(سەبارەت بە سەردانی سەرەک وەزیرانی هەرێم بۆ واشنتن)
سەرەک وەزیرانی هەرێمی کوردستانی عێڕاق (مەسرور بارزانی) لەسەر بانگهێشتی حکومەتی ئەمریکا، هاوڕای شاندیێک پێکهاتوو لە وەزیری پێشمەرگە، وەزیری كارەبا و سامانە سروشتییەکان، لە (١٧-٥-٢٠٢٥)، سەردانی وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکای کرد. بەر لە گەشتەکەی بۆ ئەمریکا سەرەک وەزیران هەم سەردانی (کونسوڵخانەی ئەمریکا)ی کرد لە هەولێر و هەم (مارکۆ ڕۆبیۆ)ش وەزیری دەرەوەی ئەمریکا پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ ئەنجام دابوو.
وێڕای کۆبوونەوە و دیدار لەگەڵ بەرپرسانی حکومی ئەمریکی، لەوانە وەزیری دەرەوە و بریکاری وەزیری گەنجینە (مالیە)، هاوکات لەگەڵ بزنێسمانەکان؛ وەبەرهێنەران و خاوەنکار و کۆمپیانیاکانی ئەمەریکیش دیدار و گفتوگۆی ئەنجامدا لەبارەی پەیوەندیی ئابووری و بازرگانی و پەرەپێدانی کەرتی گاز و نەوت و وزە. هەر لەو پەیوەندەشدا بەشداری لە کۆڕبەندێکدا کرد بەناونیشانی "داهاتووی وزە لە هەرێمی کوردستان" لە (١٨-٥-٢٠٢٥) لە واشنتن، بۆ گتووگۆکردن لەبارەی برەوپێدانی کەرتی وزە لە هەرێمی کوردستان. دواجار دوو گرێبەستی سەبارەت بە وەبەرهێنان لە کەرتی وزە بە بەهای زیاتر لەسەد ملیار واژۆکرد.
سەردانەکەی سەرەک وەزیران لە کاتێکدا بوو کە هەر هەمان ڕۆژی (١٧)ی ئایاری (٢٠٢٥) سەرۆکی هەرێمیش (نێچیرڤان بارزانی)، بە بانگهێشتی فەڕمی، سەردانی ئێرانی کرد بۆ بەشداریکردن لە (کۆربەندی گفتوگۆی تاران) و لەگەڵ گەورە بەرپرسانی ئەو وڵاتەش چەندین دیداری ئەنجامداوە.
هەرێم وەک بەشێک لە کێشمەکێشی جیۆپۆلۆتیک و جیۆئابووری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست
ئەم سەردانە فەڕمیـیانە، ئاماژەن بۆ جێگەوڕێگەیەکی گرینگ و بایەخداری هەرێمی کوردستان و بورژوا ناسیونال دەسەڵاتدارەکەی کە هەیەتی لە هاوکێشە هەرێمییەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە کێشمەکێشە جیۆپۆلیتیک و جیۆئابوورییەکاندا، لەنێوان زلهێزە ئیمپریالستەکان و هێزە ناوچەییەکاندا.
ئەوەتا وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا لە دیدارەکەیدا لەگەڵ (مەسرور) وێڕای تاوتوێکردنی دوایین گۆڕانکاری و پێشهاتەکانی دۆخی گشتیی عێراق و ناوچەکە، ڕایگەیاند: ئەمەریکا پابەندە بە پاڵپشتیکردنی هەرێمی کوردستانێکی بەهێز و سەقامگیر لە چوارچێوەی عێراقی فیدراڵدا و ئەمە بەشێکی بنەڕەتی و ستراتیژی ئەمریکایە لە ناوچەکەدا بە ڕێبەرایەتی سەرۆک دۆناڵد ترەمپ. هەروەها ڕاشیگەیاند ئەمریکا ئامادەیە بۆ پشتگیریکردنی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بوارە جیاجیاکاندا.
