یەکخستنی هێزی پێشمەرگە و ئاسایش

د. سامان شاڵی
  2024-02-15     194

 

(بەشی دەیەمی کۆتایی)
 
زۆرجار بەهۆی گرنگی ئەم یەکگرتنە و کاریگەرییەکانی لەسەر ئایندەی ئاسایشی هەرێمی کوردستان لەسەر ئەم بابەتەم نووسیوە. یەکخستنی هێزی پێشمەرگە لە هەرێمی کوردستانی عێراق هەوڵێکی ئاڵۆز و هەستیارە، بەو پێیەی تێکەڵکردنی گروپە چەکدارەکان بە مێژوو و دڵسۆزی و پێکهاتەی سەرکردایەتی هەمەچەشن. گەیشتن بەم یەکڕیزییە پێویستی بە پلانی ورد و ئیرادەی سیاسی و هاوکاری حیزب و کوتلە جۆراوجۆرەکانی کوردستان هەیە. لێرەدا چەند فاکتەر و هەنگاوێکی سەرەکی دەخەینەڕوو کە ڕەنگە پێویست بن بۆ یەکخستنی هێزی پێشمەرگە: 
1. کۆدەنگی سیاسی: 
گەیشتن بە یەکڕیزی نێوان هێزی پێشمەرگە پێویستی بە کۆدەنگییەکی سیاسی بەرفراوان دەبێت لەنێوان لایەن و فراکسیۆنە سیاسییە جیاوازەکانی کوردستان لە هەرێمی کوردستان. پێویستە ئەو لایەنانە لەسەر پێویستی پێشمەرگەیەکی یەکگرتوو ڕێکبکەون و پابەندبن بە پرۆسەکە.
2. پابەندبوون بە سەرکردایەتی:
سەرکردەی پارت و فراکسیۆنە سیاسییە گەورەکانی کوردستان دەبێت پابەندبوونێکی تۆکمە بە پڕۆسەی یەکگرتنەوە نیشان بدەن و ئامادەبن جیاوازیەکان وەلا بنێن بۆ چاکەی گەورەتری کوردستان.
3. نێوەندگیری و ئاسانکاری: 
بەشداریکردنی لایەنی سێیەمی بێلایەن، وەک ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان یان وڵاتانی دراوسێ، بۆ نێوەندگیری و ئاسانکاری بۆ پرۆسەی دانوستان. ئەم پرۆسەیە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دروستکردنی متمانە لە نێوان لایەنە پەیوەندیدارەکاندا.
4. ئامانج و چوارچێوەی ڕوون: 
دیاریکردنی ئامانجی ڕوون بۆ هێزی یەکگرتووی پێشمەرگە، لەوانەش ئەرک و پێکهاتە و زنجیرەی فەرماندەیی. پەرەپێدانی ڕێککەوتنێکی چوارچێوەیی کە مەرجەکانی یەکگرتن و ڕۆڵی هەر فراکسیۆنێک و پێکهاتەی حوکمڕانی بخاتەڕوو.
5. گفتوگۆی گشتگیر:
دڵنیابوون لەوەی کە نوێنەری سەرجەم فراکسیۆنەکانی پێشمەرگە، لەوانە ئەوانەی سەر بە لایەنە سیاسییە جیاوازەکانن، لە دیالۆگ و پرۆسەی بڕیاردان بەشداربن.
6. چاکسازی لە کەرتی ئاسایش: 
ئەنجامدانی چاکسازییەکی هەمەلایەنەی کەرتی ئەمنی بۆ مۆدێرنکردن و پیشەییکردنی هێزی پێشمەرگە. چارەسەرکردنی کێشەکانی وەک فەرماندەیی و کۆنترۆڵ، ڕاهێنان، ئامێر و لۆجستی.
7. تەرخانکردنی سەرچاوە:
چارەسەرکردنی نیگەرانییەکانی پەیوەست بە تەرخانکردنی سەرچاوەکان، لەوانە مووچە، یارمەتییەکان، و دابینکردنی بودجە بۆ پێشمەرگەی یەکگرتوو. پەرەپێدانی سیستەمێکی شەفاف و یەکسان بۆ دابەشکردنی سەرچاوەکان.
8. لێبوردن و یەکگرتنەوە: 
دابینکردنی لێبوردن و دەرفەت بۆ ئاشتیانە یەکگرتنەوەی چەکدارانی پێشوو کە ڕەنگە بەشێک بوون لە کوتلە ڕکابەرەکان.
9. پشتگیری دەرەکی:
داوای پشتیوانی و هاوکاری نێودەوڵەتی بکەن بۆ ئاسانکاری پرۆسەی یەکگرتن، لەوانەش شارەزایی تەکنیکی و یارمەتی دارایی.
10. گەیاندن و پەروەردەی کۆمەڵگا:
پەیوەندی لەگەڵ پێکهاتە کوردییەکان بۆ پێشخستنی بیرۆکەی پێشمەرگەیەکی یەکگرتوو و ڕوونکردنەوەی سوودەکانی ئەو جۆرە یەکڕیزییە لە ڕووی ئاسایش و سەقامگیرییەوە.
11. چاودێری و چاودێری:
دانانی میکانیزمی چاودێری و چاودێری بۆ دڵنیابوون لەوەی پێشمەرگەی یەکگرتوو بە ڕێسا و ستانداردە دامەزراوەکان کاردەکات.
12. جێبەجێکردنی وردە وردە:
دان بەوەدا بنێن کە ڕەنگە یەکگرتن لە شەوێکدا ڕوونەدات و ڕەنگە پێویستی بە ڕێبازێکی قۆناغبەندی هەبێت بۆ جێبەجێکردن.
13. میکانیزمەکانی وەڵامدانەوەی قەیرانەکان و چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان: 
پەرەپێدانی میکانیزمەکان بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکی و ناکۆکی ناوخۆییەکان لەناو پێشمەرگەی یەکگرتوودا بۆ ڕێگریکردن لە ئەگەری پێکدادانی کوتلەییەکان.
14. گەرەنتی نێودەوڵەتی:
بەدوای گەرەنتی نێودەوڵەتیدا بگەڕێن بۆ پشتگیریکردن و بەرزڕاگرتنی ئەو ڕێککەوتنانەی کە لە کاتی پرۆسەی یەکگرتندا ئەنجامدراون.
یەکخستنی هێزی پێشمەرگە پرۆسەیەکی ئاڵۆز و تەحەدایە و پێویستی بە سەبر و دیپلۆماسی و پابەندبوونێکی درێژخایەن هەیە لەلایەن هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکانەوە. ئامانج دەبێت دروستکردنی هێزێکی یەکگرتوو و پیشەیی و ڕاهێنراو بێت کە بتوانێت بەشداری لە ئاسایش و سەقامگیری هەرێمی کوردستانی عێراقدا بکات. 
گریمان ئەم بابەتە لە دەستی ئەو دوو حزبە کوردیا بمێنێتەوە. لەو حاڵەتەدا هیچ یەکگرتنێک نابێت بەهۆی بەرژەوەندییەکانیان و پابەندبوونیان بەو هێزانەوە بۆ بەرگریکردن لە خۆیان سەرەتا و پاشان هەرێم. بۆیە فشاری گشتی پێویستە بۆ ئەوەی ئەو دوو حزبە ناچاربکرێت دەستبەرداری ئەو هێزانە بن و ببنە هێزی نیشتمانی لەژێر سەرکردایەتی وەزارەتی پێشمەرگە و حکومەتی هەرێم.

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×