بێدەنگکردنی چەکەکانی پەکەکە!!

کامەران عەزیز
  2025-05-08     112

لە بەشی یەکەم و دووەمی ئەم بابەتەدا  کە بە ناونیشانی (ئەفسانەی بێدەنگکردنی چەک‌و بۆمبەکان) بڵاوم کردەوەم، بە ‌دیاریکردنی چەند فاکتەرێک‌و دوکمێنێت ئەو دەرئەنجامەم بەیان کردوە، کە لەم دونیای نادادپەروەرو پڕ لە شەڕەنگێزی‌و دەستەڵاتخوازی‌و پاوەنخوازی‌و بەرژەوەندیخوازیە جیاوازەدا، بێدەنگ کردنی چەک و بۆمبەکان ئەفسانەیە!  لەم بەشی سێیەمیشدا کە دوابەشی ئەم بابەتەیە، دەمەوێت ئەفسانەی بێدەنگکردنی چەک‌و بۆمبەکان لە سایەی دەوڵەتە ڕەگەزپەرست‌و فاشی‌و دیکتاتۆرو سەرکوتگەرەکان‌و گروپە چەکدارەکانی ژێر سایەی ئەم جۆرە دەوڵەتانە بسەلمێنم:

 

بەشی سێیەم:

 

کوردانی ڕۆژهەڵات‌و باشور لە ژێر سایەی سیاسەتی(جیاکار)کردندا، وە کوردانی باکورو ڕۆژئاوا لە ژێر زەبرو جەبری سیاسەتی (ئینکار)کردندا، کە ئەم دوو جۆەرە لە مامەڵەی سیاسی خاسیەتی دەوڵەتە ڕەگەزپەرست‌و فاشیستەکانە، نە بۆیان هەبو بەشداری سیاسی بکەن، نە بۆیان هەبوو بە زمانی خۆیان قسە بکەن و بنوسن و بخوێنن نە بۆیان هەبو شوناسی خۆیان پیشان بدەن، واتا ئەم چوار دەوڵەتە سیاسەتی (جیاکاری‌و ئینکار)ی کردنیان دژ بە شوناس‌و ناسنامەی کوردبون بەکارهێناوە.

چۆنیەتی حکمڕانی ئەم چوار ڕژێمە نادیموکارسی‌و سەرکوتگەرە، لە سایەیەندا هیچ نەتەوەو باوەڕو ئایینێکی جیاواز نەک هەر بۆیان نەبوەو نی‌یە ڕیکخراوی سیاسی‌و بەشداری سیاسیان لە حوکمرانیدا هەبێت، بەڵکو بۆشیان نەبوە بە ئازادی دەنگ هەڵبڕن، لەبەرامبەر هەر دەنگێکی جیاوازی سیاسی ئازادا، بە زیندانیکردن‌و ئەشکەنجەو سێدارەدان وەڵامیان داوەتەوە.

ناسینەوەی دەوڵەت و گروپە فاشیەکان:

+فاشیزم زیاتر پشت دەبەستێت بە توندوتیژی و زاڵبوون، فاشیستەکان باوەڕیان بە یاسای هێز هەیە‌و زۆرجار ئامانجەکانیان بە چەک‌و جەنگ‌و داگیرکاری جێبەجێ دەکەن.

+فاشیزم باوەڕێکی دۆگماییان هەیە، لە ڕوانگەی سیاسییەوە دەوڵەتی فاشیستی بە شێوەیەکی بنەڕەتی ڕێگای ئاشتیانە هەڵنابژێرێت چونکە ئایدیۆلۆژیای فاشیزم لەسەر بنەمای جیاکاری‌و ئینکاری‌و هێزی سەرکوتکردن‌و دەستەڵاتی توندوتیژی‌و کێنەو ڕق‌و ترساندن‌و سڕینەوە  دروستبوە، ئەمەش ئاشتی لەگەڵ ئەوانی دیدا قورس دەکات.

+فاشیستەکان باوەڕیان بە دیبلۆماسیەت و گفتوگۆی ئاشتیانە نییە، گفتوگۆی ناوخۆیی وەک نیشانەی بێهێزی دەبینن، تەنها لە یەک کاتدا ڕێگای"ئاشتی" دەگرنەبەر، ئەویش لە هەلومەرجی لاوازی دەستەڵاتی سیاسی‌و قەیران گرتودا، بە مەبەستی (تاکتیکی) وەک دواهەمین ڕێگای دەربازبون پەنا بۆ ئاشتی دەبەن.

