لەپەراوێزی ئەنجامی هەڵبژاردنەكانی پارێزگای كەركوكدا

د. سه‌عید عه‌لی محەمەد
  2024-01-06     303


ئیسلامییەكان تاكەی بەخۆیاندا ناچنەوە؟!

زۆربەی بیرمەندی ئیسلامی و پسپۆڕو شارەزایانی بواری سیاسەت پێیان وایە كاتێك ئیسلامیەكان لە هەڵبژاردنە گشتیەكاندا بەرانبەر بە لایەنەكانی تر دەیدۆڕێنن و شكست دەهێنن پێویستە لەسەریان لەجیاتی خۆپینەكردن و خۆدزینەوە و بەخشینەوەی تۆمەت بەم لاو بەولاو تاوانباركردنی بەرانبەر بە پیلان و فێڵ و تەڵەكە و تەزویر ئازایانە بەخۆیاندا بچنەوە و خاڵە نێگەتیڤ و لاوازەكانیان دەست نیشان بكەن و چارەسەری دروست و پێویست بۆ ئاییندە بدۆزنەوە.
ئەوەی پێویستە دانی پێدا بنرێت ئەوەیە دیاردەی دینداری لە كۆمەڵگە ئیسلامیەكاندا دیاردەیەكی بەرفراوان و بەرجەستە و حاشا هەڵنەگرە، واتە لۆژیك پێمان دەڵێ كە دەبێت كەس و كۆمەڵە دیندارەكانی ناو كۆمەڵگە كاتێك بەشداری پڕۆسەیەكی هەڵبژاردن دەكەن پێویستە خاوەن زۆرینەی كورسی و پشتیوانی جەماوەری بن، خۆ ئەگەر پێچەوانەكەی دەرچوو ئەوا پێویستە هەڵوێستەی ووردو قوڵی لەسەر بكرێت.
ڕاستە بەكارهێنانی دەسەڵات و توانای ماددی و دارایی گەورە و دەزگای ئیعلامی زەبەلاح و پشتیوانی نێودەوڵەتی و هەرێمی و سەفقەی پەنهانی گوماناوی و تەزویرو دەستكاریكردنی دەنگەكان لە بەرژەوەندی لایەنێك یان چەند لایەنێكی دیاریكراودا كاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر ئەنجام و كۆی پڕۆسەكە و ژمارەی كورسیەكان هەیە، بەڵام ناكرێ ئێمەش خۆمان گێل و بێ ئاگا بكەین و چاوپۆشی لە هەڵە و كەموكورتیەكان بكەین و بە فۆڕم و ناوەڕۆكی بەرنامە و پلان و ستراتیژو گوتارو كاری حیزبی و ڕێكخراوەیی و ئیسلامی خۆماندا نەچینەوە كە دەكرێ من لەم چەند خاڵەی خوارەوەدا بە پەلە ئاماژە بە هەندێكیان بكەم:

