ئا: ئاوێنە

زۆرانبازیی کاکە حەمەو کاکە عەبە، کە دوو زڕبران، باشترین گوزارشت لەهەڵوەشاندنەوە‌ی خێزان‌و پەرتەوازەیی‌و داڕمانی کۆمەڵگەی کوردی دەکات، پەیوەندی خێزان پیرۆزترین پەیوەندییە، کاتێک برا ئاگری نا بەبراوەو خێزانەکان بەو ئەندازەیە لێکترازان، ئەوا کۆمەڵگە بەجارێ کەرت‌و پەرت‌‌و لێکدەترازێ‌.

شەڕی بێهودەی نێوان محەمەدی حاجی مەحمود، سەرۆکی پارتی سۆسیالیست‌و جێگرەکەی پێشووی (عەبدوڵای حاجی مەحمود) لەگوڵەخانە، کە ماوەی زیاتر لەدوو مانگە بەردەوامەو سەرەنجام خوێنی تیا رژا، جێی سەرنج‌و سەرقاڵی هەموو خەڵکی کوردستانە، دوو برا کە تا دوێنێ سوێندنیان بەسەری یەک دەخوارد‌و پۆست‌و پێگەی یەکتریان قایم دەکردو دەپاراست، لەپڕێکدا لەسەر دەسەڵات‌و پارە، چی نەشیاو بوو بەرامبەر بەیەکتر کردیان‌و وەک دەڵێن "بوون بەفیلم"ی خەڵکی!

کێشەی ئەم دوو برایە، وەک کێشەی زۆرێک لەو خێزان‌و بنەماڵانەی کە دەستیان لەپارەو دەسەڵات گیر بووە، بەهاتنی "رێبینی کوڕی محەمەدی حاجی مەحمود" بۆ ریزی پێشەوەی حیزبی سۆشیالیست دەستپێدەکات، ئیتر ئەمە ئەو ساتەوەختەیە کە پێویستە ئاستەنگەکانی بەردەم ئەم "جێنشین"ە لەلایەن کاکە حەمەوە لاببرێن‌و رێبین هەموو ئۆرگانەکانی حزبەکەی کۆنترۆڵ بکات: هەر لەهێزی سەربازییەوە بگرە تا دەگات بەمیدیاو دارایی‌و رێکخستن‌و پەیوەندییەکان، گەورەترین‌و سەرەکیترین ئاستەنگیش عەبدوڵای برای کاکە حەمەیە.

پرۆسەی لەدەسەڵات خستنی کاکە عەبەو هەڵگیرسانی ئاگری ناکۆکییەکە، بەلابردنی لەسەرۆکی یانەی وەرزشی بەختیاری‌و دوورخستنەوەی ژمارەیەک بەرپرسی حزبی‌و سەربازیی دەستیپێکرد کە نزیک بوون لەعەبدوڵای حاجی مەحمودەوەو لەهەنگاوێکی دیکەشدا ئیتر بڕیاری دەركردنی یەکجاری کاکە عەبە لەحیزبی سۆشیالیست درا.

لەکاتێکدا لەناو سۆشیالیستدا، ململانێکە لەبەرژەوەندی کاکە حەمە یەکلایی بوەتەوە، بەڵام کاکە عەبە پێناچێت هەروا بەئاسانی کۆڵ بدات، ئێستا بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی کوردستان، ئەم دوو زڕبرایە دوو لیستی جیاوازیان پێکهێناوەو بەنیازی رکەبەریی‌و تاقیکردنەوەی خۆیانن بۆ بەدەست‌هێنانی دەنگ‌و پشتیوانی‌و دەسەڵات.

عەبدوڵای حاجی مەحمود، وەزیری کاروباری شەهیدان‌و ئەنفالکراوەکانی حکومەتی هەرێم، سەرۆكایەتی لیستی "هاوپەیمانی سەردەم" دەکات کە لە"پارتی ڕەنجدەران‌و پارتی پارێزگاران‌و پارتی نەتەوەیی كورد" پێکدێت، محەمەدی حاجی مەحمودیش سەرۆكایەتی لیستی "هاوپەیمانی هەرێمی كوردستان" دەكات‌، کە لە"حیزبی شیوعی‌و حیزبی زەحمەتكێشان‌و حیزبی سۆشیالیست" پێکدێت.

