ئا: ئاوێنە

ئەبو مەهدی موهەندیس عێراقییەکی ئێرانی بو، ئەو نەک هەر جێگری سەرۆكی دەستەی حەشدی شەعبی بو، بەڵکو جێگری "قاسمی سلێمانی"ش بو لەعێراق‌و بەشانازییەوە دەیوت "من سەربازی حاجی قاسمم".

ئەبومەهدی موهەندیس، کە ساڵێک لەمەوبەر لەبەغدا لەهێرشێكی ئەمریكادا لەگەڵ قاسم سولەیمانی، فەرماندەی فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێران كوژرا، لەدیدی بەرپرسە عێراقییەكانەوە لەدوای روخانی رژێمی سەدام حسێنەوە لە2003دا بەیەكێك لەدەستڕۆشتوترین پیاوەكان دادەنرا، كە زۆرجار لەتاریكیدا كاری دەكردو پەیوەندییەكی تۆكمەو توندوتۆڵی لەگەڵ ئێرانییەكان هەبو، خۆی بەسەربازی قاسمی سلیمانی دەزانی‌و پێکەوەش کوژران.

ئەبو مەهدی موهەندیس، كە ناوی راستەقینەی جەمال جەعفەر مەحمود ئیبراهیم بو، کە باوکی عێراقی‌و دایکی ئێرانی بوە، ساڵی ١٩٥٤ لەشارۆچكەی قورنەی بەسرە لەدایکبوە، ساڵی 1977 به‌شی ئه‌ندازیاریی مه‌ده‌نی لەزانكۆی تەكنەلۆجی بەغدا تەواو كردوه‌و هاوكات په‌یوه‌ندی‌ كردوه بەحزبی دەعوەشەوە‌.

لەساڵی ١٩٨٠دا كە رژێمی سەدام حسێن هەڵمەتی كوشتن‌و رەشبگیری سەركردەو چالاكوانانی شیعە دەستپێدەكات، ئەبو مەهدی رودەکاتە وڵاتی کوەیت‌و بەشوناسنامەیەكی ساختە وەک ئەندازیار کار دەکات.

لەو سالانەدا كە كوەیت ببوە گۆڕەپانی چالاكی حزبوڵای لوبنان‌و شیعەكان، ئەبو مەهدی موهەندیس تۆمەتبار دەكرێت بەوەی دەستی هەبوە لەپلاندانان بۆ رفاندنی فڕۆكەی هێڵی ئاسمانی كوەیتی‌و تیرۆر كردنی میری ئەوكاتی كوەیت‌و تەقاندنەوەی باڵوێزخانەکانی ئەمەریکاو فەرەنسا لەو وڵاتەدا، بۆیە بەر لەدەستگیر كردنی لەساڵی ١٩٨٣دا بەرەو ئێران هەڵدێت. له‌ساڵی 1984دا له‌لایه‌ن دادگای كوه‌یته‌وه‌ سزای له‌سێداره‌دانی بۆ ده‌ردەكرێت‌.

ساڵی ١٩٨٥ بەئەندامی سەرکردایەتی ئەنجومەنی باڵای شۆڕشی ئیسلامی عێراق هەڵبژێردراوەو پاشان بوە بەفەرماندەی سوپای بەدر كە باڵی سەربازی ئەنجومەنەكە بوە، بەڵام لەساڵی 1990 لەحزبی دەعوەو ئەنجومەنی ئیسلامی‌و بەدر دور دەكەوێتەوە‌و جوڵانەوەی موجاهیدینی عێراقی دادەمەزرینن لەگەڵ حاجی ئەبو زەینەب خالسی.

ئەبو مەهدی لەچاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ رۆژنامەی ئەخبار-ی لوبنانی دەڵێت "لەکاتی کیمیابارانی هەڵەبجەدا لەو شارە بوم‌و بەچاوی خۆم کارەساتی مەرگی هەزاران منداڵ‌و ژن‌و پیرەمێردم بینیوەو کامێراشم پێبوەەو وێنەشم گرتوە".