1- هەڵەیەكی گەورەیە ئەگەر وا تێبگەین هەڵگرتنی دروشمی بریقەداری بێ كردەوە و گەرم كردنی مەكینەی ئیعلامی دژی دەسەڵات و حكومەت و دووبارە كردنەوە و سەد بارەكردنەوەی كۆمەڵێك دەستەواژەی بێ  ناوەڕۆك و بێ كاریگەر لەبەردەم كامێراكاندا لە بۆنە جیاجیاكاندا لەبەرانبەر بەرپرسان و بەكارهێنانی زمانی موهاتەرات و ناشیرن كردنی حیزبەكان و دەسەڵات و بەرپرسەكانیان، ئەم ریتمە لە گوتاری سیاسی دەتكاتە فریشتەی ئاسمان و دڵسۆز و خەمخۆری جەماوەرو خاك و نیشتمان و ئیتر تۆ بەرەی جەماوەرو بردنەوەی كورسیەكانی هەڵبژاردنی داهاتووت بۆ خۆت مسۆگەر كردووە! لە كاتێكدا جەماوەر زۆر هۆشیارە و بەم جۆرە گوتارە ڕزیوە سواوە تەقلیدیە نا خەڵەتێ و زۆر زیرەكانە بەرەی ئۆپۆزسیۆنی ڕاستەقینە و لێهاتوو لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنی ساختە و موزەییەف و خاوەن دەیان فەزاحەت و دۆسیەی قەڵب و ناشیرینی پشت پەردە لە ڕابردوودا چاك جیادەكاتەوە و دەناسێت.
بۆیە خەمخۆری و دڵسۆزی تەنها سنگ دەرپەڕاندن و خۆسووركردنەوە و وتاری ئاینی عاتیفی و قسەی بریقەداری بەردەم شاشە و خستنەڕووی چەند جارەی داتای بێ كەڵك و باوەڕ پێ نەكراو نیە، بەڵكو بەرگری كردن لە جەماوەرو گێڕانەوەی مافەكانیان و بەگژداچوونەوەی دەسەڵات و گەندەڵی و نادادیی خۆی لە بەرنامە و پلانی گشت گیرو ستراتیژو گوتاری عەقڵانی و قوربانیدانی حەقیقی و سەلماندنی پەرێز پاكی و ئەمانەت و بەرائەت و بڕیاری سیاسی سەربەخۆو ئازایانەی دوور لە كاریگەری و فشاری ئەم لاو ئەولا دەبینێتەوە، بڕیاری ستراتیجی لە بەرژەوەندی گشتی ئەگەرچی زەرەرو مەترسی لەسەر حیزب و بەرپرس و ئەندامەكانیشی بەدواوە بێت.

2- كاندیدكردنی كەسانی نەشیاوو ناشارەزاو نەزان لە سیاسەت و كۆڵەوار لە گوتارو دەربڕین و لاوازو بێ توانا لەڕووبەڕووبونەوەی بەرانبەرەكانیان، لەمەش خراپتر هەندێ جار هێنان پێشەوە و پێشكەشكردنی كۆمەڵە دەم و چاوێكی سواو و بێزراو و دووبارە بوەوە و تێوەگلاو لە سەفقەی بازرگانی و كێشەی كۆمەڵایەتی كە دەكرێ ئەمەش بۆ ڕاگرتنی باڵانس و هاوكێشەی ناوخۆی حیزب بێت، یان خزمایەتی و نزیكایەتی لە ڕابەرو سەرۆك و ئەمیرو خەلیفە و دەروودراوسێ پاڵنەری سەرەكی بێت.

3- نەبوونی قیادەی كاریزما: نوخبەی ئیسلامی ساڵانێكی دوورو درێژە بەدەست قیادەی لاوازو تەقلیدی و چەندین جار دووبارە بووەوە گیرۆدە بووە! چەند دەموچاوێك لە زەمەنی ئادەمەوە لە كۆنگرە بۆ كۆنگرە پاش و پێش و سەروخواریان پێدەكرێ و پێیان دەوترێ (سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی)، كە خاوەن هیچ داهێنان و بەرهەم و تازەگەری و ستراتیژو پڕۆژەیەكی دەعەوی و سیاس و ئیعلامی و كۆمەڵایەتی نەوعی ئەوتۆ نین بتوانێت تەكان و گۆڕانكاری نەوعی لە ئاست ناوخۆو دەرەوەی حیزبدا دروست بكات! بتوانن لە ئاست ئەو پەیمان و بەڵێنەدا بن كە بە ئەندام و كادیرو لایەنگری حیزبەكەی خۆیان داوە! دیارە ئەمەش یەكێكە لە پاڵنەرو هۆكارە سەرەكییەكانی دابەزینی ئاستی پشتیوانی و متمانەی جەماوەری و چیتر چاوەڕێ نەكردن و پشت نەبەستنی ڕای گشتی بە ئیسلامی سیاسی لە بەدیهێنانی ئاواتەكان و دەستكەوتە مەزنەكان، بۆیە قۆناغەكە هەستیارە و پێویست بە دەم و چاوو خوێنی نوێ و سیاسی لێزان و قیادەی كاریزماو ووریاو كاریگەر هەیە كە بتوانێت جارێكی تر سیقە و متمانە و قورسایی و سەنگی سیاسی لە ڕیزەكانی حیزب و لای جەماوەریش بگێڕێتەوە و لە ئاست چاوەڕوانیە گەورەكاندا بێت.

