لە یادی خاڵە پیرەمێرد و نەورۆزی کورددا

دوکتۆر حوسێن موحەممەد عەزیز

2024-03-20 190

وەک لە پێشەکی بەرهەمە نوێکەی ئەم ساڵمدا "نەورۆز و بەهاری کورد" نووسیومە: (چیرۆکی "زوحاک" و "کاوە"، بڕوامان پێی بێ، یا نەبێ، بمانەوێ و نەمانەوێ، چ لە بیر و ژیانی ڕۆڵەکانی نەتەوەی کورد، چ لە مێژووی دێرینی نەتەوەکەمدا، جێی شیاوی خۆی کردووەتەوە. بۆیە ساڵانە یادی "کاوە" و جێژنی "نەورۆز"، لە سەرتاسەری "کوردستان"ی مەزندا دەکرێتەوە. ئەم بەرهەمەش، کۆڵینەوەیەکی ئەکادێمی، مێژوویی و وێژەیی دێکۆمێنتارانەیە، لە سەرەتای پەیدابوونی داستانی "کاوە"ی ئاسنگەر و جێژنی "نەورۆز"ەوە دەسپێدەکا. هەوڵێکی زانستانەیە، بۆئەوەی هێندێ لایەنی تەمومژاویی و ئەفسانەیی جێژنی نەورۆز بە گشتی، "کاوە" و "زوحاک" بەتایبەتی ڕوونکەینەوە. بۆ ئەم کارە سەختەش، پەنام بۆ "200" سەرچاوەی کوردی، عەرەبی، فارسی و ئینگلیزی بردووە،)

کەواتە نەورۆز چییە؟!

نەورۆز زاراوەیەکە، لە کەلتووری گەلانی ئاریانەژاددا چەسپاوە و مۆرکێکی جۆربەجۆری جیاوازی "ئایینی، ئەفسانەیی، مێژوویی، جوگرافیایی، کۆمەڵایەتی، ڕامیاری و نەتەوەیی"، لای هەر یەکێ لە ئەو گەلانە لەخۆگرتووە ... سەرەتای مێژوویەکی ڕووناک، ئازادیی و سەربەستییە. کۆتایی سەردەمێکی کۆنی ناخۆش، تاریک، ئەستەم و پڕ ستەمە.

(بەڵام نووسین و زانیاری، لەسەردەمە کۆنەکاندا، سەبارەت بە نەورۆز زۆر کەمە. لەگەڵ ئەوەشدا، لە سەردەمی ساسانییەکاندا، چەن نووسراوێکی گرنگ هەن، شایانی ئەوەن بایەخیان پێ بدرێ.) "23،8-9"

ئەز پێم وایە: "نەورۆز" و شۆڕشەکەی "کاوە"ی ئاسنگەر، لە مێژووی مرۆڤایەتیدا، یەکەمین شۆڕشی شۆڕشگێڕی چەکداریی بوو، دژی کۆیلایەتی، زۆرداریی و چەوساندنەوەی مرۆڤ، لە جیهاندا بەرپابووە. لە هەمان کاتیشدا، ڕاپەڕین و شۆڕشەکەی "کاوە" لە مێژووی مرۆڤایەتیدا، بە یەکەمین شۆڕشی چینایەتی چینە چەوساوەکانیش دادەنرێ.

نەورۆز جێژنی چ گەلێکە؟!

لە ڕاستیدا نەورۆزی "کوردستان"، بەتایبەتی بابەتی ڕاپەڕینەکەی "کاوە" و سەرهەڵدانی داستان و جێژنی نەورۆز، جێگەی بایەخی نووسەران و کۆڵەرانی کوردە، لەبەرئەوە لە هۆنراوە، پەخشان، وێژەی کوردیدا ڕەنگیداوەتەوە و بەسەرەتای شارستانیی و جێژنێکی نەتەوەیی کورد دادەنرێ. بۆیە "کوردستان" لانکەی نەورۆزە، کورد خاوەنی یەکەمێتی و تەنیا بەداهێنانی بێخەوشی، نەتەوەی کوردی دادەنێن.

