لەگەڵ  ڕاگەیاندنی هەواڵی گیان لەدەستدانی شاژنە ئلیزەبێس کاردانەوەی گشتی کۆمەڵگەی بەریتانی بریتی بو لە شۆک و تراومای دەستەجەمعی، کاردانەوەکە زۆر بەرفراوان و گشگیر بو، بەڕونی تێبینی تێکەڵەیەک لە ترس و گوناهێکی شاراوە دەکرا لە تەواوی گوتاری فەرمی و نافەرمی، هەر کەسێ دەمی دەکردەوە لە سیاسی تا ڕۆشنبیرو خەلکی ئاسایی کۆمەڵێک وشەی پچڕ پچڕ و ناڕون ڕیزدەکران کە لەنێو ئەخلاقیاتی پڕاگماتی ئەنگلۆسەکسۆنی دەکرێت وەک بێ ماناترین و ناواقیعیترین بۆچون و دونیابینین سەیربکرێن، بەڵام لەم ساتەوەختە مێژویەدا زمانی دەستەجەمعی تەواو پێچەوانەی ئاڕاستە زاڵەکە هاتە گۆ، چیتر ئەم کاتیگیریانە لەبەرچاوناگیرێن کە دەکەونە سنوری واقعی ئامادە، کاردانەوە گشتیەکان شێوازی پارادۆکسیکاڵانەیان هەبو، هاوشێوەی، من دەزانم چی ڕویداوە و شتێکی زۆر گرنگیش نیە بەڵام نازانم بۆچی واڕەفتاردەکەم وەک ئەوەی شتێکی زۆر نائاسایی ڕویدابێ ، یان ئا ئەمە ئەوە نیە کەدەبوایە ڕوی دابایە ( هەلبەت ئەم دەستەواژانە ڕاستەوخۆ دەرنەبڕاون بەلام ئاماژە سەرەکیەکانی گوتاری گشتی بە ناراستەوخۆی لەشێوەی دەستەواژەی گوێزەرەوە و نێوانکار گوزارشتی لەخۆی دەکرد) بۆ نمونە گوتاری گشتی کۆمەڵگای بەریتانی بەچڕی دروشمی ناوازەیی و تایبەت بونی شاژنە ئلیزەبێسی کرد بە شا دروشم و گوتار، کاتێکیش پرسیار لەسەر چۆنیەتی و چیەتی ناوازەیی دەکرێت بەنزیکەی هیچ وەڵامێک نادۆزیتەوە جگە لەوەی کە دوبارە دەڵێن بەڵێ ناوازە بو!! یان شاژن زۆرترین خزمەتی دەوڵەتی بەریتانی کردوە و زۆرترین کاریگەری هەبوە!! بەڵام چۆن خزمەتێک و کاریگەریەک لەکاتێکا ئەو هیچ دەسەڵاتێکی نیە و تەواو تەشریفاتیە، تەنانەت واژۆکەی خۆشی لەژێر دەسەڵاتی خۆی نیە!! بەیاسا بۆی نیە هیچ تەداخولێکی سیاسی بکات!! چۆن دەکرێت کاریگەریت لەسەر کۆمەڵگا هەبوبێ بەڵام قسەت لەسەر سیاسەت نەکردبێ!، مەگەر بڵێن کاریگەریەکەی مەعنەویە بەڵام ئایا ئەمە کۆکە لەگەڵ عەقڵانیەتی پراگماتی ئەنگلۆسەکسۆنی؟ ئایا مەعنەویەت هیچ پێگەیەکی ماوە لەنێو کۆمەڵگەی مۆدێرن؟ هەڵبەت وەڵامەکە ڕونە، نەخێر کۆمەڵگەی مۆدێرنی بەریتانی هیچ ڕۆڵو پێگەیەکی ڕاستەقینەی نەهێشتۆتەوە بۆ مۆنارک، ئەوان زیاتر لە بوکەڵەیەک دەچن  بەدەست سیاسیەکان، کەی ویستیان ئەیانخەنە نمایش، ئەی چۆن چۆنی مۆنارک بەم بێ دەسەڵاتیە هێندە کاریگەرە؟ وەڵامە دەستەجەمعیەکە دوبارە بریتیە لەبەر ئەوەی ئەوان کاریگەرن!! .   

