حەقیقەتی مانا لە چیەوە سەرچاوەی گرتووە؟ لە کوێی دونیای تێگەیشتنی ئێمەدایە؟
پێگەکەی لە کوێدایە؟
“ مانا “ مێتۆدێکە بۆ قەناعەت پێ هێنانمان بە “ ماناو مەبەستی ” کۆی گشتی رەگەزە پێکهێنەرەکانی ئەو جیهانەی لە ناویدا دەژین. مانا حەقیقەتێکی لاستیکیەو توانای خستنەرووی چەمک و حیکایەتی شتە مەلموس و نامەلموسەکانی لە پانتای دونیای ئێمەدا هەیە.
“ مانا” تایبەتمەندیەکی کەسی و زانستی و دەستەبەرکراوە و شەرعیەتی ئەوەی هەیە لە هەناویدا هەڵگری تێگەیشتن و زانستێکی دیاریکراوەوە بێت و بە گوێرەی دۆخی کۆمەڵگاو بکەرانی ناویەوە گۆڕانکاری بەسەر دادێت. بۆ پێناسەی ئەو شتانەی لە پانتای هزرو دونیای فیزیکی و مەلموسی ئێمەدا بوونیان هەیە، مرۆڤ پێویستی بە کەرەستەی “ مانا” یە.
“مانا” حەقیقەتە شاردراوەکەی ناوەوەی چەمک و شتەکانە و مرۆڤ بۆ سەلماندنی رەوایەت و ڕاستی و درووستیان پەنای بۆ دەبات و راڤەی دەکات.
ئەشێ “ مانا” هەم ئەرێنی بێت و هەم نەرێنی. مانابەخشین بە ژیان، رووداوەکان، پلان و ستراتیژ و هەنگاوەکان، کردار و لێدوان و قسەوباس و گوتارەکان، تایبەتە بە پەروەردەی کۆمەڵایەتی و دونیابینی و شوناسی تاکەکانەوە.
مانا بەخشین پرۆسەیەکی درێژخایەنی بیناسازی و پردسازی و رازاندنەوەی کوشک و تەلار نیە. هونەر و شارەزاییە. لێزانی و کارزانیە.
جیهان لەهەناوی خۆیدا هەڵگری مانایە. مرۆڤەکان، شتەکان، داروبەردو هەرچی بوونەوەرە هەڵگری مانایەکی تایبەت بە خۆیانن. کۆی گشتی ئەم مانایانە، مانایەکی گشتگیرتر و هەمەڕەنگ بە ژیان دەبەخشن و پێک هێنەری هارمۆنیایەکی جوانن.
چەمکی مانا چەمکێکی ئەبستراکتی زادەی هزرو بەرهەمی ڕوانین و بیرکردنەوەکانی مرۆڤە. ئەوە ئێمەین مانا بە ژیان و بوونەوەرو رەگەزە پێکهێنەرەکانی ناویەوە دەبەخشین. ئەوە ئێمەین بۆ مانا بەخشین بە ژیان و ژینگەو ئەو دونیایەی تیایدا دەژین، لە رێگەی ئەزمون و زانست و زانیاریە پەنهانیەکانی هزرو بە پێی تێگەیشتنەکانمانەوە مانای شتەکان ڕاڤە دەکەین و ئەم پرۆسەیە پەیوەستە بە جۆری تێگەیشتنەکانمانەوە.
هیچ ڕاڤەکردنێک ناشێ وەک فاکت و حەقیقەتێکی دان پیانراوو مولموسەوە بخرێتە نمایش و لە چەشنی هاوکێشەیەکی ماتماتیکیەوە بە کۆمەڵگاو تاکەکان بفرۆشرێتەوەو پیرۆز بکرێت و هێڵی سووری بۆ دابنرێت.
“ مانا” یەکەو بوونێکی فیزیکی دەرەوی خەیاڵ و دونیای فکر نیە. مانا بەخشین بە شتەکان مێتۆدێکی زانستی پەی بردن بە “ مانا” نیە. هەر تاکێک بە پێی ئەزمونی شەخسی خۆیەوە لە ژیان و سیاسەت و ئایدیۆژیاو کۆمەڵگاو دونیاوە، تێگەیشتنە گشتیەکان تێدەپەڕێنێ و بەو جۆرە مانا بە جیهان و پێکهێنەرەکانی ناویەوە دەبەخشێت، خۆی حەزی لێیەتی و لەگەڵ بەرژەوەندی و تێگەیشتنەکانیدا دێتەوەو تەریبە لەگەڵ دونیای دڵخوازیەوە.
ناشێ مرۆڤ تێگەیشتنە تایبەتیەکان لەچەشنی حەقیقەت و فاکتە دەست لێنەدراوە بە پیرۆز کراوەکان بەوانیتر بفرۆشێتەوەو خەڵکانی تر ناچار بکات وەک ئەو بیر بکەنەوەو وەک ئەو لە جیهان و ماناکانی ناویەوە تێبگەن و جیاواز بیر نەکەنەوە.
لەم جیهانە ئاڵۆزەدا مرۆڤەکان، نەتەوەکان و تاکەکان بەهۆی جیاوازی کولتورو دابونەریت و تایبەتمەندیە شەخسی، نەتەوەیی، نیشتیمانی و قۆناغەکانی گەشە یا دواکەوتووییانەوە جیاواز بیر دەکەنەوەو جیاوازیش قۆناغەکانی گەشە دەبڕن و چارەسەری و رێگە چارەکانیشیان جیاوازو جیاوازیش لە چەمکی “ مانا” دەڕوانن.
ئامادەیی روانگە تایبەتیەکانی مرۆڤ لە چۆنیەتی بەخشینی مانا بە فەزای ژیان و پێکهێنەرەکانی ناویەوە، پرۆسەیەکی ئاڵۆزو گرێدراوی چەندین هەلومەرج و دۆخی تایبەتی جڤاکەکانەو لە حاڵەتێکەوە بۆ حاڵەتێکی ترەوە گۆڕانکاری بەسەر دادێت و پەیوەست نیە بە هەلومەرجێکی تایبەتەوە.
لەم جیهانە جەنجاڵە تێک چڕژاوە ئاڵۆزە فرە نەتەوەو فرە هزرو فرە کولتورەدا، هیچ شتێک “ بێ مانا” نیە. هەموو شتێک هەڵگری ماناو مەبەستێکەو فاکتەرو چەند فاکتەرێک پاڵنەر و هۆکاری دروست بوونینی.
چەمکی “ بێ مانایی” داهێنانی هزری خودی تاکەکانە دهەمبەر ئەو بکەرو رووداوو بوونەوەرو حاڵەت و پرۆسەو کارلێکە سیاسی و کۆمەڵایەتیانەی رۆژانە روو ئەدەن و ئاڕاستەی رەوتی کۆمەڵگاکان دیاری دەکەن و دواجار فۆڕمێکی تایبەت و ناوازە بە روانگەو دیدگاکان دەبەخشن و سنوورەکانی جیاواز بیرکردنەوەو “مانادار” و “ بێ مانایی” دیاری دەکەن.