نەورۆز لە بنەڕەتدا، جێژنێکی کوردییە. بەڵام لە ئەو سەردەمانەدا، گەلانی دیکەی ئاریانەژادی نێوچەکەش، بڕوایان پێ کردووە، یادیانکردووەتەوە و بە جێژنی خۆیان زانیوە.

ئەز پێم وایە، جێژنی نەورۆز، ئەوڕۆ جێژنی هەموو گەلانی ئاریانەژاد و ئەو گەلانەشە، کە بە جێژنی خۆیانی دەزانن. لەگەڵ ئەوەشدا، مێژووی پەیدابوونی نەورۆز، ئەوەمان بۆ ڕووندەکاتەوە، سەرەتا لەسەر خاکی "کوردستان" پەیدابووە، لەبەرئەوە نەتەوەی کورد، بە خاوەنی ڕاستەقینەی نەورۆز دەژمێررێ.

(مخابن "شەرەفخانی بەدلیسی" و "مەلامەحموودی بایەزیدی" و مێژوونووسانی دیکەی کورد، خۆیان لە باسکردنی نەورۆزی کوردەواری بواردووە. هۆنەرانی کوردیش، نەورۆزیان تەنیا وەک ڕۆژێکی پڕ خۆشی و شادی داناوە، ساتی دەرکەوتنی دولبەریان بە نەورۆز چواندووە! لەبەرئەوە ئێمە ناتوانین، زانیارییەکی ئەوتۆ، لە هۆنراوەکانیان دەربێنین. بۆیە ئەو هەواڵانەی لەبەردەستدان، زۆر کورتن و سەرپێین، تەنیا بەشی ئەوە دەکەن، بڵێین: ڕۆژی نەورۆز بەردەوام، بەها و پیرۆزی خۆی پاراستووە.)"25، 110"

ڕۆڵی پیرەمیرد و نەورۆز

پیرەمیرد 1867ـــ1950 ز. " ناوی "مەحموود ئاغای هەمزە ئاغای مەسرەف" بوو. لە شاری "سولەیمانی" لەدایکبووە و "83" ساڵ ژیاوە. دید و بۆچوونەکانی، هەست و هۆشی، بایەخ و کارکردنی، هەوڵ و ڕۆڵی تایبەتی خۆی، سەبارەت بە یادی نەورۆز، بە سێ قۆناغی جیاوازدا تێپەڕبووە.

قۆناغی یەکەم: حوجرە

سەرەتا با بزانین، هۆنەر لە باسی "من و نەورۆز"دا، چۆن باسی بیرەوەری و پێوەندی گیانیی، نێوان خۆی و نەورۆزی کردووە. کاتێ "پیرەمێرد" مناڵ بووە، باوکی لە حوجرە پێی خوێندووە. مەلا لە نەورۆزدا، داوای نەورۆزانەی لە خوێندکارەکان کردووە. جگە لە ئەمەش هەر لە ئەو تەمەنەدا، خوێندکارەکان چوونەتە لای مەلایەکی دیکە، چونکە دەسوخەتی خۆشبووە، نەورۆزنامەی بۆ نووسیونەتەوە.

ئەم یادگارانەی مناڵی، لە بیر و هۆش، مێشک و دەروونی "پیرەمیرد"دا ماونەتەوە، تا گەورەبووە و چووە بۆ "تورکیا"، بە هەمووی "25" ساڵ لە ئەوێ بووە. پاشان ساڵی "1928" بۆ "سولەیمانی" گەڕاوەتەوە. ئەو کاتە تەمەنی پتربووە. ساڵی "1932" بۆ یەکەمین جار، نازناوی "پیرەمیرد"ی بۆ خۆی هەڵبژاردووە. خۆشی ئەو مێژووەی، بە ئەم شێوەیە گێڕاوەتەوە و تۆمارکردووە:

