دوای گۆڕانکارییەکانی ٩ /٤ / ٢٠٠٣ , ھەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لە بەغداد ، سەرکردەی حزبەکان ،ئەوەندە ی دژایەتی یەکتریان کرد و ھەڵپەیان بۆ کورسی و دەسەڵاتی حزبی یان کرد ، ستراتیژیی چارەنووسی نەتەوەکەیان ون کرد.
سیناریۆو نمایشی ململانێ ی تاک رەوی ونەرجسیەتیان لە بەغداد کەوتە روو.
پەرلەمانتارانی کورد ، ئەوەندە بێ دەسەڵات ولاواز بوون ، نەیانتوانی بە یەک دەنگ و بە یەک ھەڵوێست ، لە ناو ھۆڵی پەرلەمانی بەغدادی پایتەختا ، زنجیرە کۆمەڵکوژی کورد و ئەنفال و کیمیا باران و گۆڕەبەکۆمەڵەکانی کورد بگەین بە. عێراق ، ویژدانی پەرلەمانتارانی شیعەو سونی عێراق بھەژێنن ، ، وەک دۆکۆمینتێکی نیودەوڵەتی ، لە ناوبەغدادەوە ، بیگەیەنن بە دنیای دەرەوە و پەلەمانی جیھان .
نەیانتوانی نوێنەری دەنگ و رەنگی داوا سەرەتایی ویاسایی و دەستوورییەکانی کورد بن ، کێشە ھەڵواسراوقەیرانە ئاڵۆزکراوەکانی کورد لە ناو ھۆڵی پەرلەمان چارەسەر بکەن، سنووری باشووری کوردستان، لەسەر نەخشەی جوگرافیای عێراق دیاری بکەن ،کوا ئەو بەرنامەو نەخشانەی مادەی ١٤٠ ، بۆ کاڵ کرا‌یەوە ؟.
دادگای باڵای تاوانبارانی عێراق بە پێی مادەی( ١١ ، ١٢، ١٣ ) یاسای نیو دەوڵەتی ، کۆمەڵکوژی فەیلییەکان و بارزانیەکان و ئەنفال و کیمیا بارانی ھەڵەبجە)یان بە جینۆساید ناساند ،بەڵام دەوڵەت عێراقی نوێ قەرەبووی ئەو زنجیرە جینۆسایدەی کورد یان نەکردەو.
سەرکردەکانی کورد تاوانبارەکانی ئەنفال و جینۆسایدی کوردیان ،لە کوردستان و دەرەوە پاراست ، بواریان نەدەدا بە پێ یاسا دادگایی بکرێن .
ئەندام پەرلەمانەکانی کورد لە پەرلەمانی (بەغدادو ھەولێر ) ئەوەندە رۆڵیان لاوازبوو ، بواریان رەخساند ،سەکردایەتی سیاسی کوردو حکومەتی ھەرێم و حیزبە سیاسییەکانی کوردستان . بڕیاری یاسایی دادگایی باڵای تاوانبارانی ئەنفال بۆ دادگای تاوانباران ،بخرێتە پەراوێزە ؟
حکومەتی نوێی عەرەبی عێراقی شیعە ، تا ئێستا مەرسومی جمھوری دەر نەکرد وە و کە حکومەتی عەرەبی سونەی عێراقی جینۆسایدی کوردی کردوە و دوای لێبوردنیان لە کورد نەکرد وە .
دەوڵەتی نوێ ی عێراق بە پێ ی بڕیاری ئەنجومەنی ئاسایشی نێو دەوڵەتی قەرەبووی یاسایی و مادی و مەعنەوی جینۆسایدی کوێتی بە( ٥٢ ) ملیار دۆلارو( ٤٠٠ )ملوێن دۆلار کردەوە ، بەڵام قەرەبووی جینۆسایدی کورد یان نە کردوەتەوە.
سەکردەکان و حیزبەکان و حکومەتی ھەرێم ، تاوانبارانی رەشەبای ژەھرو ئەنفال و جینۆسایدی کورد دەپارێزن ، تاوانبارەکانیان پاراست ، نەدرین بە دادگا.
دادگای باڵای تاوانبارانی عێراق، لە بەر ھەڵوێستی لاواز ی پەرلەمنتارانی کوردو سەرک کۆمار ی کورد و نوێنەرانی کورد لە بەغداد داخرا .
لە بەر گرێ ی سایکۆلۆجی مدمینی جەلالی ومەلایی ، یەکتریی دەسڕینەوەیان ، رۆڵی کورد لە بەغداد لاوازە.
دەبوایە بە پێ ی دەستوورو یاسا ، بوار نەدرایە ، بە ھیچ سەرکردەو حیزبێک، بیرە نەوتەکان بۆ بەرژوەندی خۆیان بەکار بھێنن ، یاری بە گرێبەستی نەوت نە کرێ ، کاروانی تەنکەرە نەوتەکانیان سامانی نیستمان بە قاچاخ ئاودیووی سنوورەکان نەکرین ، داھاتی خاڵە گومرگییەکانی سنوورەییەکان بە نھێنی بە ھەدر نەدرێ.
پەرلەمنتارانی کورد نەیان توانی فشار بخەنە ،سەردەوڵەتی عێراق ، عێراق ، ببێ بە ئەندامی دادگای نیودەوڵەتی ، بۆ ئەوەی جارێکی تر کورد ، ئەنفال و جینۆساید نەکرێتەوە .
سیناریۆکانی حکومەتی ھەرێمی کوردستان و دەوڵەتی فیدراڵی عەرەبی شێعەی عێراق، دوور لە دەستوورو یاسا ، یاری بەقوت و بژێوی ھاوڵاتیانی کورد دەکەن ، مافی ھاوڵاتی کورد یان لە سەر نەخشەی عێراق سڕیوەتەوە ، جینۆسایدی ئابووری کورد دەکەن.