كاتی ئەوە هاتووە باسی ئەو پڕۆژانە بۆ خەڵک بكەم، كە لە ساڵی 2006 وە تا ئەم چركەساتە، لە بەردەم باڵاترین دەستەڵاتی هەرێمی كوردستان و چەند حزبێك دامناون. بەڵام پێویستە ئاماژە بەوە بكەم كە خەڵكانێكی زۆری كورد، پێشنیار و پڕۆژەی گرنگیان پێشكەش بە هەرێمی كوردستان كردووە، پێشنیار و پڕۆژەكانی من تەنها ژمارەیەكی بچوكن. بەڵام ئەمڕۆ، دەنگوباسی پڕۆژەی ڕێكخراوێك بۆ ڕەوەندی كورد كەوتووەتە نێو میدیای كورد، بۆیە بە پێویستی دەزانم لەم پڕۆژەوە دەستپێبكەم ئنجا باس لە پڕۆژەكانی تر بكەم، چونكە بیرۆكە و پلانی پڕۆژەی ڕێكخراوێك بۆ ڕەوەندی كورد لە جیهان (دواتر لە جیاتی ڕێكخراو، كردم بە پرۆژەی وەزارەتێك بۆ ڕەوەندی كورد لە هەندەران)، لە ساڵی 2019، لە گەڵ چەند كەسایەتییەكی خاوەن پێگەی نێو پارتی دیموكراتی كوردستان باسم كرد و پێشنیاریان كرد بە نامە ئەوەی دەمەوێ، بۆ جەنابی سەرۆك بارزانی بینوسم. ساڵی 2020 و 2022، دوو نامەی دوور و درێژم، بۆ سەرۆك بارزانی و سەرۆك وەزیران كاك مەسرور بارزانی نارد، وەڵامم بۆ هاتەوە كە نامەكان گەیشتنە شوێنی مەبەست و دەخرێنە ژێر خوێندنەوە و لێكۆڵینەوە.

چۆن پرۆژەی ڕێكخراوێك بۆ كوردی هەندەرانم لا دروست بوو؟

ساڵی 2000 كاتێك گەیشتمە ئوستڕالیا، سەرنجم دا كورد هەژارترین ڕەوەندە لە نێو ڕەوەندەكانی تر (تەنانەت ڕەوەندی وەكو ئەفریقیی و بەنگلادیشیی و هیندیی و هتد لە ڕەوەندی كورد بە پەلوپۆترن)، ئێستاش هەر بە هەمان شێوەیە. بینیم خەڵكانی تر خاوەن بنكە و ڕێكخراوی خۆیانن. زۆربەی ڕەوەندەكان، خاوەن قوتابخانە و مزگەوت و بنكەی خزمەتگوزاریی و شوێنە پێویستەكانی جڤاتی خۆیانن. لە لایەكی ترەوە سەرنجم دەدا، منداڵانی كورد، زمانی دایكیان لاوازە و تەنها لە قسەكردنێكی سادە خۆی هەڵێناوە و زۆر جاریش لە ژێر پاڵەپەستۆی دایكان و باوكان بە كوردی دەدوێن. واتە ناتوانن نوسین و خوێندنی پێبكەن، چونكە هەر لە بنەڕەتەوە قوتابخانە و بنكەی خزمەتگوزاریمان نیە، ئیتر لە كوێوە فێری زمانی دایك ببن، لە كاتێكدا زمانی ئینگلیزیی هەیمەنەیەكی زۆر بە زەبروزەنگی كردووە.

