پرسی ئێزیدییەکان 

عومەر ئەحمەد عەزیز
  2022-05-03     528

پرسێکی وجودیی و ئینسانییە، ئەبێ بۆ ئەوەی لە جەوهەری ئەو پرسە تێبگەین لە قاوغە کوردییەکە بچینەدەرەوە و  وەکو پرسێکی ئەخلاقیی سەیری بکەین، ئەوەی بەبەرچاوی هەمو جیهانەوە بەرانبەر بە ئێزیدییەکان کرا لەبەر ئەوە نەبوو کە کوردن، بەڵکو لەبەر ئاینەکەیان بوو ئەو کەمە ئاینییەی، کە دانیشتوانێکی ڕەسەنی هەزاران ساڵی ناوچەکەن، ڕۆژهەڵاتناسێک نەهاتووەتە ئەم ناوچەیە و باسی ئێزیدی موسڵ و دەشتی نەینەوای نەکردبێت، کاتێک بەناوەی ئاینەوە کچانی ئێزیدی لە بازاڕەکاندا فرۆشران و بەناوەی فەتح و نەسڕەوە داعش و گروپە دنییە توندڕەوەکان  قەتڵوعامیان کردن، هەمو ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و ئافرەت و مناڵان بێدەنگ بوون، کوردیش وەکو هێزێکی شەڕکەری زەمینی لەو سەروبەندەدا بینیمان نەیپاراستن، ئەوەی هەیە ئەوەیە نابێت وەکو کوردێک بەچاوە ناسیۆنالیزمە نەوتییە حزبییە بنەماڵەییە خێزانییەکەوە لە پرسی ئێزیدییەکان بڕوانین، بەڵکو ئەبێ لەو جوغزە دەربچین و وەکو پرسێکی ئینسانی بیبینین، وەکو کوشتاری ئەرمەن و ئەنفال و کیمیاباران و هۆڵۆکۆست و هێرۆشیما...تاد بە جیا لە ڕەهەندە ناوچەییە نەتەوەییە تەسکەکە سەیری بکەین،  لێرەوە پرسی ئێزیدی ئەبێتە پرسێکی ناکوردیی، بەجۆرێک بەتەواوی ئەم پرسە بەستراوەتە کۆمەڵێک، کە ئاینێکی جیاوازی تایبەتیان هەیە و بە درێژایی مێژویش وەکو کۆمەڵێکی قیزەون و شەیتانپەرست و بودەڵەو بێ متمانە سەیرکراون،  ڕۆژهەڵاتناسە ئینگلیزییەکان، کە لەسەدەی هەژدە بە لێشاو هاتونەتە ناوچەکە باسی ئەمە ئەکەن، ئەوکاتەش کوردەکان عەرەبێکی موسوڵمانیان لە ئێزیدییەک پێ باشتر بووە لە ڕوانگە ئاینییەکەوە، کۆمەڵگەی ئێزیدی وەکو کۆمەڵگایەکی داخراو دەمێنێتەوە، بۆ پاراستن لەخۆیان هەمیشە قوربانیان داوە، ئەوەی جێگەی داخە کورد وەکو دەسەڵاتی کوردی لە باشوری کوردستان سەرەڕای ئەوەی نەیتوانی بیانپارێزێت، ویستیشی بازرگانی بەو پرسەوە بکات، بەڵام لە بەرژەوەندی حزبدا، نەک لە بەرژەوەندی ستراتیژی نەتەوەییدا، ئەم پرۆژە نەزیفە ناسیۆنالیستەی باشور لە قاوغی بنەماڵە و حزبدا دەرناچێت، بۆیە لەم ڕوەوە دژ بە بنەماکانی چەمکی ناسیۆنالیزمیشە، کەخۆی لە گشتگیریی و وەکویەککردنی جیاوازییەکانی نەتەوەدا دەبینێتەوە، واتە پێش ئەوەی ئێمە ئەمانە بخەینە قاوغی هێزێکی ناسیۆنالیستییەوە، ئەبێت لەوە تێبگەین کوردی باشور هیچ گروپێکی ناسیۆنالیستی تیا نییە، بەڵکو هێزی ناوچەیی، بنەماڵە، خێزان و  ناوچەی نفوزن، کە خودی ئەو چەمکانە دژ بە ناسیۆنالیزمن، چونکە ناسیۆنالیزم خۆی لە سڕینەوەی جیاوازییە لۆکاڵییەکاندا دەبینێتەوە. 

