دیارییەک لەسێیەمین ساڵیادی کۆچیدوایی پیاوە سپییەکەدا
مەحمو رەزا ئەمین
2020-05-19 1100
ئازیزم،
جوامێرە بیرتیژ و دوربین و ستراتیجزانە غەدر لێکراوەکە!
ئەگەرچی
بە جەستە لێمان دوری، بەڵام کتێبەکانت و قوتابخانە سیاسی‌یەکەت چرای رۆشنکەرەوەی
رێمانن بەرەوە هێنانەدی خەون و خولیاکانت... زو بێ یا درەنگ.
بە ئیزنی خۆت رێگەم بدە تیشکی روناکی بخەمە سەر
گۆشەیەکی کەمێ تاریک لە هزر و بیرت سەبارەت بە پێکهاتەکانی کوردستان.
پێشم خۆشە ناوی بنێم:
"مافی پێکهاتەکانی
کوردستان لەهزری نەوشیروان مستەفادا"
رەوانشاد،
کەک نەوشیروان لە زۆر بوارا قەڵەمی خۆی تاو داوە و بیروڕاکانی کردون بە کتێب و بە
میراتی بۆ نەوەکانی ئایندەی جێ هێشتون. بەڵام سەبارەت بە پێکهاتە ئیتنی و ئاینی‌یەکانی
کوردستان، ئەوەنەی ئاگادار بم، وتارێ یان بابەتێکی تایبەتی بۆ بەجێ نە هێشتوین.
بۆ
پڕکردنەوەی ئەم کەلێنە، پەنا ئەبەم بۆ هەنێ لەو بیروڕایانەی ساڵی ٢٠٠٦ سەبارەت بە
تورکمان و پێکهاتەکان لە دو کۆبونەوە دا دەری بڕیون.
کۆبونەوەی
یەکەمی لەگەڵ کادرەکانی راگەیاندنی (ی. ن. ک) بوە سەبارەت بە کەرکوک.
کۆبونەوەی
دوەمیشی لەگەڵ ٢ نوێنەری تورکمان بوە.
هەرچەن
کاک نەوشیروان بەوە لە سیاسی‌یەکانی تری کورد جیا ئە کرایەوە کە، قسەی لە روە و
دوفاق و دوڕو نیە، بەڵام ئەو رەئیانەی لەگەڵ کادرەکانی راگەیاندنی یەکێتی دەری
بڕیون، بایەخێکی ئێجگار گەورەیان هەیە، چونکە دەلالەتن بۆ ئەوەی ویستویەتی کورد و
یەکێتی بەو شێوەیە مامەڵە لەگەڵ پێکهاتەکان بکەن کە لەو کۆبونەوەیەدا دەری بڕیون.
کۆبونەوەی
یەکەم:
بەروار:
٣٠ی ٨ی ٢٠٠٦
شوێن:
بارەگای مەکتەبی سیاسی‌ی یەکێتی لە سلێمانی
مەبەست
لە کۆبونەوەکە: باسکردنی هەلومەرجی کەرکوک لەگەڵ کادرانی راگەیاندنی یەکێتی‌ی
نیشتمانی‌ی کوردستان
"کێشەیەکی تر ئەوەیە کە چۆن مامەڵە بکەین لەگەڵ عەرەب و تورکمان، ئەگەر بمانەوێ رایان بکێشین، چی بکەین؟" ل٢٩
"تورکمان ئەبێ مەسڵەحەتی ماددی بۆ دروست بکەین. ئەبێ لە هەمو مەجالەکانا شەریک بکرێن. لە ئیدارەدا، لە خانەنشینی‌دا و لە دامەزراندن‌دا..." ل٢٩
"ئێمە تورکمانێکمان ئەوێ کە لەناویانا شەخسیەتی هەبێ و خاوەن نفوز بێ" ل٢٩
"پارتی قبوڵی نە بوە لەگەڵ جەبهەی تورکمانی کۆ ببینەوە. شەش مانگ ویستمان پارتی ئیقناع بکەین لەگەڵ جەبهە دانیشین، پارتی نەی کرد" ل٣١- ٣٢
"لە ئاستی عیراقا قەت قبوڵمان نەبوە بەپێ‌ی ژمارە مامەڵە بکرێین، لە کەرکوک‌یشا ئەبێ لەگەڵ میللەتەکانا بە ژمارە مامەڵە نەکەین" ل٣٢
