بەشی چوارەم و کۆتایی

ئەنجام

ڕەنگە یەکێ، هەموو بەشەکانی ئەم نوسینە بخوێنێتەوە، وا بزانێ، هێندە ڕقم لە عەرەبە، چاوم بەر پێی خۆم نابینێ و خەریکم کوێردەبم. نەخێر هەرگیز وا نییە، بەڵام (عێراق) بە دەوڵەتێکی داگیرکەری خاکی نیشتمانەکەم دەزانم، هەموو ئەو هاوڵاتییە عەرەبانەی، دان بە بوونی نەتەوەی کورددا دەنێن، بە بەشێ لە نەتەوەی خۆیانیان دانانێن، ئەوەی بۆ خۆیان بە ڕەوای دەزانن، وەک ڕزگاریی، سەربەخۆیی، یەکێتیی، ئازادیی، دێمۆکراسی، مافی چارەنووس و دامەزراندنی دەوڵەتی ناسیۆنال، بە کوردیشی ڕەواببینن، پێوەندییەکانیان لەبەر ڕۆشنایی ڕێزی بەرابەریی و یەکسانیی نەتەوەییدا داڕێژن، ئەوا ئەوانە بە دۆستیکی ئازیز و دڵسۆزی نەتەوەکەمانیان دادەنێم، کە زۆر بە داخەوە، نموونەیان لەنێو نەتەوەی عەرەبدا، لە چاو ژمارەکەیاندا، بە پەنجەی هەردوو دەس دەژمێررێن.

بەڵام هەر کەسێ، لایەنێ، ڕێکخراوێ، پارتێ یا دەوڵەتێکی داگیرکەری (کوردستان)، بڕوای بە ئەو پرینسیپانە نەبێ، ئەوا بە داگیرکەر و دوژمنی خاکی (کوردستان) و نەتەوەی کوردی دادەنێم. ئاخر کورد چۆن دەبێ، چەن کەڵەپیاوێکی مەزنی وەک (عەزیز شەریف، ناجی تالیب، جەواهێریی، هادی ئەلعەلەوی، کامیل چادرچی، معەمەر قەزافی، سمایل بێشکچی ...) بیرچێ و هەمیشە یادیان نەکاتەوە، کە لە ڕۆژانێکی سەخت و تەنگانەی نەتەوەکەماندا، چ بە قسە و چ بە کردەوە، بە هانامانەوە هاتوون، داکۆکییان لێ کردووین، مافی ژیان و چارەنووسیان پێ ڕەوابینیووین؟!!

جا زۆر سەیرم لی دێ، هێندێ ساویلکە بە هەڵە لە ئەم دەستوور و باوەرە نەتەوەییە تێگەیشتوون. چونکە گەر هەر نەتەوەیەکی سەردەسی داگیرکەر، دان بە بوونی نەتەوەییماندا نەنێ، جگە لە ئەوەی، بە دوژمنێکی گەورەی نەتەوەکەمان دادەنرێ، بە هیچ شێوەیەکیش، نە دۆست و نە برامانن. هێندێ کورد هەن، زۆر بە ئاشکرا، خۆیان دەخەڵەتێنن، هەر بۆئەوەی بە خوێندەوار، ڕووناکبیر، پێشکەوتووخواز، بەرچاوڕوون و شۆڕشگێڕ ناوینابەرن. لەگەڵ ئەوەشدا، ئەو ڕاستییانەش زۆر باش دەزانن، بەڵام خۆیانی لێ گێلدەکەن. بۆیە ئەو جۆرە کەسانە، چ لای ڕۆڵەکانی کورد، چ لای ڕۆڵەکانی نەتەوە سەردەسەکانی (کوردستان)، لە گێلەپیاو پتر، هیچ ناوێکی دیکەیان بەسەردا ناچەسپێ!

کاتێ دەسم بە نووسین کرد، ئەوەم لە بیر و هۆشی خۆمدا دانابوو، چۆن بنووسم؟ چی بنووسم؟ بۆ کێ بنووسم؟ لەبەرئەوە زۆر باشم دەزانی، نووسینەکانم لە ڕووی دڵسۆزییەوە بۆ کورد. دەرزی ژان لە دڵی گەلێ کەس دەچەقێنێ، لەبری ئەو دەرزییەش، خەنجەری ژاراویم لێ دەدەن. بۆیە لە یەکەمین بەرهەممدا (ململانێی ئایدۆلۆژیی لە کوردستاندا 1993)، سەرەتای نووسینەکەم، بە هۆنراوەیەکی (مەحوی) دەسپیکرد و ئیستەش لیرەدا دووبارەیدەکەمەوە:

لەسەر تۆم دوژمنە دنیا، قەزییەم مانع ئەلجەمعە

کە تەرکی تۆ نەکەم، تەرکی هەموو دنیا نەکەم، چ بکەم؟ (5، ل 232)

لە کۆتاییشدا دەڵێم: خوایە! من هەر هێندە زانیارییم هەیە، هەمیشە تۆ لە هەموو کەسێ پتر دەزانی و ئاگاداری هەموو نهێنییەک هەی، ڕاستی ڕووت بۆ هەموو لایە دەرخەی، تا کوردە سەرلێشێواوە عێراقچییەکان، کەمێ ویژدانی ماندوو و رووشاویان بحەوێتەوە. منیش هیچ دەسەڵاتێکم نییە، لە ئەو قورە درووستراوم، ناتوانم، جۆرێکی دیکە بم، هەرگیز حەزیشم نەکردووە و حەزیش ناکەم، لە پێستەکەی خۆم دەرچم. بە ئەو بەش و چارەنووسەش قایلم، کە پێت بەخشیوم، ناتوانم، لە ئاستی هەڵە، تاوان، ناکۆکیی، دووبەرەکیی، جەنگی کوردکوژیی و  ناپاکیی نەتەوەییدا، بێ دەنگبم، هەر وەک (بێکەس)یش گوتوویەتی؛

چی بکەم، بڵێم چی، وەها خوڵقاوم

هەتا بمێنم، قسەی هەق دەکەم

پاشان گوتوویەتی:

ئەوەی بە ناهەق شتێ بنووسێ

پەنجەی هەڵوەرێ و چاوی بنووسێ (1، ل 144-147)

هەروەها لە هۆنراوەیەکی دیکەشدا گوتوویەتی:

خراپ ببینم، تەنقیدی دەکەم

ئەوەی خائینە، جوێنی پێ دەدەم

ناترسم لە کەس، بێ باک و بێ غەم

هەرچی کە ئەبێ، ببێ، جەهەنەم   (1، ل 218-220)  

  2022. 7. 5

    سەرچاوەکان:

بێکەس، دیوان، چ 3، چاپخانەی حسام، بەغدا، 1986.

حوسێن موحەممەد عەزیز، ململانێی ئایدۆلۆجی لە کوردستاندا، چ2، سوید، 1995.

حوسێن موحەممەد عەزیز، کورد و شۆڕش و هەلی مێژوویی، چ2، سولەیمانی، 2000.

حوسێن موحەممەد عەزیز، یاقووت و زمڕووتی کوردیی، ب5، چ1، 2015..

مەحوی، دیوان، چ 2، چاپخانەی ئۆفیست، بەغدا، 1984.