4- ئیسلامیەكان لە كوردستان (بە هەموو ئاڕاستەكانیانەوە) بە دەردی نەبوونی كەسانی بە تواناو لێهاتوەوە دەناڵێنن، ڕاستە كەسانی پسپۆڕ لە بوارە جیاجیاكاندا بوونیان هەیە، بەڵام لەماوەی دەیان ساڵی ڕابردووی كاری حیزبی و ڕێكخراوەیی و تێپەڕاندنی دەیان قۆناغی سەختی جۆراوجۆر هێشتا نەیانتوانیوە ببنە (مؤسسة) و دامەزراوەیەكی تۆكمە و كۆنكرێتی كە بتوانێ كەڵە پیاوی گەورەی قیادی و كەسانی عیملاق و سیاسی كاریزما و لێزان و بەهرەدار ئامادە و پەروەردە بكەن و بتوانن لە ئاست هەڕەشە و كۆسپ و ئاڵنگاریەكاندا بن و چاوەڕێ ی ئەوەیان لێ بكرێت ئازایانە و لێزانانە و حەكیمانە قیادەی قۆناغی ئێستا و داهاتوو بكەن و بێ هیچ ترس و دوو دڵیەك ڕاپەڕاندن و بەجێ گەیاندنی پڕۆژە ئیسلامییە گەورەكەیان پێ بسپێردرێت، دیارە ئەم دەردە كوشندەیە دەردێكی گەورەترو دیاردەیەكی قێزەون و ناشرین تری بەدوای خۆیدا هێناوە، ئەویش ئەوەیە كە لە ئەنجامی چارەسەر نەكردنی ململانێ و كێشە ناوخۆیەكاندا و دەستەبەرنەكردنی فەزای ڕەخنەگرتن و ئازادی ڕادەربڕین لەنێوخۆی حیزبدا، هەروەها ئەنجام نەدانی چاكسازی ڕیشەیی ناوخۆی دا دەبینین ڕۆژانە یان لەنێوان ماوەیەك و ماوەیەكی تردا دەیان ئەندام و كادیرو كەسانی حیزبی (بە حیساب ئامادەكراوو پەروەردەكراوو متمانە پێ كراو). هەر لە لوتكەی هەڕەمی حیزبەوە تا خوارەوە سارد دەبنەوە و حیزبەكەیان بەجێ دەهێڵن و (لە باشترین حاڵەتدا ئەگەر پەیوەندی بە حیزبەكانی ترەوە نەكەن) ئەوا بە ئاشكراو لەبەردەم كامێرا و لەنێو سۆشیال میدیادا هەرا دەنێنەوە و وازهێنانی خۆیان ئاشكرا دەكەن و پەشیمانی لە ڕابردووی كاری حیزبی خۆیان ڕادەگەیەنن!