"پێم وا نیە خواردنی مافی تورکمان، هەقی ئێمە بێ. ئەگەر بتەوێ کەسبیان بکەی ئەبێ رەفتاری تاکی کورد بگۆڕدرێ. ئەبێ لە دەسەڵاتا ببنە شەریک. ئەبێ لە دەستوری هەرێما جێگەیان بۆ بکرێتەوە. پێویستە تورکمان مەرجەعێکیان هەبێ کە –بتوانین- مامەڵەیان لەگەڵ بکەین" ل٣٥- ٣٦
"لە کەرکوکا کورد و تورکمان نا هاوسەنگن. کورد حکومەتی لە پشتە و لە بەغداش مامجەلالی لە پشتە. تورکمان کێ‌ی لە پشتە؟" ل٣٩
کۆبونەوەی
دوەم:
بەروار:
٩ی ٩ی ٢٠٠٦
شوێن:
بارەگای مەکتەبی سیاسی‌ی یەکێتی لە سلێمانی
مەبەست
لە کۆبونەوەکە: باسکردنی پێوەندی‌ی نێوان کورد و تورکمان لە کەرکوک
نوێنەری
تورکمان:
عەلی مەهدی، سەرۆکی حیزبی تورکمان ئیلی
حەسەن تۆران، ئەندامی مەکتەبی سیاسی‌ی حیزبی عەدالەی تورکمانی
"بەخێر بێن. ئێمە فەرق ناکەین لە نێوان خەڵکی سلێمانی و کەرکوک. هیوامان وایە پێوەندی‌ی جدیمان هەبێ. بێگومان ئێمە میللەتێکی زوڵملێکراوین، یانی مافێکی ئەوتۆمان نە بوە. حەز ئەکەین گوێمان لە پێشنیاری ئێوە بێ. من کە ئەچمە بەغا ئەفکاری خۆم ئەڵێم، حەزەکەم گوێم لە ئێوەش بێ لێرە قسەی خۆتان بکەن. ئەم پێوەندی‌یە ناڕێکە هەقە نەمێنێ. عەرەب قوڵایی‌یان هەیە لە دەسەڵاتا بەڵام ئێوەش وەک ئێمەن. پێوەندی‌ی نوێ لە نێوانمانا گرنگە" ل٨٠
"... چەن خاڵ رون ئەکەمەوە: ئەو مادەیەی کە پێوەندی بە تورکمانەوە هەیە لە دەستورا، ئێمە دامان رشت... ئێمە ڤیتۆمان نیە لەسەر مافەکانی تورکمان... هەر حیزبێکی تورکمانی دیالۆگ بکا، ئێمە لەگەڵی ئەکەین... هەمو نیزاعاتی جیهان لەسەر دابەشکردنی دەسەڵاتە، ئێوە ئەڵێن چی سەبارەت بەوە و سەبارەت بە دابەشکردنی سامان؟... ئێمە ئەمانەوێ لە دەستوری کوردستانا ئەوە دابڕێژین. ئێوە خۆتان ئەزانن چیتان ئەوێ. ئێمە زۆرمان چەشتوە بۆیە نامانەوێ خەڵک بچەوسێنینەوە... بە هیوام ئەمە وەک سەرەتا بێ بۆ دیالۆگ... بەڵام پرسیار ئەکەم: ئەگەر کورد سەرجەم مافەکانی تورکمان بسەلمێنێ و هەمو زەمینەیەک بڕەخسێنێ، ئێوە ئەڵێن چی؟" ل٨٣- ٨٥
"من بڕوام بە دابەشکردنی دەسەڵات هەیە ئەبێ بکرێ" ل٨٥
"ئەبێ باسی تقاسمی سوڵتە بکەین. من لەگەڵ عمومیات نیم، ئەبێ باسی تفاصیل بکەین. مەفهومی شەراکەت چیە ئەگەر وا نەبێ. ئێمە زۆرمان مفاوەزە کرد و هیچمان دەس نەکەوت. ئێمە بە دڵ و ئەقڵێکی کراوەوە قسە ئەکەین" ل٩٦
ئاخۆ ئەگەر یەکێتی و پارتی بەم بیر و بۆچونانەی نەوشیروان مستەفایان
بکردایە، چارەنوسی ناوچە کێشە لەسەرەکان بەم رۆژە ئەگەیشت؟
سەرچاوە:
بابەکر
دڕەیی، نەوشیروان مستەفا واهی دوا، شەش کۆنوس، چ١، چاپخانەی کارۆ، ٢٠١٨، سلێمانی
تێبینی:
قسەکانی
ناو جوتکەوانەکان هی کاک نەوشیروانن.