ساڵی 2003 سەردانی ئەوروپام كرد، لە زۆرینەی وڵاتانی ئەوێ سەرنجی ئەوەم دا، ڕەوشی ڕەوەندی كورد بە هەمان شێوەیە، جەرگبڕ و كارەسات ئامێزە. لە ساڵی 2008 وە، لە گەڵ بەشێك لە ڕەوەندی كورد لە ئوستڕالیا، چەندین باس و خواسم كرد، لە نێو ئەم باسوخواسانەدا، دامەزراندنی شارۆچكەیەك بوو بۆ كورد، بەڵام بێهودە بوو. هەندێك لەوانەی ئەم باس و خواسانەم لە گەڵ كردن، نوێنەری حكومەتی هەرێم و چەند دكتۆرێك و بزنسمانێك بوون. بیرۆكەكە ئەوە بوو كە لە شوێنێكی هەرزانی لاپەڕگەی شار، چەند دۆنم زەوی بكڕین، پرۆژەی سەد تا دوو سەد خانووی لە سەر دروست بكەین، خانووەكانیش بدرێن بە كوردەكانی ئەوێ بە بێ پێشەكیی، بەڵكو تەنها كرێی هەفتانەی خۆیان بدەن. لە تەك ئەم خانووانە، باخچەی ساوایان، قوتابخانە، مزگەوت، هۆڵی ئاهەنگ و كۆبوونەوە، بنكەی وەرزشیی، پارك و باخچەی یاریی، بنكەی خوێندن و لێكۆڵینەوە، بنكە خزمەتگوزارییەكان و 20 دوكانێكیش بۆ دابینكردنی پێداویستییەكانی ڕەوەندەكەمان بكەین. مەلای مزگەوت و چەند مامۆستایەكیش، بۆ زمانی كوردیی و وانەكانی تر، لە كوردستانەوە بێنین. ئەوكات، ئەو زەویەی بۆ ئەم پرۆژەیەمان پێویست بوو، بە كەمتر لە ملیۆنێك دۆلار دابین دەكرا. ئەمڕۆ هەمان ئەم زەویە بە دەیان ملیۆن دۆلار دابین ناكرێت!

ساڵی 2017، لە كاتی گەرمەی 16ی ئۆكتۆبەر لە گەڵ هەندێك لایەن لە كوردستان لە سەر هێڵ بووم، بەشێك لە پێشنیارەكانم جێگای خۆیان گرت، بەڵام ئامانجەكانییان نەپێكا، بە هۆی هەڵەی جێبەجێكردنەوە. یەكێك لەو پێشنیارانە، جوڵاندنی ڕەوەندی كورد بوو لە هەندەران، بەڵام تەنها لە دوو شوێن: لە بەردەم پەرلەمانی ئەوروپا لە بڕوكسێل و لە بەردەم كۆشكی شاهانەی بەریتانیا لە لەندەن. بەڵام دواتر، بە هۆی پەرتەوازەیی كورد و بێسەروبەریی، لێرە و لەوێ هەندێك خۆپیشاندان كران بەڵام بێ ئاكام بوون و زۆرینەی كورد بەشدارییان نەكرد. لایەنە پەیوەندیدارەكانی ناو پارتی و بەڕێوەبەرانی كەناڵی ڕووداو، ئاگاداری ئەم پەیوەندییە و پێشنیارانەم بوون.

ساڵی 2020، لە نامەیەكی دوور و درێژ بۆ جەنابی سەرۆك بارزانی، باسی گرنگیی ڕەوەندی كوردم كرد، كە پێویستە ڕیكخراوێك هەبێت كوردان كۆ بكاتەوە. ساڵی 2022 دیسانەوە لە نامەیەكی تردا، كە بە دەستی بەڕێز سەرۆكی حكومەتیش گەیشت، هەمان ئەو پێشنیارەی ساڵی 2008 م باسكرد، كە كورد پێویستیی بە شوێنی خزمەتگوزاریی و بنكە پێویستەكانی كۆمەڵگایە، بۆ ئەوەی ئەو گەنجینە گەورەیەی لە هەندەران هەیە بخرێتە خزمەتی كوردستان، نەك بە خەسار بڕوا و لە نێو شەپۆڵی توانەوە لە وڵاتانی دونیا ون بێت. واتە بەستنەوەی كوردی هەندەران بە كوردستانەوە. دواتر ئەم پڕۆژە پلانەم گۆڕی بۆ پڕۆژەی دروستكردنی وەزارەتێكی نوێ بۆ ڕەوەندی كورد، چونكە ڕێكخراوێكی لەم جۆرە ناتوانێت بەم كارە هەڵسێت. ساڵی 2022، سەرۆك بارزانی، فەرمانی بە دروستكردنی ئەم ڕێكخراوە دا و كاك شیفا بارزانی بە سەرۆكایەتیكردنی تەكلیف كرا. ئێستا ئەم ڕێكخراوە لە كار دایە، بەڵام پێویستە بكرێت بە وەزارەت، چونكە ڕێكخراو ئاكامەكەی بوونە بە بارەگای حزب، نەك پڕۆژە بۆ نەتەوەی كورد. پێویستە كوردانی دەرەوە و ناوەوە، هەوڵ بدەن هاوكار بن و حزبایەتیی و دەمارگیریی ناوچەگەریی و خێڵەكیی بخەنە لاوە، وەك نەتەوە هەڵسوكەوت بكەن. لە هەمان كاتدا، وەك ئاماژەم دا، پێویستە ئەم پرۆژەیە بۆ ڕەوەندی كورد بكرێتە دروستكردنی وەزارەتێك، چونكە ڕێكخراو و دامەزراوەی هاوشێوە ناتوانن بەم ئەركە هەڵسن. تەواوی بەرنامەی وەزارەتەكەم خستووەتە بەردەم سەرۆك بارزانی و هەردوو سەرۆكی هەرێم و سەرۆك وەزیران. ئاگاداریش كرامەوە كە بە دەستییان گەیشتووە.