+کێشەی دەوڵەتی فاشیستی کێشەیەکی ئاسایی ئابوری‌و سیاسی‌و کۆمەڵایەتی نییە بەڵکو کێشەیەکی ڕەگەزی و ئایدۆلۆژیە کە ئەوی دیی جیاواز قبوڵ ناکات، گەورەترین کاری سەختی سیاسی ئەوەیە کە دەوڵەتێکی فاشیست ڕازی بکەیت بە گفتوگۆ بۆ سەلماندنی ئەویدی جیاواز و بەدیهێنانی ئاشتی لەگەڵ ئەوی دیدا.

+هەموو جۆرە دەوڵەتێک یان حیزبێکی سیاسی فاشی خاوەنی سیاسەتی (ئینکاری)کردنە، سیاسەتی ئینکاریکردن بریتییە لە بڕیاری سیاسی ڕاستەوخۆو تاک‌و تەنهای پاشاو سەرۆک‌و ڕابەر بۆ ڕەتکردنەوەی هەموو شوناس و ناسنامەیەکی نەتەوەیی‌و ڕەگەزی‌و کولتوری‌و  ئایینی جیاواز لە نێو ئەو کۆمەڵگایەی کە لەژێر دەستەڵاتیدایە. وە کارێکی دی سیاسەتی ئینکاریکریکرن بریتی‌یە لە ڕەتکردنەوەی ڕاستییە مێژوویی‌یەکان‌و کاراساتە واقیعیە نائینسانیەکان، بۆ نمونە لەبەرامبەر (جینۆسایدی کوردانی باشور و ئەنفالکردن و بەکارهێنانی چەکی کیمیایی و کۆمەڵکوژی،وە جینۆسایدی ئەرمەنەکان‌‌و کوردانی دەرسیم‌ لە باکورو ڕەتکردنەوەی سەرکوتی سیاسی‌و کۆنترۆڵکردنی دادگاو یاسا، (سیاسەتی ئینکارکردن) ئامرازێک بوە بۆ شێواندن‌و ڕەتکردنەوەی ڕاستیەکان لەبەرچاو ڕای گشتیدا.

ئەگەر هەر دەوڵەتێک خاوەنی ئایدلۆژیای فاشیزم بێت، سیاسەتی (جیاکاری‌و ئینکاری)کردن ئامرازێکی بەهێزە بۆ سەلماندنی تاکە دەنگ‌و تاکە رەنگ‌و تاکە باوەڕی ڕەگەزپەرستی‌و فاشیزم لە نێوخۆی هەر کۆمەڵگایەکدا.

وە لە ئایدلۆژیای فاشیزم‌و سیاسەتی جیاکاری و ئینکاریکردندا، وێنەیەکی گەورەی (دوژمن) بونی هەیە، وێنەی ئەم دوژمنەش لە نێو دەوڵەتە فاشیەکاندا لە ڕوخساری (ڕەگەزێکی ترو نەتەوەو گەلێکی)دی‌ جیاوازدا دەدۆزرێتەوە.

بێگومان هەر جۆرە دەوڵەتێک خاوەنی (ئایدلۆژیای فاشیزم‌و سیاسەتی جیاکاری‌و ئینکایکردن‌و دروستکردنی وێنەو بەرەی دوژمن)بێت، ئەوا پێویستی بە سوپاو هێزی داپڵۆسێنەرو ترسناک و خوێنڕشتن هەیە.

وە هەموو دەوڵەتێکی فاشی بڕوای بە دیموکراسیەکی تەواوی کراوەو ناراستەوخۆ نییە کە هەموو نەتەوەو ئایینە جیاوازەکان بتوانن بەشداری ئازادانە بکەن، بەڵکو بڕوایان بە دیموکراسیەکی داخراو و سنورداری ڕاستەخۆی ناوخۆیی‌و نوخبەی دەستەڵاتداریەتی نێو دەوڵەت هەیە، مەهامی ئەم جۆرە لە دیموکراسی بۆ بەشداری سیاسی ڕیکخراو و گروپە سیاسی‌یە جیاوازەکانی ئەو کۆمەڵگایە نی‌یە، بەڵکو بۆ بەربەست دروستکردنە لەبەردەم ئازادی سیاسی وبەشداری سیاسی گروپە جیاوازەکان.