(مناڵ بووم، لای "مەلا حوسێنە گۆجە" دەمخوێند، کە گەیشتینە دەمی بەهار، مامۆستا دەیگوت: بچن نەورۆزانە بێنن. ئێمەش بەسەر دایکماندا دەگریاین، سا دایک و باوکمان، هەر چییان لەدەستبهاتایە و هەرچییان لە بارابووایە، یا "چەرخێ" یا قڕانێ حەمەشایی یا پەنابات ئەیانداینێ.* ئەمانهێنا، ئەویش بەشی خۆی لێ هەڵدەگرت، یەکی قەمەرەییەکی ئەداینێ، ئەچووین لە مزگەوتی "شێخ ئەوڕەحمانی ئەبوبەکر ئەوڵاسوورەی دۆڵەتوویی" خەتی خۆشبوو، نەورۆزنامەی بۆ دەنووسینەوە:

نوروز شد، نوروز شد نوروز نو، فیروز شد

دنیا همە، پیروز شد بلبل غزل، اموز شد

بابا بدە، نوروزیم تا برخوری، ئەز روزیم

ئیتر ئەمە بە هەموو کۆڵان و سەربانێکدا، بە گۆرانییەوە دەمانگوت. ئەو ڕۆژەش ئازادبووین. ئەچووینە ئەو دەشتە.) سەرچاوە "3، 57"

بەڵام هێشتا بەتەواویی نەیزانیوە، "نەورۆز" چییە؟! بۆیە گوتوویەتی: (ئیتر نەماندەزانی، ئەم ڕۆژە چییە، تا ڕۆژێ "حەسەنە فەندی" مامم لێی پرسیم: تۆ بە خۆشی نەورۆزەوە هەڵدەتوڕینی، نازانی، ئەم نەورۆزە چییە؟

وتم: ئەم نەورۆزە ئەوەیە، کە ئێمە پارەئەدەین و بەرەڵدا دەبین. وە کە ئەگەینە مریشکەڕەشەی کەبابە بۆ مامۆستای سەگبابە، ئەمانبەنەوە مریشک دێنین و ئیزن ئەبین.)

مامی پێکەنیوە و گووتویەتی: (ڕۆڵە ئەمە ڕۆژێکە، خوا ئەم جیهانەی تیا درووست کردووە. هەموو ساڵێ کە ئەگاتە ئەم ئەندازە و لەلەبڕییەی چەرخەی ئاسمان، ساڵ دەگەڕێتەوە و سەرلەنوێ زەوی زیندووئەبێتەوە، درەخت و گیا ئەبوژێتەوە، هەوایەکی تازە ئەکەوێتە ناوەوە، مرۆڤ کە هەناسەهەڵدەکێشێ، تێدەگا، کەوا گیانی تازەدەبێتەوە.) "3، 58"

قۆناغی دووەم: ئەستەنبوڵ

ئەم یادگارانەی مناڵیی، لە یادگە و بیری "پیرەمێرد"دا ماونەتەوە، تا گەورەبووە و ساڵی "1903" چووە بۆ "ئەستەنبوڵ" و "25" ساڵ لە ئەوێ ماوەتەوە. لە ئەو بارەیەشەوە گوتوویەتی: (کاتێکیش چوومە "ئەستەنبوڵ"، لە سەرای پادشاهیدا، ڕۆژی "9"ی مارت، هەموو وکەلا و وزەرا ئەهاتنە مابەین، تەبریکاتیان ئەکرد، نیشان بە ئەو نیشانە، مەعجوونی نەورۆزیان دەخوارد و شەوی نەورۆزیش، هەموو منارە قەندیلیان دائەگیرساند.) "3، 58"

قۆناغی سێێەم: گەڕانەوە بۆ کوردستان

ساڵی "1928" لە "ئەستەنبوڵ"، بۆ زید و نیشتمانەکەی خۆی "سولەیمانی" گەڕاوەتەوە. با بزانین، خاڵە "پیرەمێرد" ئەو مێژووەمان چۆن بۆ دەگێڕێتەوە و لە ئەو بارەیەوە چی گوتووە؟! (کە هاتمەوە ئێرە، جارێکیان هەروا لە خۆمەوە، نەورۆزم هاتەوەبیر، کە ئەمە عەنعەنە و پیشەیەکی باووباپیرانمانە. ئێوارەیەکی شەوی نەورۆز، هەندێ دارم کڕی و کوڕگەلی زانستیم هەڵگرت و چوومە "گردی یارە"، ئاگری نەورۆزم کردەوە. بۆ بەیانی سەیرانم کرد و لە ئەو دەشتە بە دەهۆڵ و زوڕنا هەڵپەڕین، نان و چێشت و چایەکی زۆریشم تیا بەشییەوە.) "3، 58"