5- ئافەتێكی كوشندەی تر كە كاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر گەڕانە دواوەی ڕەوتی ئیسلامی حەرەكی لە كوردستاندا هەیە: سەربەخۆیی نەبوونە لە ستراتیژو بڕیاری سیاسیدا، واتە كاتێك حیزبێك یان كەسانێك لەناو قیادەدا بەشێوەیەك لە شێوەكان تێكەڵ بە ئەجێندای دەرەكی دەبن و لە وێستگە جیاجیاكاندا جۆرێك لە تەماس و پەیوەندی و هەماهەنگی لەنێوانیاندا دروست دەكرێت ئیتر جێبەجێ كردن یان لانی كەم پشتیوانی كردنی ئەجێندای سیاسی دەرەوە لەنێو حیزب و سیاسەت و پەیوەندییە گشتیەكاندا دەبێتە بەرنامە و ستراتیژی ئەم جۆرە كەس و لایەنانە و لێرەوە فیتنە و ماڵ كاولیەكە دەست پێ دەكات و حیزب و قیادە و بڕیاری سیاسی لەلایەن دەزگایەك و وڵاتێكەوە ئاڕاستە دەكرێ بەڕادەیەك كە ئەو ووڵات و دەزگایە لە پشت پەردەوە ڕۆڵی سەرەكی و یەكلاكەرەوەی دەبێت تەنانەت لە دەست نیشانكردن یان دانانەوەی سەرۆك یان سەركردایەتی یان كاندیدی وەزیر یان پەرلەمان یان كورسی پەرلەمانی یان پۆستی حكومی بۆ ئەو حزب و لایەنە! ڕاستە ڕاگرتنی هاوسەنگی پەیوەندی سیاسی و دیبلۆماسی لەگەڵ وڵاتان بنەمایەكی سەرەكی پڕۆسەی سیاسی حەكیمانە و هەنگاوێكی زیرەكانەی پێویستە، بەڵام وابەستە بوون حیزب و قیادە و سیاسەت لەرزۆك دەكات و نیفاقی سیاسی بەدوای خۆیدا دەهێنێت و دەبێتە مایەی لەدەستدانی سومعەی سیاسی و ئیسلامی و دەیان پرسیار لە زهنیەتی هاووڵاتی و جەماوەردا دروست دەكات سەبارەت بە ڕادەی ڕاستگۆیی ئەو دروشم و شوناسە سیاسی و ئیسلامی و نیشتمانییەی كە ئەو حیزب و لایەنە هەڵیگرتووە..

6- ڕەوتێكی بە ڕواڵەت ڕادیكاڵی ئیسلامی كە هەڵگری نەهجێكی پراگماتی زۆر توندە و گۆڕانكاری بەدێوەزمە دەزانێ و چەپ و ڕاست گۆرانی بە شان و باڵی دەسەڵاتدا دەڵێ و (لەگەڵ دەسەڵات بوون)ی هیچ پێ شەرم و عەیبە نیە ئەگەر ئەو دەسەڵاتە شەیتانیش بێت، ئەم ڕەوتە سەر ئێشەیەكی ترە كە یەخەی ڕەوتی ئیسلامی گرتووە و دوور نیە خەنجەرێكی ژەهراوی شاراوەی تر بێت بۆ گیان و جەستەی ماندوی تەییاری ئیسلامی حەرەكی هاوشێوەی ئەو ڕەوتەی كە لە میسردا هەر لە زەمەنی (سادات) و (عبدالناصر) و (موبارەك)دا كوتەكێكی ئامادە بوو بۆ سەرسەری ڕەوتە ئیسلامیە ڕەسەنە سیاسیە ئیخوانیەكەو لەدوا قۆناغیشدا بێ هیچ سڵەمینەوەیەك بوویە بەشێك لەو كودەتایەی كە بەسەر دەسەڵاتە شەرعییە هەڵبژێردراوەكەی (مورسی)دا كرا ! چونكە مەهزەلە و گەوجاندنی تاكی موسڵمانی كوردە كاتێك دوژمنایەتی دیموكراسی و تان و پۆی پڕۆسەی سیاسی بكەیت و یاسای حیزبی و دەستاودەستكردنی ئاشتییانەی دەسەڵات و هەر جۆرە ناڕەزایی و شۆڕش و گۆڕانكارییەكی جەماوەری ڕەت بكەیتەوە و بەفیتنە و ئاژاوەگێڕی لە  قەڵەمی بدەی، كەچی لە پشت پەردەوە و لەژوورە تاریكەكاندا تەوزیف كرابیت و كەرەستەیەكی باشی ئامادەكراو بیت لەو كەرەستانەی بۆ دژایەتی كردن و لاوازكردن و پوكاندنەوە و بێ متمانەكردنی ئیسلامیەكان لە زهنیەتی خەڵكدا بەكاردەهێنرێن!