بە کورتی مناڵانی دەوڵەتە فاشیەکان کارگەیەکی گەورەی بەرهەمهێنی هەموو جۆرە گروپێکی توندتیژ و چەکدارە، بە مانایەکی تر ئەم جۆرە دەوڵەتانە نەک ناتوانن توندوتیژی چارەسەر بکەن، نەک ناتوانن گروپە یاخیەکان بوەستێنن، نەک ناتوانن چەکەکانی خۆیان‌و گروپە چەکدارەکان بێدەنگ بکەن، بەڵکو خۆیان بکەری زەمینە خۆشکردنن بۆ دروستبونی (نائارامی سیاسی‌و کۆمەڵایەتی)و (بەرهەمهێنانی شێوازەکانی توندوتیژی)و (پاڵنەری دروستبونی گروپی چەکدار)!

+هەموو دەوڵەتێکی فاشیستی خاوەنی خاسیەتی بنچینەیی نائینسانی‌یە کە بریتی‌یە لە نەتەوەپەرستی‌و ڕەگەزپەرستی، ئینکاری لە جیاوازیەکان، جیاکاری جیاوازیەکان، دروستبونی دوژمنەکان، سوپای سەربازی ترسناک، سەرکوت‌و نەبونی ئازادی و بەشداری سیاسی جیاوازەکان، سانسۆر لەسەر چالاکی مەدەنی و میدیاکان، نایەکسانی، نادادپەروەری، نا ئارامی کۆمەڵایەتی، تیرۆرکردن‌و سڕینەوەی ئەواونی دیی جیاواز..هتد

ئەم خاسیاتەنەی سەرەوەی لە هەر دەوڵەتێکدا، نەک ڕێگا لە دروستبونی هەر گروپێکی یاخی‌و چەکداری ناگرێت، بەڵکو ڕێگا خۆش دەکات‌و دەبێتە پاڵنەری گەورە بۆ دروستبونی (ئۆپۆزسیۆن‌و گروپ‌و ڕێکخراوی چەکداری)، واتا لە مناڵانی هەر دەوڵەتێکی فاشیدا بێگومان گروپی (پەرگیرو توندوتیژو یاخی چەکداری) لە دایک دەبێت.

وە هەموو ئەم خاسیەتانە ڕێگا دەگرن لە بەشداری سیاسی هەر گروپێکی ڕەگەزی جیاواز، ئەی چۆن پارتی کرێکارانی کوردستان ئەم ڕێگا سەختەی ئاشتییان لەگەڵ دەوڵەتی تورکیا هەڵبژاردوە..؟!

ئایا (پەکەکە) دەستی لەو گاشە بەردە هەڵگرتوە کە سێزیف ئاسا چەندین ساڵە دەیباتە سەرەوەی چیاکان‌و دوبارە لە دەستی گلۆر دەبێتەوە؟ ئایا وەک سێزیف بێهیوا بوە؟ یان بۆ دواجار بە هیواو ئیرادەیەکی گەورەوە دەیەوێت ئەم گاشەبەردە بەرەو دیواری قەڵای مێژوویی دەوڵەتی تورکیا گلۆر بکاتەوە، کونی گەورە بکاتە دیواری قەڵای فاشیستەکان، فاشیستەکان ڕاچڵەکێنێ‌و بە ئاگایان بێنێتەوەو پێیان بڵێت کە کۆمەڵگای تورکی بە تەنها کۆمەڵگایەکی (تۆرانی) نی‌یە، خاوەنی یەک ناسنامەو شوناس نی‌یە، وە دەیانەوێت باوەڕیان پێبێنن کە چەندین نەتەوەو مەزهەب و کولتور و باوەڕی جیاواز لەو وڵاتەدا دەژین، پێیان بڵێن کە ئیتر سیاسەتی ئینکارکردن‌و جیاکاری ڕەگەزپەرستی چارەی کێشە سیاسی‌یەکانی کۆمەڵگای تورکیا ناکات، کۆمەڵگای تورکیا پێویستی بە عەقڵی کرانەوەو یەکتر قبوڵکردن‌و لێبوردی‌و ئازادی‌و بەشداری سیاسی هەموو گروپە سیاسی‌یە جیاوازەکان هەیە لە نێو سیاسەتی گشتی دەوڵەتی تورکیا..!

