ئا: ئاوێنە

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا جیمس جێفری، كە هاوكات نێردەی ئەمریكایە بۆ كاروباری سوریا، لە شوێنەكەی برێت مەكگۆرك، وەك نوێنەری ئەمریكا لەهاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ شەڕی دژ بە داعش دیاریكرد.

ئەم گۆڕانكارییە دوای ئەوە دێت كە 21ی مانگی رابردو برێت مەكگۆرك وەك نوێنەری تایبەتی ئەمریكا لەهاوپەیمانی نێودەوڵەتی بەهۆی بڕیارەكەی دۆناڵد ترامپ سەرۆكی ئەمریكاوە بۆ كشانەوەی هێزەكانیان لەسوریا كە نزیكەی 2000 سەرباز دەبن، دەستی لەكاركێشایەوە. سەربازانی ئەمەریكا لەسوریا مەشق‌و راهێنانیان بەهێزەكانی سوریای دیموكرات دەكرد كە بەشێوەیەكی سەرەكی لەكورد پێكدێن، بەمەبەستی بەرەنگاربونەوەی رێكخراوی داعش.

جیمس جێفری تەمەن 74 ساڵ، یەكێكە لەدیبلۆماسییە شارەزاكانی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەحوكمی كاركردنی وەك باڵوێزی ئەمەریكا لەكوەیت‌و توركیا‌و عێراق‌و وەك دیبلۆماتکار لەچەندین پایتەختی جیهان، هەروەها كاركردنیشی وەك توێژەر لەسەنتەری واشنتۆن بۆ لێكۆڵینەوە لەرۆژهەڵاتی نزیك، كە سەنتەرێكی پەیوەندیدارە بەستراتیجیەتی دیبلۆماسی‌و سەربازیی ئەمەریكا لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست‌و بەشێوەیەكی سەرەكی لەتوركیا‌و عێراق‌و ئێران دەكۆڵێتەوە. هاوکات شارەزاشە لەمەسەلە ستراتیجیەكانی ناوچەی بالكان‌و وڵاتی ئەڵمانیا.

جێفری كە خاوەنی بڕوانامەیە لەبواری مێژوو كارگێڕی‌و زمانی فەرەنسیدا، ، لەنێوان ساڵانی 1969 تا 1976، لەسوپای ئەمریكی كاری كردوە لەئەڵمانیا‌و ڤێتنام.

لەساڵی 1977ەوە كاری دیبلۆماسی دەكات لەوەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا‌و جگە لەزمانی ئینگلیزی، زمانەكانی ئەڵمانی‌و فەرەنسی‌و توركیش دەزانێت.

جێفری، پێشتر راوێژكاری سەرۆك بوە بر كاروباری ئاسایشی نەتەوەیی لەئیدارەی بوشدا، دواتریش بەرپرسی تیمی سیاسەت داڕِشتنی "گۆندالیزا رایس" وەزیری پێشوتری دەرەوەی ئەمەریكا بوە سەبارەت بەئێران.

ناوبراو كەسێكی لەنزیكەوە ئاگادارو چاودێری روداوەكانی سوریا‌و ئێرانە، بەهۆی كاركردنیەوە لەنزیك ئەو دو وڵاتە كە كوەیت‌و عێراق‌و توركیایە.

جێفری لەئابی رابردودا وەك راوێژكاری تایبەتی وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا "مایك بۆمبیۆ" بۆ كاروباری سوریا دیاریكرا. ئەو لەهەڵۆكانی ئیدارەی ئەمەریكی دادەنرێت بەرامبەر بەئێران‌و روسیا، پێشتریش رەخنەی لەسیاسەتی ترامب گرتبو بەرامبەر بەروسیا، بەڵام هەواداری باشتر كردنی پەیوەندییەكانی ئەمەریكایە لەگەڵ توركیا‌و وەك دۆستی دێرینی ئەو وڵاتە ناودەبرێ‌، لەبەرئەوە لەناوەندە سیاسیەكاندا وەك دۆستی كورد سەیر ناكرێ‌.

لەكاتێكدا كە ئۆپۆزیسیۆنی سوری نزیك لەتوركیا پێشوازی لەدەستنیشانكردنی جیفری دەكات بۆ ئەم پۆستە نوێیە لەبری ماكگۆرك، كورد لەسوریا سەبارەت بەم گۆڕانكارییە بێدەنگەو بێ‌ متمانەیە بەرامبەر بەپشتیوانی ئەمەریكا كە بەڵێنی زۆری پێدان‌و لەكۆتایشدا پشتی تێكردن لەبەرژەوەندی ئەنقەرە.

ئێستا كە كورد بەناوبژیوانی روسیا دەیانەوێ‌ لەگەڵ ئەسەد رێككبكەون، دەرفەتی مانۆر كردن لەبەردەم جێفری سنوردارە بۆ یاریكردن بەكارتی كورد لەناوچەكانی رۆژهەڵاتی فوراتدا لەسوریا.

زۆربەی ئاماژەكان پێیانوایە كە ئەركی سەرەكی جیفری لەم پۆستە نوێیەدا كاركردن دەبێت بۆ دەرپەڕاندنی هێزەكانی ئێران لەسوریا، كە خواستی سەرەكی ئیسرتئیلە لەئەمەریكا‌و روسیاش.

ئێستا كە جیفری وەك وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا دەڵێت ئەركی هەماهەنگی پێسپێردراوە سەبارەت بەپرۆسەی سیاسی لەسوریا، پرسیارەكە ئەوەیە: سیاسەتی ئەمەریكا لەقۆناغی داهاتودا لوسوریا چۆن دەبێ‌؟ مامەڵەكردنی لەگەڵ كورد چۆن دەبێ‌؟ هەڵوێستی بەرامبەر بەپێشهاتە گرنگەكانی ئێستای سوریا چۆن دەبێ‌ كە خەریكە سوپای ئەسەد بەپشتیوانی روسیا‌و ئێران زۆربەی خاكی سوریا كۆنترۆڵ دەكاتەوە؟ چۆن مامەڵە لەگەڵ گفتوگۆكانی جنێف دەكات كە تا ئێستا بێ‌ ئەنجامە‌و لەحاڵی سەرەمەرگدایە؟ چۆن مامەڵە لەگەڵ ئیدلیب دەكات كە هەمو ئۆپۆزیسیۆنی سوریای تیا كۆبوەتەوەو هەیینی داهاتو روسیا‌و ئێران‌و توركیا بەبی ئەمەریكا كۆدەبنەوە بۆ دیاریكردنی چارەنوسی؟

جێفری ئەركێكی قورسی لەبەردەمدایە‌و باش دەزانێت لەم ئەركە نوێیەیدا روبەروی چەندین ئاستەنگی گەورە دەبێتەوە، ئەو لەكتێبەكەیدا "چۆن جەنگ كۆتایی دێت؟" راشكاوانە دەڵێت "سیاسەتی ئەمەریكا لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست شكستی هێناوە، لەبەرئەوەی جەنگ‌و ئۆپەراسیۆنی سەربازیی بەبێ‌ تەرتیباتی سیاسی سەقامگیر هیچ دەسكەوتێكی نابێت".