دەشڵێت "لەنەوەدەكانی سەدەی رابردودا، لەدوای راپەڕین وەك موجاهیدنە عێراقییەكان بنکەمان لەکوردستان كردەوەو لەشاری سلێمانی تیپێکمان جێگیر كرد بەناوی تیپی مستەفا کە لە ١٥٠٠ چەکدار پێکدەهات‌و پەیوەندییەكی توندوتۆڵمان هەبو لەگەڵ تاڵەبانی‌و یەکێتی نیشتمانی كوردستان‌و گۆڕی چەندین موجاهیدیشمان لەگۆڕستانێكی ناوچەی قەرەداغە".

دوای‌ روخانی‌ رژێم له‌2003دا، ئەبو مەهدی گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ عێراق‌و بوه‌ته‌ په‌رله‌مانتار، سامی‌ عه‌سكه‌ری‌ راوێژكاری‌ نوری‌ مالیكی‌ رایگەیاندبو كە "له‌كاتی‌ سه‌ردانماندا بۆ ئێران له‌2006دا، موهه‌ندیس له‌گه‌ڵ‌ لایه‌نی‌ ئێرانی دادەنیشت، به‌مه‌رجێك به‌پێی‌ پرۆتۆكۆل ده‌بو ئێرانی‌‌و عێراقیه‌كان هه‌ریه‌ك به‌جیاو له‌به‌رامبه‌ر یه‌كتر دابنیشن".

ئەبو مەهدی كە هاوسەرەكەشی ئێرانییە، زۆرجار بەوە تاوانبار دەكرا كار بۆ دەزگای ئیتلاعات‌و سوپای پاسدارانی ئێران دەكات لەعێراق، ئەو خۆیشی ئەوەی نەدەشاردەوە كە ماوەی 20 ساڵی ژیانی لەئێران بەسەر بردوە، وەك سەركردەیەكی ناڕازی لەرژێمی سەدام‌و پەیوەندییەكی توندوتۆڵی هەبوە لەگەڵ ئێرانییەكان‌و دامودەزگاكانیان لەدژی سوپای بەعس‌و هێزەکانی موجاهیدینی خەلقیش شان بەشانی ئێرانیەکان شەڕی کردوە.

موهەندیس کە زانینی زمانی فارسییەکی هێندەی زانینی زمانی عەرەبییەکەی پاراو بو، زۆرجار دەیوت "عەرەبی زمانی قورئانەو فارسیش زمانی شۆڕش‌و خەبات". 

ئەو كە پەیوەندییەكی تۆكمەی لەگەڵ حزبوڵای لوبنان‌و حەسەن نەسروڵاشدا هەبوە، لەدوای ساڵی 2003ەوە رۆڵی سه‌ره‌كی هه‌بو له‌یەكخستنی ماڵی شیعەو دروستكردنی هاوپه‌یمانییه‌كانی شیعه‌دا. رۆڵی سەرەكیشی هەبوە لەدامه‌زراندنی کەتائیبی حزبوڵاو دواتریش لەدامەزراندنی هێزەكانی حه‌شدی شه‌عبی‌و یه‌كێك بوە له‌فه‌رمانده‌كانی‌و ئامادەكردنی بۆ بەرەنگاربونەوەی چەكدارانی داعش‌و پاشان بۆ گرتنەوەی ناوچە جێناكۆكەكان بەتایبەتی شاری كەركوك.

ئەبو مەهدی موهەندیس لەم ساڵانەی دوایدا کە لەشەڕی دژ بەداعشدا زۆرجار لەگەڵ قاسمی سلێمانی لەبەرەکانی جەنگدا دەردەکەوت، له‌ساڵی 2009 خرابوە‌ ناو لیستی تیرۆری ئه‌مریكاوه‌، ئەو چەند رۆژێك بەر لەکوشتنی یەكێك بو لەو ناڕازیانەی لەدژی هێرشی ئەمەریكا بۆ سەر هێزەكانی حزبوڵای عێراق چونە بەردەم باڵوێزخانەی ئەمەریكا لەناوچەی سەوزی بەغدا، بەڵام زۆری نەبرد لەگەڵ قاسمی سلێمانی لەلایەن فڕۆكەكانی ئەمەریكاوە كرانە ئامانج‌و كوژران.