بەڵام مەلا کوردزمانەکان، ڕەخنەیان لێ گرتووە و بە ئاگرپەرست تاوانباریانکردووە، چونکە یادی جێژنی نەورۆزی کردووەتەوە و ئاگریکردووەتەوە، پێیان گوتووە: (وەی تۆ ئاگری نـەورۆز ئەکەیتەوە، ئاگرپەرستی!) ئەویش لە وەڵامدا گوتوویەتی: (کوڕە باوکم موسوڵمانم، ئاگرێک خۆم ئەیکەمەوە و ئەیکوژێنمەوە، چۆنی ئەپەرستم؟)"3، 59"

پاشان مەلاکان شکاتیان لێ کردووە و "پیرەمیرد"یش گوتوویەتی: (خێر دەستەی ... چوونە لای موتەسەریفی ئەوسایە، کە "مەجید یەعقوبی" بوو، شکاتیانکرد، چەرمەســــــەرییەکی زۆریان داین و قوتابی زانستی حەپسکران و غەزەتەکەیان داخستم، کەس نەیدەوێرا، بێ بە لاما، موبارەکێکی تری خۆشمان، پار نەیدەهێشت، نەورۆز بکەم.) "3، 59"

"پیرەمیرد"یش لە ناچاریدا، پەنای بۆ لێپرسراوی ئینگلیزەکان بردووە و گوتوویەتی: (شکاتم لای "لاین" کرد، ئەویش بۆی نووسیبوو: بۆچی مەنعی ئەکەی؟ وتبووی: حوکوومەت ئیسعافی ئایینی ئاتەشپەرستی ناکا، ئەو وەڵامەم لەلایە. تا لە "بەغدا"وە وتیان: دیموقراتی ئەم جۆرە قسە قۆڕانە، قبووڵ ناکا.) "3، 60-59"

دوای ئەوەی وەڵامێکی خۆشی دەسکەوتووە، گوتوویەتی: (ئیتر سەیرانی خۆشم کرد، بەڵام دەهۆڵ و زوڕنایان نەهێشت. دیسان ئێمە بە گابۆڕ بردمانەسەر، ئەم ساڵ وا شوکور، بە ئارەزووی خۆمان سەیران ئەکەین و نەورۆز و مەولوود کەوتوونەتە مانگێک، مەولوودیش لە هەمان ڕۆژدا ئەخوینین. ئەمە من و نەورۆز!)"3،60"

نەورۆز و سەردەمێکی نوێ

ڕۆڵی "پیرەمێرد" لە زیندووکردنەوەی ئاگری جێژنی نەورۆزدا، لە سییەکانی سەدەی بیستەمدا، ڕێوشوێنێکی بنەڕەتی و دیرینی نەورۆزی بیرخستینەوە. جارێکی دیکە سەرلەنوێ، ژیانی بەبەر ناوەڕۆکی ڕاستەقینەی جێژنی نەورۆزدا کردەوە، ئەو ڕۆژی ئاهەنگێڕانەی ئاگرکردنەوەی سەر چیاکانی، بۆ ناوەڕۆکی ئەفسانەکەی "کاوە" گۆڕیوە. ئەم پیرەپیاوە ساڵانە، چەندین کوڕوکاڵانی کوردی، دوای خۆی خستووە و ئاڵاکەی "کاوە"یان هەڵگرتووە، بەرەو "گردی یارە" بەڕێکەوتوون.

ئەم دید و بیرە نوێیەی نەورۆزیش لای "پیرەمیرد"، لە ڕاپەڕینە خوێناوییەکەی بەردەرکی سەرای شاری "سولەیمانی"، ڕۆژی "6. 9. 1930" سەریهەڵداوە، کە بەشێوەیەکی ساکارانە بەرپابووە، کاتێ میری "عێراق" ویستی، توانستی ڕۆڵەکانی گەل، لە گاڵتەجاڕییەکەی هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی دامەزراندندا بگۆڕێ، تا دەستوور دابنێن، کە لە چوارچیوەی دید و بۆچوونی نەورۆزدا هۆنیوێتیەوە، بە هەموو توانایەوە، وەڵامی ئەو داگیرکەرانەی داوەتەوە.

