کوردو سیاسەت.. شۆڕشی نان‌و ئازادی
دانا مه‌نمی
2020-12-11 1390
سیاسەت زیاتر لە هەر شتێکی‌تر کاریگەری لەسەر ژیانی تاک و بەتاکی کۆمەڵگا دادەنێت، بچووکترین رووداو یان گۆڕانی سیاسی ئەتوانێ ژیانی کۆمەڵگا بخاتە ژێر کاریگەرییەوە ، سیاسەت دونیای فیزیکە نەک مێتافیزیک، دونیای واقیعە نەک حەقیقەت، دونیای سەرزەوینە نەک ئاسمان ،زانستی سیاسەت ئەگەر عەقڵ ڕۆڵی تێدا بگێڕێت کێشە و ئاڵنگارییە سیاسییەکانمان بۆ چارەسەر دەکات ، سیاسەت هاوشێوەی فەلسەفە و شیعر نییە تیایدا ئایدیای مەزن و خولیا ئانتۆلۆژیکەکانمان بەرجەستە بکەینەوە، مەیدانی سیاسەت مەیدانی رێکەوتن و بەریەککەوتنی سیاسییە، نەک برسیکردن و پێنەدانی مووچە و ڕێگری لە خۆپیشاندان ، لە سیاسەتدا کەس براوە و کەسیش دۆڕاو نییە بەمەرجێک ململانێی سیاسی بۆ خزمەتی کۆمەڵگا بێت و ڕێز لە دونیای جیاوازی هێزە سیاسییەکان بگیرێت و هەمووان یەکسان و یاسا سەروەری بێت و ئازادی ڕەخسابێت ،خۆئەگەر نا هەموو دۆڕاوو ڕەنج بەخەسار دەبین ، جیهانی سیاسەت جیهانی عەقڵ و دووربینی و ئەزموون و ڕاڤەو لێکۆڵینەوەیە، نەک جیهانی سۆز و هەست ،سیاسەت گرنگیەکی زۆری لە کۆمەڵگای ئینسانی دا هەیە ،ئەو مەسەلەیە هێندەگرنگە کە لە کۆمەڵناسی سیاسیدا سیاسەت و کۆمەڵ پێکەوە گرێدراوە.
سیاسەت هونەری مومکینە ، هونەرو پسپۆڕیەت و قۆستنەوەی ئەو فرسەتانەیە كە لە قۆناغێکدا هەڵئەكەوێ و تیایدا (موستەحیلت) بۆ دەکاتە (ممكن) و خەونت بۆ دەبێتە واقیع ، بەڵام بەبێ تێڕوانین و تێفكرین و پلان ونەخشەڕێگای واقیعبینانە ، ناتوانرێت ئامانجەکان بە دەست بهێنرێت ، کورد لە ناو سیاسەتدا هیچ کات نەیتوانیووە دەرفەتەکان بقۆزێتەوەو لە كات و شوێنی گونجاودا نەخشەڕیگاو ستراتیژی سیاسی بە دیدێکی نەتەوەییانە لە سات و وەختی خۆیدا بخاتە بەردەم ڕای گشتی ، هەمیشە گوتومە عێراقی پاش ڕوخانی ڕژێمی بەعس عێراقی پێش ڕوخانی سەدام حوسێن نیە و عێراقی پاش داعش، عێراقی پێش هاتنی داعش نیە و عێراقی ئێستاش عێراقی پێش کوشتنی قاسم سولەیمانی نییە ، ئەم پێوەرە لە ڕووی زانستیەوە بۆ کوردستانیش گونجاوە ، کوردستانی پێش جەنگی داعش کوردستانی پاش جەنگی داعش نییە و ئەو دەستکەوت و دەرفەتانەیشی کەلە ڕیفراندۆم دا لەدەستمان چوو جارێکی تر دروست نابێتەوە و کوردستانی پێش ڕیفراندۆمیش کوردستانی دوای ڕیفراندۆم نییە کە بەهۆی شکستی ڕیفراندۆمەوە هێزی خاک و هێزی ئابوری و دونیای دەرەوەو دۆستەکانمان لەدەستداو پێگەی کوردستان ڕووی لە پاشەکشە کرد.
شۆڕشی برسییەکان بە یەکەم شۆڕش دادەنرێت لە مێژوی مرۆڤایەتیداو بۆ یەکەمین جار لە میسڕی سەردەمی پاشا پیپی دوەمی فیرعەونی میسڕییدا بووە لە ساڵی 2278 – 2184 پێش زایینی ، لە سەردەمی دەستەڵاتی مەلیک پیپیدا برسێتیی و هەژاریی زۆر بڵاوبۆوە و شۆڕش و ناڕەزایی و گەورە لێ دروست بووە، ئێستا دوای زیاتر لە دو هەزار ساڵ گەورە بیرمەندی میسڕیی حەسەن حەنەفیی باس لە شۆڕشی برسییەکان دەکات و پێی وایە شۆڕشی داهاتومان دەبێتە شۆڕشی برسییەکان ، بیرمەندی میسری حەنەفی دەڵێت : " بە هۆی گرانیی و نەدانی موچە و جیاوازیی زۆر لەنێوان هەژاران و دەوڵەمەندەکاندا، دۆخێکی ئاڵۆز دێتەکایەوە و شۆڕشی برسییەکان سەرهەڵدەدات ".
کوردبوون سۆزو خۆشەویستی و ئینتیمایە بۆ نەتەوەو خاک و نیشتیمان ، کوردایەتی هەست و سۆزە ، کاتێکیش ئەم هەست و سۆزە ئاوێتەی بیرۆکەی سیاسی دەبێت ، ئەوکاتیش دەبێتە بیرو باوەڕ ، کوردبوون لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا لەناو قەیرانی سیاسی و ئابوری و شکستی کوردو قیادە و پرۆسە سیاسییەکەی گه‌لێك پر ئازارو پڕ مه‌ینه‌تی و گەلێک سه‌خت و دژواره ، کوردبوون لەناو برسێتی ، بێدادی كۆمه‌ڵایه‌تی ، لەناو زوڵم و سته‌مكاریدا تراژیدیایە و ڕاکردن لەم خەمە گەورانەش ئازایەتی نییە و خۆدزینەوەیە لە بەرپرسیارەتی ، نـان و یٔـازادی بۆ وجودی یٔینسان پێویستن ، نـان بێ یٔـازادی ناتوانێت بەهای یٔینسانی رابگرێت،یٔـازادییش بێ نان ناتوانێ پارێزگاری لە بەهای مرۆڤبوون بکات ، کەواتە ئـازادی و نـان تەواوکەری ژیانێکی تەندروست و بەهادارن بۆ مرۆڤ ، زاڵم و ستەمکار پشت بە بێدەنگی مەزڵووم دەبەستێ و درێژە بە زوڵمی خۆی دەدات ، لە هەرکۆمەڵگایەکدا مرۆڤەکان بەهۆی ترس و تۆقاندن و بڕینی مووچە و برسیکردن ملیان نەویکرد، ئیتر ووردە ووردە پایەکانی سیفاتی فاشیزم و ستەمکاری و دیکتاتۆری چەکەرە دەکات .