بۆ زارای محەمەدی: سوپاس بۆ ژنێک کە بەمەرجەوە دەژیی
مه‌ریوان وریا قانع
2020-07-17 939
بڕیاری زیندانیکردنی زارا محەمەدی بۆ ماوەی دە ساڵ لەبەرئەوەی وانەی زمانی بە کۆمەڵێک خوێندکار گوتوەتەوە، تاوانێکە مەگەر تەنھا لەناو سیستمێکی سیاسیی و یاسایی ھاوشێوەی ئەوەی ئایەتوڵاکانی ئێراندا دەربچێت. وێناکردنی زمان وەک ھەڕەشە، وەک مەسەلەی ئاسایش، تەعبیرە لە فۆبیایەکی سیاسیی و ئەمنیی، لە عەقڵیەتێکی سیاسیی ترسناک، کە ئاکاری سەرەکیی ئەو ڕژێمەیە لە ئێراندا حوکمڕانیی دەکات. لە سەدەی بیستەمدا و لە چوارچێوەی ئەو دەوڵەتانەدا کە دروستدەکرێن. کورد دووچاری دوو کێشەی سەرەکیی دەبێت. یەکەمیان کێشەی بە ”کەمینەبوون“ە لە چوارچێوەی چەند دەوڵەتێکی نادیموکراس و ستەمگەردا کە سنورەکانی ئەو دەوڵەتانە وەک پێدراوێکی موقەدەس وێنادەکەن. دووھەمیان بە ”ئەمنیکردنی“ سەرجەمی خواست و داخوازییە سادە و دەستەجەمعیەکانی ئەم بە کەمینەکراوەیە و سەریکردنیەتی وەک ھەڕەشەیەکی ئەمنیی. ئەوەی لە دۆخی ئەم خانمەدا دەیبینین کۆبوونەوە و بەرجەستەبوونێکی ئاشکرای ھەردوو کێشەکەیە. یەکەمیان کورتکردنەوەی کوردە لە ناو سیستمی حوکمڕانی ئەمڕۆکەی ئایەتوڵاکانی ئێراندا بۆ کەمینەیەکی بێماف. دووھەمیان سەیرکردنی ھەر مافێک لە مافەکانیەتی، بە مافی فێربوون و خوێندنی زمانەکەیەوە، وەک ھەڕەشەیەکی ئەمنیی.
زمان موڵکی ئەوانەیە کە قسەی پێدەکەن، بەشێکە لە شوناس و ئاکاریان، ئامرازیی پەیوەندییکردنی ئەوانە بە جیھان و بە یەکتریی و بە خۆشیانەوە. ھەر مامەڵەکردنێکی زمان وەک ھەڕەشەیەکی ئەمنی، تەعەداکردنێکی ڕاستەوخۆیە لە سەرەتاییترین مافی ھەڵگرانی ئەو زمانە و لە مرڤبوونی ئەوان. پاراستنی زمان بەشێکە لە پاراستنی پلورالبوونی جیھان و پلورالبوونی مرۆڤەکان. ئەوەی بەرامبەر بەم خانمە ئەنجامدراوە تەنھا تەعداکردنە سەر مافی ئەو نییە وەک مرۆڤێک و سەر زمانەکەی وەک زمانی میلەتێک، بەڵکو تەعداکردنیشە لە پلورالبوونی جیھان و لە فرەیی مرۆڤەکان.ڕژێمی ئایەتوڵاکان ڕژێمێکە لە دەرەوەی مێژوودا و لە دەرەوەی مافە ھەرە سادەکانی مرۆڤدا. ڕژێمێکە بە سەدان شێوە تاوانبار و بە سەدان شێوە ترسناک. ڕژێمێک دژ بە مرۆڤ لە مانا ھەرە سادەکانی مرۆڤبووندا، دژ بە مرۆڤ وەک خاوەنی زمانێک لە زمانە زۆرەکانی جیھان.
ئەوەی لە سەدەی بیست و یەکەمدا حوکمڕانییەک لە ئارادابێت لە بوونی زمانێک بترسێت، پێشئەوەی شتێک لەسەر زمانەکە و ھەڵگرەکانی بڵێت، شتێک لەسەر ئەو حوکمڕانییە دەڵێت: حوکمڕانییەک دژ بە ئینسان، چنراو بە تاوان و بە سوکایەتیکردن بە سادەترین مافەکان.
سڵاو لەم خانمە ئازا و خاوەن ئیرادەیە، لە مرۆڤێک لە سەختترین ساتیشدا ڕازینییە بەبێ مەرج و بەبێ ڕێزگرتنی خۆی و ڕێزگرتنی زمانەکەی وەک بەشێک لە خۆی، بژیی.