پڕۆژە و پێشنیارەكان لە ساڵی 2006 وە:

ساڵی 2006 بە سەردان هاتمەوە كوردستان. پێش ئەوكاتە، ساڵی 1993، بۆ خوێندن چوومە سوریا. دوای دوو ساڵ لە بەر هەندێك هۆكار، لە گەڵ چەند قوتابییەك خوێندنەكەمان واز لێهێنا و چووین بۆ لوبنان. ساڵی 2006، دوو پڕۆژەم دایە وەزارەتی ڕۆشنبیریی و لاوان كە ئەوكات فەلەكەدین كاكەیی وەزیر بوو. لە ئۆفیسەكەی خۆی لە هەولێر كاك فەلەكەدینم بینی و پڕۆژەكانی بە دڵ بوون. پڕۆژەیەك تایبەت بوو بە كەسایەتیی ناسراوی كورد دكتۆر فازڵ ڕەسول (لە ساڵی 1989 لە گەڵ دكتۆر قاسملوو لە ڤیەننا تیرۆر كرا). پرۆژەیەكیش دەربارەی دامەزراندنی بنكەیەكی ئەكادیمیی بوو بۆ سینەما و فیلم لە كوردستان. سەبارەت بە پرۆژەی فازڵ ڕەسول، بە نوسین پێشنیارم كرد، بنكەیك بە ناوی فازڵ خۆی دابمەزرێنین، سەر لەنوێ گۆڤاری (منبر الحوار: ساڵی 1986 فازڵ دایمەزراند) بخەینەوە گەڕ. هەروەها ڤیستڤاڵێكی یادكردنەوە بكەین كە كەسایەتیە ناودارەكان بانگهێشت بكەین كە دۆستی فازڵ ڕەسول بوون وەكو: سەرۆكی پێشووتری جەزائیری كۆچكردوو ئەحمەد بن بیللا، ڕاوێژكار تارق بوشری، وەزیری گەنجانی میسر لە هەشتاكان عەلیەدین هیلال، محەمەد عمارە، سەلیم ئەلعەوا، فەهمی هوەیدی، نادیە مستەفا، وەجیهـ كەوسەرانی، ڕزوان ئەلسەیید، سعود ئەلمەولا ...هتد. ئەمانە نوخبەی بەرزی فیكر و ئەكایدیمیای جیهانی عەرەبن، دۆستی فازڵیش بوون. پێشنیارم كرد باس و خواس لە گەڵ ئەم كەسایەتییانە بكرێت، بۆ ئەوەی گرێبەستییان لە گەڵ بكرێت، تا لە زانكۆكانی كوردستان دەرس بڵێنەوە. فەلەكەدین، پێشنیارەكەی قەبول كرد و داوای لێكردم پەیوەندییان پێوە بكەم، ئەگەر ڕازی بن بێنە كوردستان تا فیستیڤاڵەكە بكەین. منیش پەیوەندیم بە هەندێكیانەوە كرد و ئەوانیش ئامادەییان دەربڕی بێنە كوردستان. دواتر فەلەكەدین پەشیمان بوویەوە، پڕۆژەكەی ڕادەستی دوو بەڕێوەبەر كرد، كە دەستی دەستییان پێدەكرد! لە میانی گفتوگۆماندا، قسەیەكی سەیرم لە دەمی فەلەكەدین بیست. دەربارەی پێشنیارەكانم، گوتی "ئێمە دەتوانین لە ڕێگای گۆرانیی خزمەت بە دۆزی كورد بكەین و كورد بە دونیا بناسێنین". كاك فەلەك پڕۆژەكانمی پشتگوێ خستن، بەڵام بۆ سەری ساڵی 2007 كچە گۆرانی بێژێكی كوردی لە ئەوروپا بانگهێشتی كوردستان كرد، پێنج دەفتەر دۆلاریشی بۆ سەرف كرد. دواتر، لە چەند دام و دەزگایەكی كوردستان پارە بۆ ئەم گۆرانی بێژە سەرف كرا و دیداریشی بۆ ڕێكخرا لە گەڵ سەرۆك وەزیرانی ئەوكات و یەكتریان بینی.