سەرەتا ئەم بەربەرەکانی و ناڕەزایی دەربڕینەش، لە شاری "سولەیمانی"یەوە دەسیپێکردووە، پاشان بە هەموو نێوچەکانی باشووری "کوردستان"دا بڵاوبووەتەوە. تا ئەو کاتەش، لە مێژووی گەلی کورددا، بە هیچ جۆرێ ڕووی نەداوە، سنگی کیژانی کورد، قەڵغانێ بێ، لە دەسڕێژی گوللەی هێزەکانی داگیرکەر بیپارێزێ، وەک "پیرەمێرد" لە هۆنراوە بەناوبانگەکەی "نەورۆز"دا گوتوویەتی:

تا ئێستە ڕووی نەداوە لە تەئریخی میللەتا

قەڵغانی گوللە، سنگی کچان بێ لە هەڵمەتا

پاشان پارتی "هیوا"، پشتگیری بیر و بۆچوونەکانی "پیرەمێرد"ی کردووە، ئەندامان و جەماوەری گەلی هانداوە، بەڕەنگاری دەسەڵات ببنەوە، بایەخ بە یادی جێژنی نەورۆز بدەن، ساڵانە ئاهەنگبگێڕن، نووسەران و هۆنەرانیش، بە نووسین و هۆنراوەکانیان بەشداربن.

هەرچەندە سەرەتا دەسەڵاتدارانی میریی، دژی ئاگرکردنەوە بوون، بەڵام پاشان وردەوردە، نەرمبوون و دژنەبوون. بێ ئەوەی بە شێوەیەکی فەرمی، دان بە جیژنی نەورۆزدا بنێن. دوای ماوەیەکیش دەسەڵات، هەڵوێستێکی دیکەی وەرگرتووە، دیسانەوە دژایەتی یادی نەورۆزی کردووتەوە، پیاوانی ئایینیان هانداوە، فەتوابدەن، یادی جێژنەکە حەرامکەن، گوایە نەورۆز، جێژنێکی کۆنی "مەجوسی"یەکانە و لەگەڵ ئایینی ئیسلامدا ناگونجێ. لەگەڵ ئەوەشدا، هێندێ پیاوی کوردپەروەر هەبوون، هەڵوێستێکی باشیان هەبووە، لە چامە سۆفیگەرییەکانیاندا، ستایشی نەورۆزیان کردووە."136،10"

ئیدی بە ئەو شێوەیە، "کاوە" لەنێو کورددا، وەک کرێکارێکی ئاسنگەری شۆڕشگیڕ ناسراوە، ئاڵای کار و شۆڕشی هەڵکردووە، "ئەژدەهاک"یش نیشانەی زۆرداریی و ستەمی کۆمەڵایەتی بووە.

لە ساڵی "1947"یشەوە، "پارتی دێمۆکراتی کوردستان" و "پارتی کۆمۆنیستی عێراق"، هانی جەماوەری کوردیان داوە، بایەخ بە جێژنی نەورۆز بدەن و بڕیاردرا، بەبۆنەی جێژنی نەورۆزەوە، ئاهەنگێکی جەماوەری گەورە، لە شاری "هەولێر" سازکەن، لەبەرئەوە هێندێ لە پیاوانی ئایینی فەتوایاندا، یادەکە حەرامکەن. هێندێکی دیکەشیان، لەگەڵ ئەو فتوایەدا نەبوون. بۆیە لێپرسراوانی دەسەڵات، لە ترسی ئاژاوەنانەوە و پەلاماردان ناچاربوون و بڕیاریاندا، ڕێ بە جەماوەر بدەن، لە گۆرەپانی فڕۆکەخانەی "هەولیر"، ئاهەنگەکە سازکەن، بە مەرجێ خۆپیشاندانەکە، بۆ نێوشار نەتەنێتەوە."136،11"

بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، خۆپیشاندانی پیاوانی ئایینی دەسیپێکرد، دەف و شیر و تێڵایان هەڵگرتبوو، کاتێ ئاهەنگێڕان بۆ شارەکە گەڕانەوە. ئەوانیش ناچاربوون، درووشمی دژایەتیکردن دژی ئەو جۆرە کەسە دواکەوتووە کۆنەپەرستانە هەڵگرن. ئیدی هەر زوو مەلا و دەروێشەکان وازیانهێناوە و خۆپیشانەکە کۆتاییهاتووە.