پەیامەکەی بەڕێز (عەبدوڵا ئۆجئالان) چەند سەرنج و پرسیار لە هزرو زەینمادا دروست دەکەن،  ئەم پەیامە ئەوەمان بۆ دەسەلمێنێت، هەر وەک چۆن هەڵگیرسانی شەڕو جەنگی نێوان دەوڵەتان و گروپە دژ بەیەکەکان تەنها چەند وشەیەکی ئاگرینی پێویستە، وە بە پێچەوانەشەوە ئەگەر خواست و ویستی ( ئاشتی)یش لەهەر گروپ‌و بەرەیەکی دژ بە یەکدا بونی هەبێت، ئەوا بە دەربڕینی چەند وشەی نیازپاکی‌و لێبوردەیی‌و ئاشتیخوازی‌و مرۆڤدۆستی‌و بە نوسینەوەی پەیامێکی چەند ڕستەیی‌و بە گفتوگۆی چەند ڕۆژی نێوان ئەندامانی هەردوبەرە، دەتوانرێت ئاو بکرێت بە گەورەترین ئاگری جەنگی مێژووییداو هەموو چەکە ئاگرینەکانی نێو سەنگەرەکان بێدەنگ بکرێن!

 +ئایا پارتی کرێکارانی کوردستان لە ئەنجامی گۆرانکاریە سیاسی‌یە جیهانیەکان بەم ئەنجامە گەیشتوە کە لە (نێوخۆی وڵاتاندا) تەنها چەکەکان ناتوانن ئامانج و مافە سیاسی و نەتەوەییەکان بەدەستبهێنن؟ ئایا تێگەیشتنی نوێیان بۆ دروستبوە، کە دەیانەوێت چۆنیەتی تێکۆشانی چەکداری نێو شاخ و ئەشکەوتەکان بگۆڕن بە تێکۆشانی ڕاستەوخۆی سیاسی نێو شارەکان ؟

+ئایا دەوڵەتی تورکیا گۆڕانکاری لە پێکهاتەی ئایدۆلۆژی‌و دەستەڵاتی سیاسی‌و مامەڵەکانی سوپاو دەزگای پۆلیسدا کردوە، تا ببێتە هۆی قوبڵکردنی پڕۆسەی ئاشتی لەگەڵ گەل‌و بیرو باوەڕە جیاوازەکان و بەشداری سیاسی پارت‌و ڕێکخراوە سیاسی‌یەکان..؟

+ئایا دەوڵەتی تورکیا ئەو هەل‌و مەرج‌و پڕۆسە سیاسی‌یە کۆمەڵایەتیەی فەراهەم کردوە، تا ببێتە هۆی دروستبونی ڕۆحی لێبوردەیی‌و ئارامی‌و ئاشتی کۆمەڵایەتی بۆ هەموو جیاوازیەکان..؟

+ئایا (پ.ک.ک)ە چۆن ئەو متمانە سیاسیەی لە بەرامبەر دەوڵەتی تورکیادا بۆ دروستبو، لە ئەگەری بێدەگکردن‌و دانانی چەکەکانیان لە قەندیل، دەوڵەتی تورکیاش ئامادەیە چەکەکان بێدەنگ بکات؟ ئامادەن فڕۆکەو تانکەکان لە بەرامبەر کوردانی شارو شاخدا بێدەنگ بکەن؟!

من پێموایە نە بەردەوامی سیاسەتی ئینکارکردن‌و جیاکاریکردن‌و ڕەگەزپەرستی دەتوانێت چەکی ناچاری بێدەنگ بکات، وە نە چەکی بچوک‌و ناهاوسەنگ دەتوانێت دەوڵەتێکی فاشی خاوەن چەک و بۆمبی ترسناک بوەستێنێت.

دروستبونی فەزای ئازادی سیاسی، گفتوگۆی سیاسی، بنەما بنچییەکانی دیموکراسی بۆ بەشداری سیاسی‌و مافی سیاس‌و کۆمەڵایەتی‌و سەلماندنی بونی تەواوی شوناس‌و پێکهاتە جیاوازەکانی کۆمەڵگا لە چوارچیوەی دەستورێکی خاوەن یاسای یەکسان و دادپەروەردا دەتوانێت هەموو چەکەکان بێدەنگ بکات.

کۆتایی...

زۆرترین بینراو
© 2025 Awene Online, Inc. All Rights Reserved.
×