لە وان ڕۆژاندا، چەند جارێك چاوم كەوت بە سەرۆكی یەكێك لە لایەنە ئیسلامییەكان. چەند پێشنیارێكم ئاڕاستە كرد، لە نێویاندا، هەمان پڕۆژە دەربارەی فازڵ ڕەسول و هەروەها ناردنی 100 قوتابی بۆ وڵاتانی ڕۆژئاوا، بۆ خوێندن لە بەشەكانی فەلسەفە، سیاسەت، مێژوو، ئابوریی، تەكنەلۆژیا، زانست و بوارەكانی تر. لە جیاتی سوپاسم بكات بۆ ئەم پێشنیارانە، بە تەنزەوە گوتی "تۆ كەسێكی خەیاڵ پڵاویت، منیش دەتوانم لێرەوە دانیشتووم بە خەیاڵ 100 دەوڵەتت بۆ دروست بكەم، وەزیران لەوێ دادەنێم، حكومەت و سەرۆك حكومەت دیاری دەكەم ...هتد". وەڵامم دایەوە "مادام ناردنی 100 قوتابیت بۆ ڕۆژئاوا پێ خەیاڵ بێت، ئەی بۆچی حزبت دامەزراندووە و ململانێی سیاسەت دەكەیت و دەتەوێ ببیتە بەدیلی پارتی و یەكێتی؟" گوتی "بۆ پارتی و یەكێتی كە حكومەتییان بە دەستەوە گرتووە كادیر و پسپۆرییان هەبوو یان لەم شاخانەوە دابەزین هیچیان نەدەزانی؟" وەڵامم دایەوە "ئەی مادام جیاوازی تۆ لە گەڵ ئەوان چیە بێیتە سەر حوكم، ئەم ماندووبوونەی بۆ چیە؟ ئنجا خۆ شوێن پێ هەڵگری ئەوان نیت؟" زۆر بە ڕەقی وەڵامی دامەوە گوتی "تۆ بۆ خوێندن چوویتە دەرەوە، زۆر جوان تەواوت كرد تا خەڵكی تر بنێرین؟". وەڵامم دایەوە "ئەگەر من پێم نەكرا خوێندن تەواو بكەم، مانای ئەوە نیە پرۆژەكە سەركەوتوو نیە. ئەی ئەوە باشە ئێوە پارتێكی سیاسیین و ناوێكی زل و تەنها كەچە ڕادیۆیێكتان هەیە و هیچی تر. ئا بەم شێوە دەتانەوێ حوكمڕانی بكەن؟" بەم قسانەی من پەست بوو، ئیتر پێشنیارەكانی بە دڵ نەبوون و كۆتایی بە قسەكانمان هات. سەبارەت بە فازڵ ڕەسولیش، دواتر ئەندامێكی سەركردایەتیی هەمان حزب پێی ڕاگەیاندم، كە لە بەر ئێران ناتوانن یادی بكەنەوە. لایەنێكی تری ئیسلامیش، بۆ پێشنیاری یادكردنەوەی فازڵ، هەر بە هیچ شێوە وەڵامییان نەبوو و نقەیان لێوە نەهات.