نەک هەر ئەوە، بەڵکو بانگهێشتنی فەڕمی سەرەک وەزیرانی هەرێم لە لایەن ئیدارەی سیاسی ئەمریکا و ئەنجامدانی گرێبەستی زیاتر لە سەد ملیار دۆلاری لە کەرتی وزە لە کوردستاندا، لە پشت سەری حکومەتی ناوەندی و دەوڵەتی عێڕاقەوە، ئاماژەیەکی ڕوونە بۆ جێگەوڕێگەی هەرێمەکە لە هاوکێشە و کێشمەکێشەکانی ناوچەکەدا.
بە ڕاستەوخۆیی دەوڵەتی ئیمپریالیستی ئەمریکا و هەردوو هێزی ناوچەیی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست؛ تورکیا و ئێران، چوارچێوەی گشتی ئەو کێشمەکێش و هاوکێشانە دیاری دەکەن، کە هەر یەکەیان لەپێناو گرتنەبەری ڕێڕەوە ئابووری و ستڕاتیژە سیاسی و ئەمنی و سەربازییەکانی خۆیاندا لە هەوڵدان بۆ کۆنتڕۆڵکردنی هەرێمەکە، بۆ دەستەمۆکردنی حکومەتی هەرێم و بۆ هاوخەتکردنی حزب و هێزە بورژوا ناسیونالیستە دەسەڵاتدارەکانی هەرێمەکە بەپێی ئەو ستڕاتیژ و ڕێڕەوانە.
بەدرێژایی تەمەنی بورژوا ناسیونالیستی کورد لە هەرێمی کوردستانی عێڕاقدا، بەتایبەت دوو حزبی دەسەڵاتدار (پارتی) و (یەکێتی) نەک هەر خۆیان لەناو ئەو هاوکێشە و کێشمەکێشانەدا بینیوەتەوە وەک شتێکی ناچاری مێژوویی، بەڵکو بە پێی بەرژەوەندییە چینایەتییەکانیشیان هەمیشە بەشێکی چالاک بوون تیا و ئەو کەناڵ و ئامڕازەش بوون کە لە ڕێگەیانەوە ستڕاتیژە سیاسی و ئابووری و سەربازی و ئەمنیەکانی هێزە ناوچەییەکان و زلهێزە ئیمپریالیستەکانی جیهان، پیادەکراوە لەم هەرێمەدا.
ئەوەی لە ئێستادا تایبەتمەندی بەو ڕۆڵەی ئەوان دەبەخشێت ئەو بارودۆخە تازەیە لە تەرازووی هێزی ناوچەکەدا هاتۆتەئاراوە لە نێوان زلهێزە ئیمپریالیستەکانی ڕووسیا و چین لە لایەک، و ئەمریکا و ڕۆژئاوا لە لایەکی ترەوە، لەگەڵ تەرازووی هێز لە نێوان هەردوو هێزی ناوچەیی تورکیا و ئێران، ئەویش بەداوی هێرشی تیرۆریستانەی (حەماس) لە (٧ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٣) و جەنگی جینۆسایدکردنی فەلەستینیـیەکان لەلایەن ئیسڕائیل و شکستپێهانانی (حزبوڵڵای لوبنان) و ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لە سوریا.
هاوڕایی دوو وەزیری پێشمەرگە و سامانە سروشتییەکان لەگەڵ سەرەک وەزیران لەم سەردانەدا هێمایەکی سمبولیکی هەیە بۆ ئەوەی کە لە هەردوو ڕووی؛ سیاسی-سەربازی و ئابوورییەوە حکومەتی هەرێم و ناسیونالیزمی دەسەڵاتداری هەرێمەکە مانەوەی دەسەڵات خۆیان لە هاوخەتی و بوون بە ئامڕازی چالاکی جێبەجێکاری ستڕاتیژە ئابووری و سیاسییە ئیمپریالیستییەکانی ئەمریکادا دەبیننەوە. ئەم ڕاستییە لە زمان وتەبێژی حکوومەتی هەرێمی کوردستانەوە، (پێشەوا هەورامانی) بەم شێوەیە لە (٢٣-٥-٢٠٢٥) گوزارشی لێکراوە: "لەم قۆناغە تازەیەدا؛ وەبەرهێنان و ئابوری و وزە لەسەر مێزی گفتوگۆی جەنابی سەرۆک وەزیرانن لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئەمریکا، ... ئێستاش بابەتی وزەو وەبەرهێنان لە وزە، مەنەفێستی هەموو پەیوەندییەکان دەکاتەوە لەگەڵ وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا".