لێرەدا دەگەین بەم شوێنەی کە ئەم ئایدیایە توڕهەڵدەین کە بانگەشەی ئەوە دەکات، بنەماڵەی مۆنارک نوێنەرایەتی دەوڵەت دەکەن و شوێن پێگەکەشیان مەعنەویە و ئلیزەبێس یش لەماوە 70 ساڵ مانەوەی لەسەر تەخت بەهۆی ناوازەیی کاراکتەری خۆی زۆرترین کاریگەری داناوە لەسەر کۆمەڵگا، بەڵام وەک لەسەرەوە ڕونمان کردەوە مۆنارک هیچ لەمانە نیە، ئەی ئەگەر ئەمانە نیە، بۆچی کاردانەوەی گشتی هێندە تراومیە؟ چۆن ئەم هەستی ترس و گوناهە لەیەک سات کایەیی گشتی تەواو دادەپۆشێ و زاڵ دەبێ بەسەر تەواوی هەڵوێستە ئەقلانیەکان؟. هەڵبەتە دەرونشیکاری لێرەدا سودی نایابی دەبێ بۆخوێندنەوەی ئەم دۆخە، ڕونیشە ئێمە ناتوانین لەئاستە ڕوکەشەکەیدا بەدوای هۆکارەکانی ئەم کاردانەوە گشتیە بگەڕێین، بەڵکو ئەبێت فۆکەسی پرسیارەکەمان بخەینە سەر شوێنێکی تر ئەویش چیەتی و حەقیقەتی کۆمەڵگایە، ئایا ئەم تراومایە گەڕانەوەی چەپێنراوێک نیە کە کۆمەڵگا لەسەر چەپاندنی بەرهەم هاتوە؟ بیرهاتنەوەی خەسێنراوێک نیە کە ئێمە وا رەفتار دەکەین و وا باوەڕدەهێنین کەبونی نیە؟. بنەماڵەی مۆنارک بەهۆی لەدەستدانی پێگەو دەسەڵاتی ڕاستەقینەیان لە ماگنەکارتە بەدواوە بەدرێژای چەندین سەدە لەیادگەی دەستەجەمعیدا هاوشوناسکراون لەگەڵ ئەم ناوکەی کە چەپێنراوە و دورخراوەتەوە بۆ نەست( ئەو ناوکەی کە کۆمەڵگای بەدەوردا دروست دەبێ، ئەو باوەڕەی کە کۆمەڵگا یەکەیەکی هاوبەش و یەکانگیرە و مێژویەکی ڕاستەقینەو ئاراستەداری هەیە) و پێگە ئۆبێکتیەکەشیان لەنێو کۆمەڵگا لەسەر ئەم چەپاندنە ڕەمزێنراوە، واتا پێگە ڕەمزیەکەیان لەنێو نەزمی ڕەمزی (هەڵبەتە نەزمی ڕەمزی لاکانی) بریتیە لەخودی حەقیقەتی کۆمەڵگا. مردنی مۆنارک و بینینی کاسکێتی مۆنارک بەم بێگیانیە ڕەق و تەقە ناقۆلایە مەحالێکە کە نەدەکرا ڕوبدات، دەرکەوتنی ناوکە بۆشەکەی کۆمەڵگایە لە شێوەی شتی لاکانی کە ئامادەیی هیچ نانوێنێتەوە، لاشەی مۆنارک ناوکێکی بۆشە، درزێکە کە هیچ مانیەکی نیە؟.  