لە ساڵی 2000 تا ساڵی 2005 خوێندنە سەرەتاییەكانی زمانی ئینگلیزیی و چەند كۆرسێكی ئامادەكارییم خوێند و ئامادە بووم بۆ زانكۆ. دواتر لە ساڵی 2009 وە تا ئەمڕۆ بەردەوام خەریكی خوێندنم لە قۆناغەكانی دواناوەندیی و بەكەلۆریۆس و ماستەر و دكتۆرا. لە هەمان كاتدا، بەردەوام پێشنیارم ناردوون بۆ حكومەتی هەرێم. یەكێكیان دەربارەی ڕێنیسانس بۆ كوردستان، كە لە ساڵی 2014 بە فەرمی لە ڕێگای نوێنەرایەتیی حكومەتی هەرێم گەیشتە دەستی سەرۆكی حكومەتی ئەوكات نێچیرڤان بارزانی. دواتر لە ساڵی 2014 لە هەفتەنامەی ڕووداویش بڵاو بوویەوە. پڕۆژەی ڕێنیسانس سێ بەشە بە تێروتەسەلیی لە نامەكان ڕوونم  كردووەتەوە و پلان و نەخشەكەییم كێشاوە. چەند پڕۆژەیەكی تریشم پێشكەش بە هەرێمی كوردستان كردووە. لێرەدا باسی هەندێكیان دەكەم و هەندێكیشیان لە بەر هەستیاریی و ئاساییش ناشێن بۆ بڵاوكردنەوە.

پڕۆژەكان جگە لەوانەی لە سەرەوە باسمكردن:

یەكەم: پێگەیاندنی كەسانی ئەكادیمیی و پسپۆر لە ژێر چاودێری چڕدا (بە دەستەڵاتدارانی هەرێمم ڕاگەیاندووە كە نەخشە و پلانەكەم لایە ئەگەر بیانەوێ خۆم دەتوانم سەرپەرشتیی جێبەجێكردنی بكەم). ئەم پڕۆژەیە گەورەیە و گرنگترین پڕۆژەیە بۆ ئایندەی كوردستان. لە بەر ئەوەی كاتی دەوێت، لێرە ناتوانم تیشك بخەمە سەر وردەكارییەكانی ئەم پڕۆژەیە كە نەخشەی تەواوم لایە.

دووەم: دامەزراندنی چەندین سەنتەری لێكۆڵینەوە لە سەر كورد و كوردستان (هەموو پارچەكانی كوردستان)، لە هەموو بوارەكانەوە: سیاسیی، سەربازیی، جوگرافیی، جوگرافیای مرۆیی، سایكۆڵۆژیی، كۆمەڵناسیی، ئابوریی، دارایی، تەكنەڵۆژیی، ئاسییش، ژینگەیی، زانستیی، كشتوكاڵیی ...هتد. پێویستە خاڵی یەكەم بەدیهاتبێت، بۆ ئەوەی خاڵی دووەم جێبەجێ بكرێت.

سێیەم: دامەزراندنی چەند بنكەیەكی لێكۆڵینەوە لە سەر ئێران و توركیا و عێراق و وڵاتانی عەرەبیی، لە هەموو بوارەكانەوە لەو بوارانەی لە خاڵی دووەم باسمكردوون. تا ئێستا دەوروبەری كورد، كورد دەخوێنێتەوە و پلان دژی دادەنێت، كوردیش ئەوانی تر ناخوێنێتەوە و وەك میللەتێكی سەرەتایی مامەڵە لە گەڵ دەوروبەر و جیهاندا دەكات، پلانی بۆ خۆی نیە چ جای بۆ دەوروبەر. ئەم خاڵەش پەیوەستە بە خاڵی یەكەمەوە. واتە ئەگەر پسپۆری ئەكادیمیی ئامادەكراوت نەبێ، كە لە ژێر چاودێری ورد و چڕ پێگەیشتبووبن، ناتوانیت خاڵی دووەم و سێیەم بهێنیتە دی.

چوارەم: دامەزراندنی بنكەی لێكۆڵینەوە و خوێندنی تایبەت بە مێژووی كۆن و نوێی كورد، كە پسپۆری تایبەتی ئەم بوارە كاری تیا بكات. پێویستە ئەم بنكە و بنكەكانی تریش كە لە خاڵی دووەم و سێیەم باسم كردوون، ، بۆ بەرژەوەندی باڵای كورد پەیوەندییان لە گەڵ یەكتر هەبێت، هاوكار و هەماهەنگ بن لە گەڵ یەكتریی.