گرێبەستی سەد ملیاری، تەواوکەری گرێبەستەکانی تڕامپی وڵاتانی کەنداو
(مەسرور بارزانی) لەمیانەی سەردانەکەیدا، سەرپەرشتیی واژۆکردنی دوو ڕێککەوتننامەی گرنگیشی کردووە بە بەهای (١١٠) ملیار دۆلار بۆ پەرەپێدانی کەرتی وزە لە هەرێمی کوردستان بە هاوبەشی لەگەڵ کۆمپانیا ئەمریکییەکان، دیارە دیدارەکەشی لەگەڵ جێگری وەزیری مالییەی ئەمریکی لە پەیوەند بە قەرز و دابینکردنی پوڵ و سەرمایە (تەمویل-financing) بووە بۆ ئەو پڕۆژەیە.
لێرەدا ناچینە ناو باسی کێشەکانی هەردوو حکومەتی هەرێم و ناوەند لە پەیوەند بە یاسایی و ناسایی گرێبەستەکانەوە، هەروەک وەزیری نەوتی عێڕاق (حيان عبد الغني) ڕایگەیاند کە حکومەتی عێڕاق لەگەڵ ئەم گرێبەستانەی وزەدا نییە و "گرێبەستی لەو چەشنە و لەو ڕێکەوتنانە تەنها دەبێ لە لایەن حکومەتی فیدڕاڵەوە بێت، چونکە دۆسیەی بەڕێوەبردنی سەروەت و سامانی نەوت لەدەستی ئەودایە".
بەڵام بەدڵنییاییەوە ئەم گرێبەستانە دەبنە خاڵێکی بەهێزی حکومەتی هەرێم، چونکە وەکو گرێبەستەکانی پێشووتر نین کە تەنها لەنێوان حکومەتی هەرێم و کۆمپانیاکانی نەوت و گازدا مۆرکرا بێت، بەڵکو لە پشتی ئەم گرێبەستانەوە حکومەتی تڕامپ وەستاوە.
لە ڕاستیدا ئەم گرێبەستە تازانە بەشێکی تەواوکەری ئەو گرێبەستە ئابوورییە سەدان ملیار دۆلارییانەن کە تڕامپ لە سەردانەکەیدا بۆ وڵاتانی سعودیە و کەنداو ئەنجامی داوە، بەم پێیەش پێگەی هەرێمی کوردستان لە ستڕاتیژی درێژماوەی سیاسی و ئابووری ئیمپریالیزمی ئەمریکی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بەهێزتر دەکات بەگشتی و بەتایبەتیش لەبەرامبەر حکومەتی ناوەندیدا.
گرێبەستی سەد ملیاری و هەژاری و بێکاری خەڵکی هەرێم
دوای ئەنجامدانی گرێبەستەکان، سەرەک وەزیران (مەسرور بارزانی) لە پلاتفۆڕمی خۆی لە (ئێکس) نوسیوویەتی: "ئەم هەفتەیە ڕێکەوتننامەی گرنگی وزە واژۆ کران، گفتوگۆمان لەبارەی پەرەپێدانی بازرگانی لەگەڵ هاوبەشە ئەمریکییەکانمان و دابینکردنی خۆشگوزەرانی بۆ خەڵکی کوردستان و هەموو عێراق کرد".