لێرەدا ئەركی ئیسلامییەكانە مەترسییەكانی ئەم ڕەوتە بۆ سەر پڕۆژە و كاری ئیسلامی و چارەنوسی خۆیان لە ئێستاو داهاتوودا بە هەند وەربگرن چونكە دوور نیە ئەقتاب و ئەتباعەكانی ئەم ڕەوتە ووردە ووردە قەڵەو بكرێن و ئامادەسازی ئەوەیان بۆ بكرێ (كە حاڵی حازر ئاماژەكانی تا ڕادەیەك دەركەوتوون) بۆ ئەوەی لە داهاتوودا و لە ئەگەری لادانی ڕەوتە ئیسلامییە سیاسییەكەدا بەهەر بیانوێك لەلایەن دەسەڵاتەوە وەك ئەڵتەرناتیڤ بهێننە مەیدانەكەو پێشكەش بە جەماوەر بكرێن و ئەوقاف و دەزگاو دامەزراوە ڕەسمی و حكومییەكانی تایبەت بە كاروباری ئاینییان پێ بسپێردرێت!

7- ئاشكرایە (اخلاص) و تەنها خواویستی لە مومارەسەكردنی هەموو كارو كردەوەیەكی دینی و دونیایی دا نهێنی هەموو بەرهەم و بەرەكەت و سەركەوتن و گەشەكردنێكە، لە ڕاستیدا ئەگەر (اخلاص) و (تجرد) و بۆ خوا یەكلابوونەوە خەسلەت و سیفەتێكی مەرج و زەروور بێت لە ئاست هەر كارێكی تاكدا ئەوا لەنێو دەعوە و قیادە و بانگەوازو سیاسەت و حیزبایەتیدا نەك هەر گرنگ و پێویستە بەڵكو فەریزەیە و خاڵی جەوهەری و هەوێنی بەرەو پێش چوون و قەبووڵ بوونە چ لای خەڵك و جەماوەر چ لای خاوەن بوونەوەر! ئەمەش دەخوازێ لێمان جارێكی تر بە پەیوەندی نێوان خۆمان و خوادا بچینەوە و ناخ و مەبەست و نییەت و ئامانجەكان لە دڕك و داڵ و تەپ و تۆزو پۆخڵەواتی بەرژەوەند پەرستی و پۆست ویستی و دونیا ویستی و نەفس ویستی و هەل پەرستی پاك بكەینەوە، ئەگەرنا لە دوورو نزیكدا حەقیقەت و ماهییەت و فۆڕم و ناوەڕۆكمان لە بەرچاو دۆست و دوژمندا ئاشكرا دەبێت و ئەوكاتیش پەشیمانی داد نادات.
مەعلومیشە ناودارەكان و كەڵە پیاوەكان و عیملاقەكانی سەردەمی زێڕینی ئیسلامیش پێش ئەوەی قیادەی سیاسی و سەربازی و پیاوی مەیدان بن ڕەمزی ڕۆحی و خواویستی و دونیا نەویستی بوون، بۆیەش توانیان بەسەر سەرسەخترینی دوژمنەكانی سەردەمی خۆیاندا زاڵ ببن و سەركردایەتی دین و دونیا بۆ خۆیان مسۆگەر بكەن. هەمووشمان دەزانین كە وتراوە: (ما كان لله يبقى و ماكان لغير الله اضمحل).

 

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×