ئەوەی ئێستاش ڕودەدات هەر بەرهەمی ئەو خستنەڕووەیەی سەرەوەیە، تۆ بۆ ئەوەی بژیت، بمێنیتەوە پێویستت بەوەیە لەناوەوە سەربەهێزێکی کوردیی بیت، کە ئەجێندای دەوڵەتانی دراوسێ جێبەجێ دەکەن، یان سەربە چەکدارانی پەکەکەبیت و لە ناوەوە ڕێکبخرێیت لەسەر بنەمای پرەنسیپەکانی ئەو هێزە، کە ئەمەش چەند لایەنی ئەرێنی هەبێت بۆ ئێزیدییەکان لەولاشەوە گرفتە، چونکە تورکیا بەمە ڕازی نابێت و حوکومەتی عێراقیش هەرکاتێک بەهیز بێت و خۆی شەڕی ناوخۆیی نەمێنێت بەبیانوی یەکپارچەیی خاکی عێراقەوە ڕێگە بەبونی هیچ هێزێکی چەکدار نادات لە ناو ئێزیدییەکان، بەدڵنیاییەوە خۆشی توانای پاراستنی ئەم کیانەی نییە، بۆیە پرسی ئێزیدییەکان لێرەوە ئەبێتە پرسێک ئەبێت ئەخلاقییانە مامەڵەی لەگەڵدا بکرێت هیچ بەرژەوەندییەکی پێوە نەنوسێنرێت و چیتر نەبنە قوربانی هێزە جیاوازەکان، کە بەداخەوە ئەوەی دەیبینین قوربانی سەرەکی لەمەدا ئێزیدییەکانن، کە بەردەوام مەترسی ئاوارەبوون و جینۆسایدیان لەسەرە.

 پرسی ئێزدییەکان بووەتە قوربانی  ناوچەکەیان لەڕوی جیۆپۆلەتیکییەوە، بۆیە پرسەکە دەچێتە نێو ململانێی بەرژەوەندیی هێزەکان و پرسەکە گرێدراوی بەرژەوەندیی هێزە کوردیی و عێراقیی و هەرێمایەتییەکانی وەکو تورکیایە، ئەمەش وادەکات بەلای هیچ هێزێکەوە مانەوەو پاراستنی ئێزیدییەکان گرنگ نەبێت بایی ئەوەندەی بەرژەوەندییەکانی خۆی گرنگە، بەلای پەکەکەوە ئێزیدییەکان دانیشتوانێکی ڕەسەنی کوردیی ئەو ناوچەیەن و پێویستە ڕێکبخرێن و بکرێنە بە کانتۆنێک لەژێر سیستەمی خۆبەڕێوبەریی بەهەمانشێوەی کانتۆنەکانی ڕۆژئاوا، بەلای هەرێمی کوردستانەوە شەنگال ناوچەیەکی کێشەلەسەر و دابڕێنراوی هەرێمە و پێویستە لەڕێگەی مادەی140،( کە بەڕای ئێمە مادەیەکی ئێکسپایەرە ) بگەڕێنرێتەوە سەر هەرێمی کوردستان، بەلای حوکومەتی عێراقیشەوە ئەو ناوچەیە بەشێکە لە پارێزگای موسڵ و پێویستە تەنها هێزیی عێراقیی تێدا بێت، بەلای تورکیاوە ئەو ناوچەیە بەپێی ڕەهەندی مێژووییەکەی سەردەمی دەسەڵاتی عوسمانیی سەر بە تورکیایە و بونی هێزی سەر بە پەکەکە بیانوییەکی ترە بۆ ئەوەی تورکیا بە حەقێ خۆی بزانێ تەداخولی عەسکەریی بکات.

لە کۆتایدا ئەوەی قوربانیی سەرەکییە ئێزیدییەکانن، لە کاتێکدا بە دڵنیاییەوە زۆرینەی  تاکی ئاسایی ئێزیدیەیکان ژیانێکی ئاسایی و دور لە شەڕ و ئاوارەییان دەوێت، چارەسەری ئەم پرسە بەلۆجیکی پەکەکە تەنها کاتێک دەبێت کە دۆخێکی لەشێوەی سوریا بێتە پێشەوە، هەرێمیش وەکو بینیمان لە 2014 نەیپاراستن، هێزە عێراقییەکانیش هێزێکی زۆر نیزامیی و بێ لایەن نین، بەڵکو توندڕەویی سونیی و شۆڤێنیی و مەزهەبین، ڕەنگە ڕۆشتنی سوپا و جێگیرکردنی پۆلیسی فیدڕاڵی بۆ کورت مەودا شەڕ و پێکدادان ڕابگرێت لەوناچە.

زۆرترین بینراو
© 2024 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×