  لێرەدا تیۆرەکەی سڵاڤۆ ژیژاک دەربارەی حەقیقەتی کۆمەڵگاو رەخنەی ئایدۆلۆژیا زیاتر هاوکار دەبێت بۆ تێگەیشتن لەم دۆخە، بە پشت بەستن بەم تیۆرەیە دەتوانین بڵێین مۆنارک هیچ نیە جگە لە بیرهێنانەوەی ئەم ناوکە بۆش و بەتاڵەی کە کۆمەڵگا بەدەوریدا دروست بوە هەروەک ژیژاک لە کتێبە ناوازەکەی ئۆبێکتی باڵای ئایدۆلۆژی ئاماژە بەم حەقیقیتە بەتاڵەی کۆمەڵگا دەکات. تەرمەکەی ئلیزەبێس هیچ نیە جگە لە بەئۆبێکت بونی ئەم وەهمە کەنابێت بە ئۆبیکت ببێت، ئەمە ئەو ساتەیە کە لەڕێگەی مردنی شاژن ''وەهم لەناوەڕۆکە خەسڵەتدارەکەی بەتاڵ دەکرێتەوە'' و بە بینیبی ناوکە بۆش و بەتاڵەکەی کۆمەڵگا سوبێکت توشی کاردانەوەی تراومی دەبێت. بنەماڵەی مۆنارک بەتایبەتی شاژنە ئلیزەبێس 70 ساڵە ڕۆلی ئەم فیگەرە دەگێڕێت کە خۆراک بە فەنتازیای ئایدۆلۆژی دەدات،هەروەک ژیژاک ڕونی دەکاتەوە کاری فەنتازیای ئایدۆلۆژیش ئەوەیە وێنەیەک پێشکەش بکات کە کۆمەڵگایەکی یەکانگیرو دابەش نەبو بونی هەیە، دابەش بونێکی ئەنتاگۆنستی درزی تێ نەخستوە، ناوکێکی بۆش کڕۆکەکەی پێک نەهێناوە. ڕەنگە هیچ ساتێک بەقەد ساتی ئێستای کۆمەڵگای بەریتانی ئەم وێنە ڕونەمان پێ نەدات کە چۆن کۆمەڵگا لەسەر ئەم وەهمە گەورانە دروست بوە کە هیچ مانایەکی ڕونیان نیە، ناوکێکی بۆشە هەرکاتێک ویستت لێی نزیک بکەویتەوە وەک سەراب ون دەبێت، ئەو ساتەشی لەشێوەی ئۆبێکتێک دەردەکەوێت ئیتر بەر ئەو پوچی و بەتاڵیەی ئەو دیوی حەقیقەت دەکەوین کە زۆر تراومیە. هەڵبەتە لێرەدا ناوک و کڕۆکی مۆدێرنەش دەردەکەوێت بەوەی پرۆسەیەک نیە هەرگیز لەدژی وەهم کەوتبێتە گەڕ، بەلکو تەواو بەپێچەوانەوە پڕۆسەی مۆدێرنێتێ پایەکانی لەسەر کارکردی وەهم ڕاوەستاوە. ئەگەر کەمێک بگەرێینەوە بۆ ئاستە ڕوکەشیەکە بە ئاشکرا لەماوەی دە ڕۆژی ماتەمینی شاژن، بۆ هیچ کەسێک وەڵامێکی ئەقلانی ڕون بۆ ئەم دۆخە هستریە گرنگ نەبو ، هیچ پرسیارێک نەکرا لە خالسی و ڕونی مەبەستەکان بەڵکو تەنها ئەوە کرا کە دەستەجەمع داوای دەکرد (ئەو باوەڕەی کە شاژنە ئلیزەبێس زۆر ناوازە و تایبەت بوە، لەکاتێکیشا هەمومان دەزانین هیچ ناوازەیەک لەودا بونی نەبو) ئەم ئایدیایە بەرهەمی کارکردی ئەو دامەزراوە کۆمەڵایەتیەیە کە ڕۆل و پێگەکانی بەڕونی بۆ ئەندامانی دیاری کردوەو وەک ژیژاک ئاماژەی پێدەکات ``حەقیقەت هەر ئەوەیە کە ئێمە دەیکەین گرنگ نیە تا چەند باوەڕمان پێی هەیە``. گوزارشتی ناوازەیی بونی ئلیزەبێس وەهمێکە کە دیوەکەیتری بریتیە لە گوزارشتی یەکانگیری و نا ئەنتاگنستی کۆمەڵگا، بەم جۆرە حەقیقەت یان کۆمەڵگا چیتر فاکتێکی ئۆبێکتیانە نیە بەڵکو بەرهەمی چەپاندنی ئەم ڕاستیەیە، هەر بۆیە نزیک بونەوە یان گەڕانەوەی ئەم چەپێنراوە لە شێوەی بینینی تەرمی ئلیزەبێس کە دەرخەری پوچی و بەتاڵی ئەم حەقیقەتەیە کاردانەوەیەکی هیستری دروست کردوە لای کۆمەڵگای بەریتانی.