پێنجەم: دامەزراندنی بنكەیەكی تایبەت بە نوسینەوەی زانیاریی لە سەر كورد و كوردستان لە ئینترنێت. بۆ ئەم كارە پێویستیمان بە چەند سەد خوێندكاری لێهاتوو هەیە، كە دەكرێ كۆرسی تایبەتییان بۆ بكرێتەوە بۆ ئامادەكردنییان بۆ ئەم كارە. ئەم چەند سەد خوێندكارە كە پێویستە زمانی كوردیی (سۆرانیی و بادینیی)، لە تەك ئەم زمانانە بە باشیی بزانن: عەرەبیی، فارسیی، توركیی، ئینگلیزیی، فەڕەنسیی و ئەڵمانیی. ئەم چەند سەد خوێندكارە لە ژێر ڕێنمونیی شارەزایان و پسپۆڕانی تایبەت هەڵدەستن، لە پێگە بەناوبانگەكانی وەكو ویكیپیدیا، بەو زمانانەی سەرەوە ئاماژەم پێیدا، بە نوسینەوەی هەموو لایەنەكانی كورد و كورستان. واتە، لە چاویلكەی كوردەوە خۆی، مێژوو و زانیاریی و لایەنەكانی تری پەیوەست بە كوردەوە دەنوسنەوە. ئەوەی لە ئینترنێت بەردەستە بە تەواویی ئەو نوسین و زانیاریانەن كە خەڵكی جگە لە كورد نوسیوویەتیی.

شەشەم: دامەزراندنی بنكەیەكی ئەكادیمیی تایبەت بە سینەما و فیلم لە كوردستان و بۆ جاری یەكەم ناردنی بە لایەنی كەمەوە 100 قوتابیی بۆ ئەمریكا و ئەوروپا بۆ خوێندنی دیپڵۆما، لیسانس، ماستەر و دكتۆرا لە بوارە جیاكانی سینەما و فیلم (دەرهێنان، كامێرا، مۆنتاژ، نواندن، سیناریۆ... هتد). پلان و نەخشەی پڕۆژەكەم داوە بە دەستەڵاتی هەرێمی كوردستان. وەڵامی سەرۆكی هەرێم كاك نێچیرڤان، بۆ ئەم پڕۆژە ئەوە بوو، كە ئەو خەڵكانەی لەم بوارە كار دەكەن پێویستە دەرماڵە و مەسروف پەیدا بكەن. پڕۆژەكە قەبول نەكرا.

هەفتەم: دامەزراندنی كۆڕێك لە زانایانی ئیسلام و فەیلەسوف و پسپۆڕ و ئەكادیمیی و سیاسەتمەداری بە تەمەن و كەسانی خاوەن حیكمەت و عەقڵ، بۆ گەڵاڵەكردنی زەمینەیەكی ئایدیۆڵۆژیی نەتەوەیی كورد كە هەموو بوارەكانی نەتەوەی كورد (ئایین، شوناس، زمان، كەلتور، مێژوو، بەرژەوەندی باڵا ... هتد) ڕەچاو بكات.

هەشتەم: دانانی ڕاوێژكار بۆ هەر سێ سەرۆكایەتییەكەی هەرێم، لە هەموو ئەو بوارانەی لە سەروە ئاماژەم پێیداوە. ڕاوێژكارەكان كورد بن و خاوەن پسپۆریی بن لە بوارەكانی خۆیانەوە. نابێت ڕاوێژكار غەیرە كورد بێت. دەكرێت حكومەت وتوێژ لە گەڵ خەڵكی پسپۆری بیانی بكات، بەڵام هەڵەیە ڕاوێژكاران جگە لە كورد بن.

نۆیەم: خه‌ڵكی پسپۆر و كارامه‌ و خاوه‌ن ئه‌زموون كۆ بكرێنه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی كوردستان بكه‌نه‌ شوێنێكی وه‌به‌رهێنان له‌ سه‌ر ئاستی پیشه‌سازیی، كشتوكاڵ... هتد. كارگه‌ی زۆر بكرێنه‌وه‌ و خه‌ڵك فێری ئیش بكرێت. پڕۆژه‌ی بچوكی بزنس و وه‌به‌رهێنانی ڕاسته‌قینه‌ پشتگیریی بكرێت. ئیعتیماد نه‌كرێته‌ سه‌ر موچه‌. كه‌ خه‌ڵك فێری ئیش و پاره‌ په‌یداكردن بوو، خۆیان له‌ موچه‌ دوور ده‌كه‌ونه‌وه‌. پێویستە حكومەت خاوەنی ئەم بوارانە بێت نەك كەرتی تایبەت. ئنجا لە تەك دروستكردنی هەر كارگەیەك، حكومەت دەتوانێت یەكەی نیشتەجێبوون و خزمەتگوزارییە پێویستەكان دروست بكات و بە سەر كرێكار و فەرمانبەرانی ئەم پڕۆژە و كارخانانە دابەش بكات و تەنها كرێ وەربگرێت. مەرج دابنێت ئەگەر فەرمانبەرەكان و كرێكارەكان لە شوێنی كاریان مانەوە دوای 20 یان 30 ساڵ خانووبەرەكانیان دەبێت بە موڵك.

