تایتڵی ئەم نوسینەم هەڵنەدەبژارد گەر باوەرم هەبوایە بەوەی ئەقڵیەتێکی کراوەی تۆلێرانس (نەک دیموکراسی) لەم بەشەی کوردستانی گەورە باڵا دەست بوایە.
لە سەرجەم جیهاندا بە جیاوازی سیستەمە سیاسی و حوکمرانیەکانەوە سەلمێنداراوە کە دیموکراسی بە جۆرە گەییو و کرچ و کاڵەکانیشیەوە وەک مریشک وایە، بەهاترین بەرهەمی هەیە کە هێلکەیە و هاوکاتیش پیسترین و قێزەوەنترین و بۆگەنترین رقنەشی هەیە. ئەم دیموکراسیە کرچ و کاڵەی لای خۆشمان لە ماوەی ٣٣ ساڵی رابوردودا نەیتوانیوە ئەم هاوکێشە چەسپاوە ببەزێنێت.
لەو دەیان ساڵەدا لەسایەی وەهمی دیموکراسیەتدا دابەشکردنی دەسەڵات، گەندەڵی، ستەمکاری، پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ بەخەستی رویان داوە، نمونەکان لە زۆنی کەسک و زەرد شایەتحاڵی ئەو راستیەن
هاوڵاتیانی باشور خوازیار بون و خوازیاریشن حوکمرانی هەرێم ژیانێکی ئاسودە و ئارام و رێزداریان بۆ دابین بکات، یاسا سەروەر بێت و دادپەروەری کۆمەڵایەتی پێرەو بکرێت. مەخابن زۆربەی ئەم پرەنسیپانەش پێشێل کراون.
پشتئەسور بە مێژو، هێزی چەکدار، پارە، جەمسەرگەری ئیقلیمی و چاوپۆشینی نێودەوڵەتی تا ئەم چرکەیەش بۆ دەسەڵاتدارانی هەرێم لواوە ئەوەی کردویانە بیکەن. هێشتا دەرک ناکەن بەوەی ئەوەی لە دەرەوەی ئیرادەی میلەت بێت هیچ شت و هێزێک زامنی مانەوە و دەسەڵاتی ناکات، زۆربەی هێزە دەرەکیەکان، تایبەت دەسەڵاتدارانی بەغدا وڵاتە ئیقلیمیەکان، بەم دۆخەی هەرێم گەشەدەکەن. چونکە بۆیان دەلوێت ئاسان گەمە بە پرسی کوردایەتی بکەن و دەسەڵاتی کوردیان دەستەمۆ کردوە.
ئاکامەکانی ئەم دوا هەڵبژاردنە پر بەپێستی خواستی ئەو هێزە نەیار و دوژمنانەیە، لە سەرویانەوە دەسەڵاتی مەزهەبی شۆڤینیزمی بەغدا و کۆیلە و جاشەکانی لە گروپە کوردەکانی باشور.
ئاکامەکانی ئەم هەڵبژاردنە دۆخی سیاسی و حوکرانی هەرێم وەک چێشتی مجەوری لێکردوە. بەسەر سورمانەوە وێنەکانی بەرێز کاک عومەر شێخ موسم لە گەڵ دو کورەکەی مام جەلال بینی کە دڵخۆشی و ئاماژەکانی سەرکەوتن تێیاندا بەدی دەکران. لە پەیامی سیاسی زیادبونی دەنگەکانی یەکێتی تێدەگەم لە کاتێکدا دەنگەکانی پارتی نزیکەی دو ئەوەندەی یەکێتیە، لاسەنگیەکی زۆر گەورە کە پێویستی بە هەڵسەنگاندنی قوڵ و ورد هەیە، بەمەزەندی خۆم ئەم ئاکامانە دو ئیدارەیی خەستتر دەکات چونکە پارتی بەئاسانی نایەتە ژێربار.
دەشێت ئەم ئاکامە رێگەخۆشکەر بێت بۆ هاوسەرگەری کاسۆلیک ئاسای کلاسیکی نێوان پارتی و یەکێتی، هاوسەرگەریەکی سیاسی کە بەگشتی لە رابوردودا کێشە و قەیران و دەردەسەری بەسەر کورد لە باشوردا هێناوە، تەنها ئاماژەکردن بە خولەکانی شەری ناوخۆ بەسە تا ئارەقی شەرمەزاری برێژن.
نێوان ئەم دو هێزە کلاسیکیە ناسراوە چەند هێز و قەوارەی تر، بێجگە هێزە ئیسلامیەکان و گۆڕان، وەک قارچکی پایز لە دارستانی هەڵبژاردندا هەڵتۆقیون.
هیچکات ژمارەی دەنگدەر پێوەر نین بۆ نیەتی دروست و راستگۆی کیانە سیاسیەکان، هیتلەر بە دەنگی زۆرینە دەسەڵاتی گرتە دەست، نمونەکانی دەسەڵاتداران لە ئەمریکای لاتینی و ئەفریکا و ئاسیا پێمان دەڵێن ئەمجۆرە لە دیموکراسیە وەک هێلکە و رقنەکەی مریشکن. پشتئەستوری کوێرانە بەمجۆرە ئاکامانە جۆرێکە لە ئینتحاری سیاسیە.
چی باشە بکرێت؟
پارتی وەک جاران دەستکراوە نیە موبادەرە بگرێتە دەست، بەپێوەری زۆرینە و کەمینە پێویستی بە نزیکەی بیست دەنگ هەیە بۆ دروستکردنی حکومەتێکی جێگیر، تەنها یەکێتی دەتوانێت ئەوەی پێ ببەخشێت، دەشتوانێت لەگەڵ نەوەی نوێ و ئیسلامیەکان ئەوە بەدەست بهێنێت، هەریسەیەکی کێشەدار و ناتەندروست.
تەنها یەکێتی کلیلی کردنەوەی ئەم گرێ کوێرەیە و دەستپێشخەری لە دەستدایە.
باڤڵ تاڵەبانی سەرکەوتو بو کە ئەو پێگەیە بۆ حزبەکەی بەدەست بهێنێت و پارتی ناچار بکات بەجدی بیربکاتەوە کە وەک جاران سەرپشک نەماوە.
لە بەرامبەر ئەم دەسکەوتەی سەرۆکی یەکێتی دەبێت گەڵێک ئاڵوگۆر لە دەسەڵات لە هەرێم و پێگەی کورد لە حکومەتی فیدراڵی بکرێت، خەڵک چاوەروانە یەکێتی چی دەکات و بەرەو کوێ ئاراستەی دەکات!
- ئایا هاوپەیمانیە کلاسیکیە شکستخواردوەکەی ٣٢ ساڵی رابوردو تاقی دەکاتەوە؟
- ئایا هاوپەیمانیەکی زۆرینە لە پەرڵەمان لە دەرەوەی پارتی ساز دەکات؟
- ئایا بۆ یەکەمجار بوێری ئەوەی هەیە ببێتە هێزێکی ئۆپزسیۆن و سەرجەم شەقام و نارازی ناوچەکانی دەسەڵاتی بوروژێنێت؟
- ئایا بژاردەی بە هەرێمکردنی ناوچەکانی ژێر دەسەلاتی بە گونجاو دەبینێت؟
یەکێتی و لە سەرویانەو باڤڵ جلال تاڵەبانی لە بەردەم دۆخێکی ئاڵۆز و دژواردان.