لەبازنەی سلێمانیدا، "ڕێبینی محەمەدی حاجی مەحمود" سەرۆكی لیستی "هاوپەیمانی هەرێمی كوردستان"ەو لەبەرامبەریشدا "شاڵاو عومەر"ی خوشكەزای عەبدوڵای حاجی مەحمودو بەرپرسی پێشووی مەڵبەندی سلێمانی حیزبی سۆسیالست‌و جێگری سەرۆكی یانەی بەختیاری‌و هەواداری سەرسەختی کاکە عەبە، لەلیستی "هاوپەیمانی سەردەم"دا کاندیدە.

خاڵێکی دیکە کە ئاگری ئەم ململانێیە زیاتر دەگەشێنێتەوە، ئەوەیە کاکە حەمەو کاکە عەبەی برای، لەدوو رابردووی جیاوازەوە دێن‌و کاکە حەمە پێیوایە پێشینەو خەباتی شاخ‌و پێشمەرگایەتی، شەرعیەت‌و رەواییەکی زیاتری بەم داوە تا براکەی، کە لەسایەی ئەمدا دەستی بەچەندین پۆستی حکومی‌و حزبی‌و سیاسی گەیشتووە بێ ئەوەی تاڵی‌و سوێری رۆژگاری چەشتبێ.

کاکە حەمە، لەساڵی ١٩٥٣ لەگوندی قەدەفەری سەر بەناوچەی شارەزوور چاوی بەدنیا هەڵهێناوە، لەشەش مانگیدا دایکی بەنەخۆشییەکی کوتوپڕ کۆچی دوایی کردووەو وەک خۆی دەڵێت "نازدار"ی باوەژنی دڵسۆزانە لەپەروەردەکردنیدا زۆر ماندوو بووە".

کاکە حەمە لەتیرەی نادر شاییە، کە تیرەیەکە لەتیرەکانی عەشرەتی هارونی لەعێلی جاف، باوکی سێ ژنی هێناوەو لەپاش خۆی ئەم کوڕو کچانەی لێ بەجێماوە: محەمەد، عەلی، عەبدوڵا، ئامین، روقیە، پرشنگ، ئایش، گەلاوێژ، خاوەر، فانۆس.

کاکە حەمە وەک خۆی دەڵێت "لەدیوەخانی باوکم هەمیشە باسی کوردایەتی گەرم بوو، منیش گوێ بیست دەبووم‌و ئەمەش وایکرد لەمناڵیمەوە هۆگری سیاسەت بووم ".

دەشڵێت "وەک منداڵی لادێ ئیشم ئەکردو لای مەڕوماڵات بووم، کاتێ ناکۆکی کەوتە نێوان باڵی مەکتەبی سیاسی‌و بارزانییەوە (جەلالی‌و مەلایی)، هەر لەو کاتەوە بیرم لەوە دەکردەوە کە رێگاچارەیەک بدۆزرێتەوە حزبێک دروست بکرێت لەنێوان هەردوولادا یان رێکخراوێک بۆ ئەوەی رێکیان بخات یان جیایان بکاتەوە، هەر بۆ خۆم بیرم لەوە دەکردەوە کە لەسنووری شارەزوور هێزێکی وا بەناوی حزبێکەوە دروست بکەم لەنێوان هەردوولادا رۆڵی ئاشتی بگێڕێ، هەمیشەش هۆش‌و بیرم لای ئەوە بوو کەی بتوانم ئەو هەنگاوە بنێم"!

کاکە حەمە لە"رۆژمێری پێشمەرگەیەک"دا دەڵێت "ساڵی ١٩٦٥ – کە تەمەنی ١٢ ساڵ بوو - باوکم چواردەخۆرێکی بۆ کڕیم بە ٤٥ دینار، جگە لەوەش ٢ – ٣ جۆر چەکم هەبوو شەوانە بەدەستوری پێشمەرگە حەزم لەجەولەی ئەم گوندو ئەو گوند بوو".