دەیەم: دامەزراندنی چەند بنكەیەكی تایبەت بە تەكنەڵۆژیا و ئاڕتیفیشەڵ ئینتلجنس و تەكنەڵۆژیای بوارەكانی تر. پێویستە بودجەی تایبەت بەم بوارانە تەرخان بكرێت. لە چەندین شوێن باسی گرنگیی و مەترسی پڕۆژەی داڕپای ئەمریكیم كردووە كە لە پەنجاكانی سەدەی بیست بە بودجەی نیو ملیار دۆلار دامەزرا و ئێستاش زەبەلاحێكی نیمچە شاراوەی تەكنەلۆژیا و ئاڕتیفیشەڵ ئینتیلیجنسی ئەم ئەستێرەیەی ئێمەیە كە لە سەری دەژین.

یازدەم: دامەزراندنی تۆڕی پەیوەندیی و لكاندنەوەی هەموو شار و شارۆچكەكان و گوندەكانی كوردستان بە یەكەوە. ئەم تۆڕە هەمە لایەنە لە ئامێری گواستنەوەی زەمینیی و ئاسمانییەوە بگرە تا تۆڕی خوێندن و زانیاریی و پەروەردەیی و پزیشكیی و ئاساییش و پەیوەندییەكانی تر.

دوازدەم: پڕۆژەی دامەزراندنی وەزارەتێك كە دەكرێت بە عەقڵی حكومەت و دەستەڵات حسێب بكرێت، بەڵام پلان و نەخشەی ئەم وەزارەتم تەنها لە گەڵ دوو سێ برادەر باس كردووە كە یەكێكیان كادیرێكی باڵای نزیكە لە سەركردایەتیی هەرێم. چاوەڕێ بووم ڕەزامەندیی لە سەر پڕۆژەی دامەزراندنی وەزارەتێك بۆ ڕەوەندی كورد بفەرمێت، بۆ ئەوەی ئەم پڕۆژەش پێشكەش بكەم. لەم میانەشدا پڕۆژەی دروستكردنی پسپۆرم تاوتو كردووە، كە گەنج و خوێندكاری كورد دیاری بكرێن بۆ قووڵبوونەوە لە هەر وڵاتێك و میللەتێكی ئەم جیهانە، بۆ هەر وڵاتێك و میللەتێك، دەكرێت چەند خوێدكارێك بنێردرێنە ئەو وڵاتە بۆ خوێنندن لە هەموو بوارەكانی ئەو وڵاتە و میللەتەكەی. ئەمە بۆ كەڵەكەكردنی مەعریفەت لای حكومەتی هەرێمی كوردستان.

جگە لەم پڕۆژە و پلان و پێشنیارانە، نزیكەی دە پڕۆژە و پلان و پێشنیاری تریشم خستووەتە بەردەم سەرۆك بارزانی و سەرۆكی هەرێم و سەرۆك وەزیران. بەڵام ناوەڕۆكی ئەم پڕۆژە و پلان و پێشنیارانە بۆ بڵاوكردنەوە ناشێت، ناكرێت لە فەزای گشتیی باسی لێوە بكرێت.

سەبارەت بە خۆمەوە، ئامادەییم دەربڕیووە، كە خۆبەخشانە و بێ بەرامبەر، سەرپەرشتیی جێبەجێكردنی هەندێك لەو پڕۆژانە بكەم. هەروەها ئاماژەشم داوە كە كەسی شیاو دەناسم بۆ بەڕێوەبردنی هەندێك لەو پڕۆژانەی باسمكردن، وەكو دامەزراندنی وەزارەتێك بۆ ڕەوەندی كورد لە جیهاندا.

دووبارەی دەكەمەوە، ئەگەر لە ساڵی 2006 وە، ئەم پڕۆژانەمان دەستپێكردبووا، ئێستا هەرێمی كوردستان هێزێكی زلی ئەم ناوچەیەی ئێمە بوو و ژمارەیەكی بەهێز و سەختی گۆڕەپانی نێودەوڵەتیی بوو.