لەسەر ئاستی جیهان زۆرێک لەو وڵاتانەی دەوڵەمەندن بە سامانی سروشتی وەک نەوت و گاز و زێڕ و ئەو کانزا دەگمەنانە کە لە پیشەسازی ئەلیکترۆنی هاوچەرخدا بەکاردەهێنرێن و کۆمپانیا زەبەلاح و مڵتی-ناشناڵەکان تیادا وەبەرهێنانیان کردووە، جەماوەری کرێکار و زەحمەتکێشی ئەو وڵاتانە لە خراپترین بارودۆخی گوزەرانی ژیان و لەژێر سەرکوتی سیاسیدان، لە کاتێکدا کۆمپانیاکان بەهرەمەند بوون لە ملیارەها دۆلار وەک قازانج و کەڵەکەی سەرمایە، ئەمەش لەبناغەدا پەیوەستە بە گرتنەبەری ئەو سیستمە ئابووری-سیاسییەوە کە چینی دارا و دەسەڵاتداری ئەو ڵاتانە گرتوویانەتەبەر، بەتایبەتیش لە گرتنەبەری نیولیبرالیزمی ئابووریدا، کە سیستمێکە پێویستی بە دەستی کاری هەرزان و کرێکاری خامۆش و سەرکوتکراو هەیە.
هەرێمی کوردستان نمونەیەکی بەرجەستەی ئەو بارودۆخەیە، بەڕاگەیاندنی ئابووری سەربەخۆ و بە بازاڕکردنی نەوت و گازی هەرێمی کوردستان، لە (٢٠١٤)ی کابینەی هەشتەوە تا ئێستای کۆتایی تەمەنی کابینەی نۆ (ئایاری ٢٠٢٥) و بەر لە پێکهێنانی کابینەی دەیەم، قەرزەکانی حکومەتی هەرێم بە (٣٣) ملیار دۆلار مەزەندە دەکرێت، کە زیاتر لە (١٠) ملیار دۆلاری موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستانە.
بەم پێیە ئەم وەبەرهێنانە تازەیەش بە پێچەوانەی بانگەشەی میدیاکانی سەر بە حزبی دەسەڵات و حکومەتی هەرێم، نەک هەر خۆشگوزەرانی ناهێنێت، بەڵکو دەبێ نەوەکانی داهاتوو چاوەڕێی دانەوەی چەند ملیارێکی تریش لە قەرزی حکومەت بن. ئەمەش واتا کەم بوونەوەی خزمەتگوزارییەکان و داسەپاندنی باجی زۆرتر بەسەر هاوڵاتیان و پاڵنانی ژیان و گوزەرانی کرێکاران و زەحمەتکێشان بۆ لێواری بێکاری و هەژاری و برسیەتی.
خۆشگوزەرانی نەک هەر لە ڕێگەی وەبەرهێنانی ئەم ملیارەها دۆلارانە و بەتاڵان بردنی سەروەت و سامانی گشتی کۆمەڵگە لە لایەن کۆمپانیاکانی ناوخۆ و دەرەکیـیەوە نایەتەدی، بەڵکو دروست بە وەلانان و هەڵپێچانی ئەو سیستمە ئابووری چینایەتییە دێتەدی کە دەسەڵاتی بورژوا ناسیونالیست و ئیسلامی سیاسی و تائیفی لە عێڕاق و لە کوردستانەکەیدا دایان سەپاندووە بە سەر جەماوەی کرێکار و زەحمەتکێشدا.
ئەمەش تەنها بە ڕێکخراوبوونی ئەو چینە زەحمەتکێشە دەبێت بە ئاسۆیەکی سۆشیالیستی شۆڕشگێرانەوە، کە لەگەڵ چوونەپێشی هەر هەنگاوێک لە خەبات و ناڕەزایەتییەکانی دەتوانێت پاشەکشە داسەپێنێت بەسەر دەسەڵات و بەسەر کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەتدا بۆ بەدەستهێانی خۆشگوزەرانی، تا ئەو سنورەی لە ئاڵوگۆڕێکی تەرازووی هێزی چینایەتیدا توانای بەرپاکردنی شۆڕشی سۆشیالیستی و گرتنەدەستی دەسەڵاتی دەبێت.