کاکە حەمە لەساڵی ١٩٦٨دا، لەتەمەنی ١٥ ساڵیدا خێزانی پێکەوە ناوەو وەک خۆی دەڵێت "بەهەوڵ‌و تەقەڵای خۆم، خۆم فێری نوسین‌و خوێندنەوەش کردووە".

دەشڵێت "لەساڵی ١٩٧٤ باوکم تازە لەحەج گەڕابۆوە کە ٥ جاری تریش حەجی کردبوو، کۆچی دوایی کرد، ئیتر سەرپەرشتی ماڵ‌و منداڵی خێزانەکەمان کەوتە ئەستۆی منەوە".

باس لەوەش دەکات کە "لەکاتی هەڵگیرسانەوەی شەڕی ١٩٧٤ بووم بەهێزی بەرگری‌و دوای هەرەسی ١٩٧٥یش من یەکێک بووم لەوانەی داوای بەردەوام بوونی شۆڕشم دەکردو دەستم بەهەر چەکێ بگەیشتایە کۆم دەکردەوە".

کاکە حەمە یەکێک بووە لەو ١١ کەسەی کە دوای هەرەسی شۆڕش، مەفرەزەیەکی چەکدارییان بۆ دەستپێکردنەوەی شۆڕشی نوێ لەکوردستان پێکهێناوەو بەدوای ئەوەدا بەشداری چەندین شەڕو پێکدادان‌و رووداوی گەورەو گرنگی کوردستانی لەماوەی ٤٧ ساڵی رابردوودا کردووەو پەیوەندی نهێنی‌و ئاشکراشی لەگەڵ جەندین حیزب‌و وڵاتدا دروستکردووە، لەدوای راپەڕینی ١٩٩١یشەوە میرنشینێکی لە"گوڵەخانە" دامەزراندووە، کە یەکێکە لەگوندە جوان‌و رازاوەکانی ناوچەی شارەزوورو خورماڵ‌و کشتوکاڵ‌و مانۆری سەربازی‌ تیا دەکات.

هەرچی کاکە عەبەی برایەتی "عەبدوڵا مەحمود محەمەد سان ئەحمەد"، لەدایکبووی ساڵی ١٩٧٠یە، تا قۆناغی سەرەتایی خوێندووە، بەهۆی کاکەی حەمەی برایەوە بووە بە بەرپرسی دەستەی کارگێری مەکتەبی سیاسی حزبی سۆسیالیست‌و لەساڵی ٢٠٠٩یشدا بووە بەئەندامی پەرلەمانی کوردستان، پاشان لەدوو خولی دیکەدا ٢٠١٣و ٢٠١٨ وەک پەرلەمانتار هەڵبژێردراوەتەوە، بەڵام دواتر لەکابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستان بووە بە"وەزیری کاروباری شەهیدان‌و ئەنفالکراوان"و تا ئێستاش لەو پۆستەدایە.

ئێستا کاکە حەمە لەتەمەنی ٧١ ساڵی‌و کاکە عەبە لەتەمەنی ٥٤ ساڵیدایە، جۆرێک لەدەسەڵات‌و سەروەت‌و سامانێکیان پێکەوە ناوە، هیچ شتێک هێندەی ئەوە بەلایانەوە پیرۆزو بەهای نییە کە کامیان خاوەنی پشکی زیاتری ئەم سامان‌و دەسەڵاتە بن‌و لەقۆناغی داهاتوودا بەمیرات بۆ کێ بەجێبمێنێت. ئەمەی ئێستا لەنێوان کاکە حەمەو کاکە عەبەی برایدا لەسەر دەسەڵات‌و پارە روودەدات نمونەیەکی بچوکە لەو کێشمەکێش‌و کارەساتە کۆمەڵایەتی‌و سیاسی‌و ئابوری‌و ئەخلاقییە گەورەیەی لەچوارچێوەی خێزان‌و حیزبە گەورەو بچوکەکان‌و کۆمەڵگەی کوردیدا روودەدات.