ. دووەم/ بەلێکدانەوەی خۆی بەڵای شەڕی دەیان ساڵەی پە کە کە لە کۆڵ خۆی بکاتەوە کە جگە لە کوژرانی هەزاران سەرباز، لە ڕووی ئابوریشەوە دەیان ملیارد دۆلار بەڵکو زیاتریش لەسەری کەوتوە. سێیەم/ مەترسی دابەشبوون لە سنورەکانی تورکیا دوور بخاتەوەو بە ڕای گشتی نێودەوڵەتیش بڵێ کە تورکیا وڵاتێکی دیموکراسیە، بەڵکو بتوانێت هەنگاوێک لە دەروازەی چوونە ناو یەکێتی ئەوروپاش نزیک ببێتەوە کە دەیان ساڵە هەوڵی بۆ دەدات. بەم جۆرە ئەردۆگانیش چرای سەوزی بۆ هەڵدەکات و ڕازی دەبێ.
کۆدەکەی ئیمراڵی
پرۆسەی ئاشتی و چارەسەری دیموکراسیانەی دۆزی کورد لە تورکیا، بەم شێوەیە ئاسان نیە بە ماوەی چەند مانگێک و هات و چۆی شاندی دەم پارتی لە نێوان ئەنقەرەو ئیمراڵی و سەردانێکی هەرێمی کوردستان سەربکەوێ و بگاتە خاڵی کۆتایی. داگیرکاری و زەوتکردنی مافی نەتەوەیەک بەدرێژایی سەدەیەک، ئەوە نەک تەنها بە ڕێگریکردن لە پەیڕەوکردنی مافە ڕۆشتبیری و کلتوریەکان و ئاخاوتن بە زمانی دایک وەستابێ، بەڵکو هەمیشە ئینکاری لە بوونی کورد کراوەو بەردەوام و بە شێوەی جیاواز هەوڵی توانەوەی دراوە، ئەمەش بە درێژایی زیاتر لە سەد ساڵ.
پەیامەکەی ئۆجەلان بۆ کۆنگرەی خۆهەڵوەشاندنەوەو چەکدانان و قبوڵکردنی پەیامەکە لە لایەن قەندیلیشەوە بەهەندێک مەرجەوە، جێگای تێڕامان و لێوردبوونەوەیە، هەرچەندە قەندیل پەێڕەوی سیاسەتێکی ئاقڵانە دەکات و پێشبینی ئەوە ناکرێ هەروا لەگۆترە خۆی هەڵبوەشێنێتەوەو چەک دابنێ!
بۆیە مرۆڤ بیری بۆ گریمانەیەکی تر دەچێ، کە دەکرێ پێش وروژاندنی پرۆسەکە خودی ئەدۆگان و باخچەلیش لە نزیکەوە ئۆجەلانیان بینیبێ و گفتوگیان لە سەر میکانیزمی جێبەجێکردنی قۆناغەکان کردبێ، هەروەکو لەسەرەتاوە ئەو دەنگۆیەش هەبوە بەڵام بە فەرمی پشتڕاست نەکراوەتەوە، بۆیە ئەگەری ئەوە هەیە پوختەی ئەنجامی گفتوگۆکان و میکانیزمی جێبەجێکردنی قۆناغەکان وەکو کۆدێکی نهێنینی لای ئۆجەلان بێت، هەڵبەتە ئەگەر وابێ، ئەوا شاندی ئیمراڵیش نهێنی کۆدەکەیان پێگوتراوە لە لایەن ئۆجەلانەوە، لەکاتی سەردانی شاندەکەش بۆ هەولێر ڕەنگە بە ( بارزانی ) یش گوترابێ. بەڵام نهێنی ئەم کۆدە چیەو گەرەنتیەکەی چیە ئەوە مەتەڵێکەو جارێ بە نهێنی دەمێنێتەوە.
بەڵام دیسانیش دەوڵەتی تورک جێگای متمانە نیە و ناکرێ بە بێ بوونی لایەنی سێیەم وەکو ناوبژیوان و ڕێککەوتنێکی نوسراو، چاوەڕوانی هیچ گەرەنتیەک بکرێ.