کەچی ساڵی "1948"، بۆئەوەی تۆڵە لە بزووتنەوەی دێمۆکراسی و پێشکەوتن بکەنەوە، بە تاوانی ئەوەی ئاسایشی شارەکەیان شێواندووە، میری کۆمەڵێکی ڕەوانەی دادگە کردووە. ئیدی دوای ئەو ڕووداوانە، یادکردنەوە و ئاهەنگگێڕان کەمبووەتەوە، شێوەیەکی دیکەی وەرگرتووە، نیشتمانپەروەران ئاگریان لەنیو شار، لەسەر لووتکەی کێو و شاخەکان کردووەتەوە.

پاشان دوای کۆدەتاکەی "عەبدولکەریم قاسم"ی "14. 8. 1958"، هەرچەندە بە شێوەیەکی فەرمی، دانیان بە ئەو جێژنەدا نەناوە، لەگەڵ ئەوەشدا، جەماوەری گەل ڕێگەیان بۆ تەختبووە، بەشێوەیەکی بەرفراوان، لەنێو شارەکاندا یادی جیژنی نەورۆز بکەنەوە، شایی و ئاهەنگی تایبەتی بگێڕن. تا ساڵی "1970"، ڕێککەوتنامەی "11. 3" لەنێوان سەرکردایەتی شۆرش "پارتی" و "بەعس"دا مۆرکرا، یەکێ لە خاڵە گرنگەکانی ئەوەبوو، بەشێوەیەکی فەرمی، دانیان بە جێژنی نەورۆزدا نا.

ئیدی بە ئەو شێوەیە، وردەوردە نەورۆز، وەک سەرچاوەیەکی فەرمی هانی جەماوەری کوردی داوە، بەرەو ئازادیی و کراوەیی هەنگاوبنێن، ساڵانە بەشێوەیەکی ڕێکوپێک، یادی چێژنی نەورۆزی نەتەوەیی خۆیان بکەنەوە.

پیرەمێرد و هۆنراوە و نەورۆز

ئەز پێم وایە، تا کوردێ مابێ، ناوی "پیرەمێرد"ی نەمر، هەر بەزیندوویی دەمێنێتەوە. جگە لە ئەوەی، سەبارەت بە جێژنی نەورۆز، چەندین دەقی نووسیوە و بڵاوکردووەتەوە، هەروەها "7" هۆنراوەی کورت و درێژیشی، بۆ یادی جێژنی "نەورۆز" نووسیوە. بۆ نموونە:

ساڵی "1932"، واتە "92" ساڵ لەمەوبەر، لە یەکەمین یادی جێژنی نەورۆزدا، بە '19" تاکەدێری جوان و بە کوردییەکی پەتی، هەستی بیر و هۆش، دڵ و دەروونی خۆی دەربڕیەوە و سەرەتا گوتوویەتی:

ڕۆژی تازەی ساڵی تازەی، ئێمە هات

ڕۆژ هەڵات، ڕۆژێ هەڵات، سەرما هەڵات

بای بەهار هات، خاکی زیندووکردەوە

نەوجەوانی هات و پیری بردەوە "3، 9"

ساڵی "1941"، واتە "83" ساڵ لەمەوبەر، لە هۆنراوەی نەرۆزدا، بە "6" چوارینە و لە "2" چوارینەی سەرەتا گوتوویەتی:

جێژنی نەورۆزە، گوڵان سەفسەف وەرن، دەسبەستەبن

ڕەشبەڵەک، سوور و سپی، سەوز و بنەوش، ئاوێتەبن

ئاگاداری شۆری، عەشقی بولوبلی دڵ خەستەبن

بۆ سەناخواخی، وەکوو شێت، بێ قەرار ئەتلێتەوە

* * *

ئاگری نەورۆز کە هەڵگیرسا، ئیتر فەصڵی خەزان

شینی کوێستان و تەمی زستان و ئاهی عاشقان

مەرگی ناکامان و دەردی بێ نەوایانی جیهان

بەو گڕە جوانە، کەوا ئەگڕێ، ئیتر ئەبڕێتەوە. "3، 32"

* * *

ساڵی "1948"، لە هۆنراوەی "گۆرانی نەورۆز"یشدا، بە "7" دێڕە هۆنراوەی ڕەنگین و سەنگین، ڕوون و گەش، هەستی دڵ و دەروونی خۆی دەربڕیوە، باسێکی جوانی مێژووی نەورۆز و خەباتی ڕۆڵەکانی نەتەوەی کوردی بۆ کردووین، دیمەنی سرووشتێکی جوانی، نەورۆزی پیشانداوین، مژدەی ئاییندەیەکی گەشی، بە نەتەوەکەی داوە. ئەم هۆنراوە بەرز و نایابەشی، "76" ساڵ لەمەوبەر داناوە، بەڵام تا ئێستە کۆن نەبووە و هەرگیز کۆنیش نابێ، بەڵکوو وەک سروودێکی نەتەوەیی، نەوە دوای نەوە گوتوویانەتەوە و پاراستوویانە، بۆیە بە نەمری ماوەتەوە. ‌

هەرچەندە هێندێ موسوڵمانی بێ هەست و هۆشی نەتەوەیی، بە هەموو توانایانەوە هەوڵیانداوە و ئێستەش، بە شێوەیەکی بەردەوام هەر هەوڵدەدەن، ناوی نەورۆز لەکەدارکەن و بە ناوی ئایینەوە قەدەغەیکەن. بەڵام هەوڵەکانیان لە گۆڕستانی مێژوودا نێژراوە!

ئەم ڕۆژی، ساڵی تازەیە نەورۆزە هاتەوە

جێژنێکی کۆنی کوردە، بە خۆشیی و بەهاتەوە

چەن ساڵ گوڵی هیوای ئێمە، پێپەستبوو تاکوو پار

هەر خوێنی لاوەکان بوو، گوڵی ئاڵی نەوبەهار

ئەو ڕەنگە سوورەبوو، کە لە ئاسۆی بڵندی کورد

مژدەی بەیانی، بۆ گەلی دوور و نزیک ئەبرد

نەورۆز بوو، ئاگرێکی وەهای خستە جەرگەوە

لاوان بە عەشق ئەچوون، بە بەرەوەپیری مەرگەوە

وا ڕۆژهەڵات، لە بەندەنی بەرزی وڵاتەوە

خوێنی شەهیدە، ڕەنگی شەفەق شەوقئەداتەوە

تا ئێستە ڕووی نەداوە، لە تاریخی میللەتا

قەڵغانی گوللە، سنگی کچان بێ لە هەڵمەتا

پێی ناوێ، بۆ شەهیدی وەتەن، شیوەن و گرین

نامر ئەوانە، وا لە دڵی میللەتا ئەژین "3، 104"

هەروەها، ساڵی "1949"ش، واتە "75" ساڵ لەمەوبەر، سەبارەت بە یادی جێژنی نەورۆز، باسێکی جوانی سرووشتی کردووە، مژدەی بە ڕۆڵەکانی گەلەکەی داوە، بە "7" پێنجینەی ناسک و جوان گوتوویەتی:

مژدە بێ ساڵ گەڕایەوە

ئاگری نەورۆز کرایەوە

بەفری زستان توایەوە

سەرچاوەی ئاو ژیایەوە

نوخشەش بێ لە کوردی هەژار

* * *

وا فەرشی چیمەن ڕاخرا

گوڵاڵە بوو بە شەوچرا

لاولاو تێکئاڵان وەک برا

بەفر و هەڵەکۆک پێکبڕا

کەوتنە لەنجە سەروو و چنار

* * *