لەبارەی بەشداریی سیاسییەوە
عومەر ئەحمەد عەزیز
2021-11-19 586
((مرۆڤ بونەوەرێکی سیاسییەو پێویستە کردەو بەشداری سیاسییانەی هەبێت، بۆ ئەوەی خۆی وەکو بکەرێک ڕۆڵی هەبێت لە دەستنیشانکردنی ئایندە خۆی.))
ئەم گوزارشتە بووتە ناوەڕۆکی نوسنیی چەند نوسەرێک، بەجۆرێک کۆی ئەزمونی نوسینیان بەرگیریی کردنە لەم گوزارشتە.
بەڵام ئایا ئەو گوزارشتە، ڕستێک گوتاری موڕەبەعی نێو کتێبە، یان ئەگەری پیادەکردنی هەیە لە واقعە جیاجیاکاندا؟
ئایا ئێمە کایەیەکمان هەیە بە ناوی سیاسەت؟
ئاکتینی سیاسییانە چییە؟ بەپێی ژینگەی کۆمەڵایەتی‌و واقعی ناوچەکان و کۆمەڵگاکان دەگۆڕێت یان نەخێر یەک نۆرم لە بەشداری ساسییانە هەیە؟
ئایا ڕاستە بەشداری سیاسیی وەکو پرسێکی ئەخلاقی ببینین؟
بەشداریی سیاسییانەی مرۆڤ لە کۆمەڵگادا، بریتییە لە بەشداری هاوڵاتی لە دەنگدان و کاریی حیزبییی و کاری ڕێکخراوەیی‌و ئەنجامدانی کۆڕ و سیمینارو چالاکی هەمەجۆرو خۆپیشاندان‌و بڵاوکردنەوەی هۆشیاریی سیاسیی‌و ئاگایی لەبەرانبەر دەسەڵاتدا.
بەڵام پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە ئایا دەکرێت مرۆڤ بتوانێت ئەو بەشدارییانەی سەرەوەی هەبێت، ئەگەر کایەی سیاسەت بونی نەبێت؟ ئایا دەکرێت ئەو جۆرە لە تێکۆشان‌و خەبات پیادەبکرێت بەبێ ئەوەی زەمینەی کارکردن هەبێت؟
ئەسڵەن پرسیارەکە ئەتوانین وا لێ بکەین، چۆن دەشێ باس لە بەشداریی سیاسی بکرێت بەبێ بونی کایەی سیاسەت!
دەکرێت لە چەند خاڵێکدا وەڵامی ئەم پرسیارانە بدەینەوە :
- لە بنەڕەتدا لەکوردستاندا گومانێکی گەورە لەسەر کایەی سیاسەت هەیە، ئەوەی هەیە چەند حزبێکن، لە قۆناغێکی دیاریکراودا دیفاکتۆیەک دروستی کردون و ئێستاش ئەگەر وەڵامی داوکارییەکانی سەردەم و کۆمەڵگاشیان پێ نەبێت، هەر دەمێننەوە.
- بە جۆرێک کایەی سیاسەت ناشرینکراوە، وێنەیەکی وا دروست بووە، کە مرۆڤی سیاسی، پیس و داوێن پیس و گەندەڵ و شڕەخۆر و ...تاد، بەو پێیەش شوناس و پێناسی کایەی سیاسەت لە کوردستاندا واتا‌و مەفهومی خۆی لەدەست داوە.
-لەبەر ئەوەی حزبی کوردی بەرهەمی پێویستی کۆمەڵگا و مرۆڤی کورد نین، بۆیە پەیوەندیی نێوان سیاسەت و کۆمەڵگا نەماوە، ئەوەی هەیە خەڵک جوێن و قسەوتن بە سیاسییەکان بە کردەی سیاسییانە ئەبینێت، لە کاتێکدا بەشداری سیاسییانە بەو جۆرە نییە.
- کاری سیاسیی ڕەهەندێکی ئابورییانەی هەیە، وەکو پیشەی کۆکردنەوەی سامان سەیردەکرێت، زۆرینەی سیاسییەکان لەو ڕێگەیەوە دەوڵەمەند دەبن، هەر بۆیە زۆر جار ئەبیستین فڵان ئەندامی سەرکردایەتی حزبێک دەچێتە نێو حزبێکی تر، هۆکارەکەشی تەنها ئەوەیە بڕی ئەو داهاتەی لە حزبە نوێیەکە دەستی ئەکەوێت زیاترە.
- سیاسەت لە کوردستاندا داماڵراوە لە فکر و ئایدۆلۆجیا، بەجۆرێک خاڵییە لە فەلسەفە، هەر لە ئاستی گوتاردا ڕوندەبێتەوە، کە سیاسییەکانمان زمانێکی شکاوە و گوتارێکی سادەیان هەیە، بەجۆرێک هیچ ڕەهەندێکی ستراتیژی لە گوتارەکانیناندا بەدی ناکرێت، هەر بۆیە ئێستا حزبی کوردی پێویستی بە خوێندەوار و بڕوانامە و کەسی لێهاتوو نەماوە، لە بەرانبەردا کەسی پۆپۆلیست/ جەماوەرییان دەوێت تەنها بۆ کۆکردنەوەی دەنگ.
-حزبەکان زیاتر گروپی چەکدارن بۆیە، ئەنجامدانی کاری سیاسیی و چالاکی مەدەنی کارێکی نەکردەیە و مانایەکی نییە.
-ڕەهەندێکی ترسناکی هێزی کوردی لەباشور ئەوەیە داردەستەی وڵاتانی هەرێمایەتین، هەر ئەمەشە وا دەکات سەرهەڵدانی ناڕەزایەتیی و گوشاری مەدەنیی و تەنانەت خۆپیشاندانی فراوانیش کاریگەریی نابێت، چونکە بونی ئەم هێزانە پەیوەستەبە هاوکێشەی هەرێمایەتیی و جیهانییەوە.
- هەرچەن ناکرێ بوترێ ئەم هێزانە ئەڵتەرناتیڤیان نییە، بەڵام ئەزمونی ڕاپەڕینی ناوچەکە تاڕادەیەک ئەوەی سەلماند، کاتێک هێزێکی دیکتاتۆر دەڕوخێت، پشێوی و ناسەقامگیریی دروست دەبێت بەجۆرێک ژیان لەو وڵاتەدا نامێنێت، هەر بۆیە ئەمەش خاڵێکی نەرێنییە لە ئەگەریی گۆڕانکاریی لە کوردستاندا.
- کوردستان هەرێمێکی یەکپارچەو یەک هێز و سەنتڕاڵ نییە، حوکومەتێی هەرێم بە ئەندازەی حزبەکان دەسەڵاتی نیە، هەر بۆیە لە نیوەی هەرێم خۆپیشاندان دەکرێت نیوەکەی تری وەکو بڵێی شامی شەریفە، واتە پێویستمان بە دو ناڕەزایی و خۆپیشاندان و گوشار هەیە.
- لە کوردستاندا هەر وەک چۆن یەک دەسەڵاتمان نییە، هەروەهایەک گوتاریی جەماوەریشمان نییە، واتە تایبەتمەندی کۆمەڵگایەکی پێشکەوتومان نییە، کە یەک خەمی هاوبەش و یەک هەستی نیشیتمانی هاوبەش کۆی بکاتەوە.